Hiện thực hóa chủ trương của Đảng vào cuộc sống:Bài 1: “Dân thụ hưởng” – giá trị cốt lõi từ chủ trương, quyết sách của Đảng và Nhà nước

“Lấy dân làm gốc”

Kế thừa tinh hoa dân tộc và lịch sử tư tưởng chính trị Việt Nam “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”, trong di sản và tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhân dân là biểu tượng cao đẹp nhất, một phạm trù chủ đạo trong học thuyết cách mạng của Người. “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”.

Thấm nhuần và hiện thực hóa tư tưởng “nước lấy dân làm gốc”, Đảng ta luôn dựa vào dân, lấy bài học cội nguồn sức mạnh từ Nhân dân làm cơ sở chính trị và khoa học để hoạch định đường lối, chính sách xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong công cuộc xây dựng đất nước, nhất là những năm đầu sau khi thống nhất 2 miền Nam Bắc, phá thế bao vây, cấm vận; tư tưởng “lấy dân làm gốc” tiếp tục được Đảng ta phát huy, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn, tiến hành sự nghiệp đổi mới, giải phóng năng lực sản xuất trong dân, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, đưa nước ta thoát khỏi khủng hoảng kinh tế.

Chỉ thị số 53-CT/TW ngày 28/11/1984 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa V) “Về tăng cường công tác quần chúng của Đảng” nêu rõ: “Phải thực sự tôn trọng quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động, thực hiện tốt khẩu hiệu: Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra trong trong sản xuất, phân phối cũng như trong tất cả các công tác quan hệ trực tiếp đến quần chúng”. Lần đầu tiên một chủ trương lớn và là cơ chế chung trong quản lý toàn bộ xã hội đã trở thành phương châm hành động bất biến trong thực tiễn, góp phần thắt chặt mối liên hệ máu thịt giữa Đảng và Nhà nước với Nhân dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội tiếp tục phát triển, hội nhập quốc tế.

Chủ trương hợp lòng dân đó được Đại hội VI (1986) và các kỳ Đại hội tiếp theo của Đảng khẳng định: Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra là nền nếp hàng ngày của xã hội mới, thể hiện chế độ nhân dân lao động tự quản lý nhà nước của mình, tham gia tích cực vào đời sống chính trị của đất nước trong vai trò làm chủ.

Với tinh thần “Thực hành sinh ra hiểu biết. Hiểu biết tiến lên lý luận. Lý luận lãnh đạo thực hành”; tư tưởng “Nước lấy dân làm gốc” và phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” được Đại hội XIII của Đảng phát triển lên tầm cao nhận thức mới, bổ sung thêm 2 nội dung quan trọng: “dân giám sát, dân thụ hưởng” để hoàn thiện chủ trương lớn và là cơ chế, phương châm hành động: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” đi vào thực tiễn ngày càng hiệu quả, trở thành nền tảng cội nguồn sức mạnh trong dòng chảy lịch sử cách mạng của dân tộc. Đó là kết quả mang tính tất yếu trong sự phát triển nhận thức và giá trị tất yếu mà người dân được hưởng trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.

Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII về các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng khẳng định “Trong mọi công việc của Đảng và Nhà nước, phải luôn quán triệt sâu sắc quan điểm “dân làm gốc”; thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, kiên trì thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ cuộc sống, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân, lấy hạnh phúc, ấm no của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, dựa vào Nhân dân để xây dựng Đảng; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa”.

Thấm nhuần tư tưởng lấy dân làm gốc, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn quan tâm làm tốt công tác dân vận, coi đây là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, là điều kiện quan trọng bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, củng cố vững chắc lòng tin của Nhân dân với Đảng.

Trước đó, Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh, “Phải biết dựa vào dân, lắng nghe dân, cái gì mà quần chúng Nhân dân hoan nghênh, ủng hộ thì chúng ta phải quyết tâm làm và làm cho bằng được; ngược lại, cái gì Nhân dân không đồng tình, thậm chí căm ghét, phản đối thì chúng ta phải cương quyết ngăn ngừa, uốn nắn và xử lý nghiêm các sai phạm”. Cũng tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026, Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ: “Mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật và hoạt động của Nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân”.

Mọi quyết sách đều hướng đến lợi ích của Nhân dân

Chính sách “dân giàu – nước mạnh” được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập. Trong “Thư gửi Ủy ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng” đăng trên Báo Cứu quốc ngày 17/10/1945, Người nêu rõ: “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”.

Chính vì lẽ đó, cùng với chủ trương của Đảng, hệ thống pháp luật và chính sách phát triển các lĩnh vực xã hội của Nhà nước cũng ngày càng được bổ sung và hoàn thiện. Các đối tượng thụ hưởng chính sách ngày càng mở rộng, mức hỗ trợ được nâng lên. Điều đó được minh chứng thông qua quyết định của Liên hợp quốc công nhận Việt Nam là một trong các quốc gia đi đầu trong việc thực hiện các mục tiêu Thiên niên kỷ.

Nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng Nguyễn Trọng Phúc nhận định, “chúng ta không chỉ đưa Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng vào cuộc sống mà quan trọng hơn là mang lại cuộc sống tốt đẹp cho Nhân dân để mọi người dân đều được thụ hưởng thành quả phát triển của đất nước”.

Để các chủ trương đi vào thực tiễn cuộc sống thì lợi ích của Nhân dân phải được ưu tiên trước hết và trên hết trong chu trình hoạch định và triển khai chính sách. Mọi người dân đều được hưởng trực tiếp, công bằng các thành tựu phát triển.

Ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị đã quyết định miễn học phí cho tất cả học sinh từ mầm non (từ 3 tháng tuổi) đến hết trung học phổ thông công lập trên toàn quốc, bắt đầu vào năm học 2025 - 2026. Khoản ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện chủ trương miễn học phí cho toàn bộ học sinh công lập là khoảng 30.000 tỷ đồng. Tính theo tỷ lệ tổng sản phẩm nội địa (GDP), mức chi tiêu cho giáo dục của Việt Nam từ ngân sách nhà nước tương đương 4,9%. Năm 2024, lĩnh vực giáo dục và đào tạo được chi gần 381.000 tỷ đồng.

Sau quyết định miễn học phí cho tất cả học sinh thì việc miễn viện phí cho toàn dân là bước tiếp theo rất có ý nghĩa theo hướng “dân thụ hưởng” từ việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Theo đó, sẽ tiến hành nghiên cứu xây dựng đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 - 2035. Việc thực hiện chủ trương miễn viện phí toàn dân sẽ có tác động tích cực như tăng tiếp cận dịch vụ y tế, chủ động phòng, chẩn đoán, phát hiện và điều trị sớm bệnh tật, tăng hiệu quả điều trị, sử dụng tối ưu nguồn tài chính y tế, giảm gánh nặng tài chính cho người dân, tăng cơ hội thoát nghèo; cải thiện chất lượng nguồn nhân lực đồng nghĩa với lực lượng lao động năng suất hơn, góp phần tăng trưởng GDP và giảm nguy cơ tụt hậu về kinh tế.

Thành tựu giáo dục và y tế của Việt Nam song hành với sự phát triển kinh tế của đất nước, cụ thể là mức tăng GDP và một trong những thành quả đáng ghi nhận chính là vào năm 1974 quy mô nền kinh tế của cả miền Bắc và miền Nam cộng lại chưa đầy 22 tỷ USD. Trong giai đoạn 1976 - 1980 tốc độ tăng GDP chỉ đạt 1,4%, thậm chí vào năm 1980 mức tăng GDP là âm 1%. Đến năm 2024, GDP của Việt Nam đã đạt mức 476,3 tỷ USD (gấp gần 129 lần so với năm 1975), đứng thứ 24 trên thế giới tính theo sức mua tương đương (PPP).

Năm 2025, theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), nền kinh tế Việt Nam sẽ có quy mô 506 tỷ USD.

Thu nhập bình quân đầu người vào năm 1989 chỉ có 96 USD, đến năm 2009 nước ta đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình là 1.120 USD. Năm 2024, GDP bình quân đầu người đạt 4.700 USD (tương đương 114 triệu đồng), gấp 58,75 lần so với năm 1975. Vào năm 2024, GDP của Việt Nam xếp thứ 5 ở Đông Nam Á, thứ 14 ở châu Á và thứ 33 trên thế giới.

Những con số nói trên minh chứng cho chủ trương của Đảng và Nhà nước ta - phát triển đất nước là để người dân thụ hưởng, theo tinh thần lời phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2025 từ phía Chính phủ và chính quyền địa phương vào ngày 8/1/2025: “Thành quả của tăng trưởng phải đến tất cả mọi người dân một cách hài hòa, công bằng, bình đẳng, khuyến khích phát triển”.

Nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trần Tiến Thạo cấp huyện (nay là Phó Ban xây dựng Đảng Phường 3 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) cho rằng: “Quan điểm của Đảng lấy lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm là chủ thể, là nguồn lực và mục tiêu phát triển xã hội thể hiện thông qua phương châm hành động: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với truyền thống văn hóa Việt Nam, cho thấy sự sáng tạo trong phương thức lãnh đạo của Đảng, được Nhân dân đồng tình ủng hộ.

Rõ ràng, tất cả các yếu tố nền tảng nêu trên đều liên quan đến con người, đến Nhân dân. Nguyên tắc xuyên suốt: Con người là trung tâm của chính sách xã hội - tất cả vì con người, vì Nhân dân; lấy con người làm trung tâm, chủ thể, nguồn lực, động lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần.