Giữ mối liên hệ với cử tri khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấpBài 3: Không chỉ lắng nghe, mà là được phản hồi, tôn trọng

Cùng với đó, việc công khai phương thức liên hệ, trau dồi kỹ năng hoạt động cho đại biểu và ứng dụng công nghệ số sẽ giúp xây dựng quy trình khép kín trong tiếp nhận – phản hồi – giám sát, giữ cho sợi dây liên hệ với cử tri luôn bền chặt và thực chất.

Nâng cao trách nhiệm cá nhân đại biểu

“Trước đây, mỗi lần tiếp xúc cử tri, có cả đại biểu HĐND huyện về nghe, trả lời, rồi chuyển lên tỉnh nếu vượt thẩm quyền. Giờ còn đại biểu cấp xã, tôi mong họ sẽ sát dân hơn”– bà Trần Thị Mai, cử tri xã Mai Phụ, Hà Tĩnh thẳng thắn. Trách nhiệm cá nhân đại biểu vì thế cần được nâng lên, bằng hành động cụ thể. Trước hết, đại biểu phải thể hiện vai trò trong đối thoại, chủ động chất vấn các vấn đề dân nêu ra; phối hợp cùng chính quyền, đoàn thể, cán bộ chuyên môn trả lời thấu đáo. Nếu không thuộc thẩm quyền, đại biểu phải có trách nhiệm đôn đốc theo dõi và phản hồi lại cử tri bằng văn bản hoặc gặp mặt trực tiếp.

Ở tỉnh Hậu Giang cũ (nay là thành phố Cần Thơ), một số mô hình liên hệ với cử tri trước đây được triển khai có thể nhân rộng như: cà phê cử tri; ngày Chủ nhật lấy ý kiến cử tri được triển khai khá hiệu quả ở cấp xã. Cũng từ các mô hình này, một số đại biểu chủ động ghi nhận ý kiến sau hội nghị rồi quay lại gặp người dân để thông tin kết quả. “Tôi từng nêu về bất cập trong phân luồng giao thông. Đại biểu phường có quay lại, đưa cho tôi văn bản trả lời của UBND. Dù chưa giải quyết ngay, nhưng tôi cảm nhận được sự tôn trọng” – ông Nguyễn Văn Hải, cử tri phường An Thới, thành phố Cần Thơ chia sẻ.

Cũng cần lưu ý trong bối cảnh hiện nay, đại biểu HĐND cấp xã thường kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau, để phát huy vai trò của cá nhân đại biểu, rất cần phân vai hợp lý, có quy chế rõ ràng về chế độ công tác đại biểu, chế độ phản hồi, minh bạch danh sách đại biểu và phương thức liên hệ (số điện thoại, email, địa chỉ thôn, tổ dân phố phụ trách…) giúp người dân dễ kết nối và giám sát đại biểu của mình. Để làm được điều này, Thường trực HĐND cần bám sát quy định để đưa vào quy chế làm việc như luật định; đồng thời, hướng dẫn cho tổ trưởng, tổ phó căn cứ để họp tổ và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đại biểu.

Một yêu cầu then chốt là nâng cao kỹ năng hoạt động cho đại biểu: kỹ năng tiếp xúc cử tri, tổng hợp ý kiến, viết báo cáo, kỹ năng dân vận, thậm chí là ứng xử trước dư luận xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, mặc dù tháng 3.2026 bầu cử HĐND khóa mới, tuy nhiên để phát huy vai trò của đại biểu, HĐND cấp xã nên kiến nghị cấp trên hoặc tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề ngắn, mời chuyên gia về hướng dẫn. Các kỹ năng cũng cần gắn với công nghệ số để đại biểu ứng dụng vào hoạt động và liên hệ với cử tri.

Then chốt là tôn trọng, giải quyết kịp thời kiến nghị của cử tri

Qua nhiều đợt TXCT gần đây, một trong những nguyện vọng nổi bật của cử tri là: các kiến nghị chính đáng phải được phản hồi, giải quyết hoặc chuyển lên đúng cấp, đúng thẩm quyền. Điều này càng quan trọng hơn khi mô hình chính quyền 2 cấp đang vận hành. Trước đây, nhiều ý kiến “mắc ở huyện” nay bị bỏ lửng nếu không có sự theo dõi tiếp nối. Vì vậy, cần thiết có cơ chế rà soát các nội dung đã được cử tri kiến nghị trước khi sắp xếp lại mô hình tổ chức, tổng hợp riêng và gửi đến HĐND cấp xã hoặc HĐND tỉnh, đồng thời công khai tiến độ xử lý. Việc tạo dựng được quy trình khép kín từ tiếp nhận – phản hồi – giám sát việc giải quyết sẽ là tiền đề quan trọng để cử tri tiếp tục tin tưởng vào lá phiếu của mình trong nhiệm kỳ mới.

Mô hình mới là một phép thử về năng lực đại diện và trách nhiệm của từng đại biểu trước dân. Mỗi tổ đại biểu – mỗi cá nhân đại biểu cần xác lập lại vị trí của mình trong lòng cử tri và Nhân dân bằng hành động cụ thể, liên tục và minh bạch. “Chúng tôi không đòi hỏi đại biểu phải giải quyết được tất cả, chỉ cần thấy họ có mặt khi dân cần, lắng nghe nghiêm túc và chuyển tải ý kiến của chúng tôi một cách trung thực, thì chúng tôi tin và sẽ tiếp tục ủng hộ. Đơn cử như kiến nghị về làm con đường liên xã, cử tri kiến nghị xuyên nhiệm kỳ qua thôn Mỹ Thanh, xã Hưng Mỹ (nay là xã Hưng Nguyên), tỉnh Nghệ An - đại biểu đã lắng nghe nghiêm túc và đeo bám nên đến nay con đường đã cơ bản được hoàn thành, Nhân dân hai bên đường rất phấn khởi” – bà Phạm Thị Chiến, cử tri xã Hưng Nguyên nói khi được hỏi về kỳ vọng với đại biểu HĐND trong nhiệm kỳ tới.

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ với nhiều kỳ vọng và chuyển mình trong tổ chức bộ máy, từng đại biểu HĐND cấp xã càng cần ý thức sâu sắc vai trò là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân. Mô hình chính quyền 2 cấp đặt ra những yêu cầu cao hơn về trách nhiệm, hành động và sự chuyên nghiệp. Cử tri hôm nay không chỉ cần được lắng nghe, mà cần được phản hồi và tôn trọng. Khi mỗi đại biểu thật sự gần dân, sâu sát cơ sở, minh bạch và tận tâm, thì mối quan hệ giữa đại biểu với Nhân dân mới không bị đứt gãy, mà trở thành điểm tựa để cùng nhau kiến tạo một chính quyền vì dân – nơi tiếng nói của cử tri không rơi vào im lặng, mà trở thành động lực chuyển hóa cho sự phát triển.