Giám sát chặt văn bản quy định chi tiết

Sáng nay, 25.3, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7 thảo luận các dự án luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội Khóa XV sẽ được tiến hành. Dự kiến, trong khoảng 2 ngày làm việc, các đại biểu sẽ tập trung thảo luận 9 dự án luật, trong đó, một số nội dung được đánh giá là rất khó, rất mới cần được “trao đi đổi lại” cho thật “chín”, thật “rõ”.

Nhìn tổng thể, các dự luật trình Hội nghị lần này đã có sự thay đổi khá lớn, đặc biệt là đã rút gọn các điều khoản để bảo đảm đúng tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật: chỉ quy định những nội dung đúng thẩm quyền của Quốc hội, bám sát thực tiễn, bảo đảm tính khả thi, tăng cường phân cấp, phân quyền, không quy định trong luật những nội dung về thủ tục hành chính, trình tự, hồ sơ mà giao Chính phủ quy định theo thẩm quyền để linh hoạt, kịp thời sửa đổi, bổ sung khi cần thiết, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính. Có những dự luật đã giảm số lượng lớn các điều khoản so với bản dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám như: dự luật Hóa chất (sửa đổi) giảm 39 điều, dự luật Công nghiệp công nghệ số giảm 17 điều, 9 mục, dự luật Nhà giáo giảm 4 điều...

p1.jpg
Hội nghị quán triệt, triển khai thi hành các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội Khóa XV

Việc rút gọn các điều khoản trong mỗi dự luật nhằm xây dựng một hệ thống luật thông thoáng hơn, nhưng ở chiều ngược lại, cũng phải thừa nhận rằng, khi Quốc hội ban hành các luật khung sẽ đặt ra thách thức lớn đối với việc đưa luật, nghị quyết vào cuộc sống bởi điều này còn phụ thuộc vào việc ban hành các văn bản quy định chi tiết.

Với sự đổi mới tư duy xây dựng pháp luật hiện nay, việc các đại biểu Quốc hội, thậm chí là các cơ quan chủ trì thẩm tra đang tập trung nhiều hơn vào việc rà soát, loại bỏ các quy định không đúng thẩm quyền của Quốc hội ra khỏi các dự luật là điều dễ hiểu. Nhưng dường như các đại biểu, thậm chí là các cơ quan của Quốc hội cũng chưa thực sự phát huy được vai trò trong giám sát, kiểm soát các văn bản quy định chi tiết cả về tiến độ ban hành lẫn chất lượng văn bản.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, trong đó nhấn mạnh tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được xử lý dứt điểm, công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, đánh giá hiệu quả tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật còn hình thức… Ngày 18.3 vừa qua, trong Thông báo kết luận của Thủ tướng cũng yêu cầu các Bộ Tư pháp, Nội vụ, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Công Thương chủ trì triển khai thi hành kịp thời, quyết liệt và có hiệu quả các luật, nghị quyết theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Thông báo này cũng xác định rõ thời hạn trình Chính phủ ban hành trong tháng 3.2025 đối với 7 nghị định quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín. Chính phủ cũng đặc biệt yêu cầu tập trung nguồn lực, khẩn trương xây dựng, ban hành theo thẩm quyền và trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành trong tháng 3.2025, chậm nhất là tháng 4.2025 đối với 45 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết đã có hiệu lực, quyết tâm giải quyết dứt điểm tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết và đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành 108 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1.4 và trong thời gian tới.

Những con số văn bản quy định chi tiết còn chậm, còn nợ nêu trên cho thấy, Chính phủ và Quốc hội đã rất nỗ lực, làm ngày làm đêm để thông qua được các luật, nghị quyết, đặc biệt là các luật, nghị quyết “mở đường” cho các cơ chế, chính sách đột phá hay thí điểm những cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để xử lý các vấn đề thực tiễn phát sinh nhưng để các luật, nghị quyết đi ngay vào cuộc sống như yêu cầu đặt ra vẫn là câu chuyện nan giải.

Các nghị định, thông tư tạo “không gian" cho sự điều hành linh hoạt của Chính phủ, các bộ, ngành chủ động thích ứng với những thay đổi nhanh chóng, khó lường của đời sống thực tiễn. Với ý nghĩa như vậy, không có lý do nào cho sự chậm trễ ban hành các văn bản quy định chi tiết, vì thế đòi hỏi phải có giải pháp hữu hiệu hơn nữa từ phía Chính phủ để xử lý dứt điểm tình trạng này.

Về phía Quốc hội, các Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, các phiên họp thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý của các Ủy ban - nơi các đại biểu có thời gian, có điều kiện, có chuyên môn sâu và theo sát hơn các dự luật, bên cạnh việc quan tâm thảo luận kỹ lưỡng các chính sách, các điều luật “đúng tầm luật” thì cần đặc biệt quan tâm đến việc các điều luật ấy sẽ được cụ thể hóa trong các văn bản quy định chi tiết như thế nào, cơ quan nào được giao chủ trì ban hành văn bản quy định chi tiết và đã chuẩn bị đến đâu, có bảo đảm được tiến độ, nội dung để khi luật, nghị quyết có hiệu lực thì văn bản quy định chi tiết cũng phải được ban hành và có hiệu lực hay không...

Phải tăng cường tối đa và sử dụng hiệu quả "quyền lực" giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội đối với công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt là các văn bản quy định chi tiết. Càng trong điều kiện xây dựng luật khung thì Quốc hội càng phải giám sát thật chặt chẽ tiến độ, chất lượng các văn bản này. Có như vậy mới đẩy nhanh được tiến độ đưa luật, nghị quyết vào cuộc sống.

Chính sách và cuộc sống

ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam): Sửa đổi Luật Việc làm là cơ hội vàng để thể chế hóa các định hướng lớn của Nghị quyết 57, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên số
Chính sách và cuộc sống

Tranh thủ tối đa "cơ hội vàng"

Phát triển việc làm bền vững, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số và trong bối cảnh tinh gọn bộ máy - dù khó nhưng chúng ta có thể và phải làm được điều này, trước hết là phải tranh thủ tối đa "cơ hội vàng" từ sửa đổi toàn diện Luật Việc làm.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Tạo thuận lợi cho nhà giáo khi thuyên chuyển

Dự thảo Luật Nhà giáo vừa được cho ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7. Dự thảo luật đã khắc phục những khó khăn, vướng mắc, giải quyết các vấn đề phát sinh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về nhà giáo. Tuy vậy, đối với vấn đề thuyên chuyển nhà giáo của các cơ sở giáo dục công lập, cũng có ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể, chặt chẽ để giáo viên không gặp khó khi thuyên chuyển.

Dựa vào nội lực để phát triển
Chính sách và cuộc sống

Dựa vào nội lực để phát triển

Theo số liệu thống kê, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội. Điều này cho thấy, kinh tế tư nhân đã và đang trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng.

AMH
Quốc hội và Cử tri

Chống quảng cáo vi phạm trên mạng

Trong những năm gần đây, chống quảng cáo vi phạm pháp luật trên mạng dường như trở thành một cuộc chiến "nhọc nhằn". Quy định giám sát nội dung trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, được thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách hôm nay, có thể trở thành công cụ hữu hiệu nếu được vận dụng đúng cách.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Lực đẩy cho hoạt động đổi mới sáng tạo

Nghị quyết số 54-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định: đổi mới tư duy xây dựng pháp luật bảo đảm yêu cầu quản lý và khuyến khích đổi mới sáng tạo, loại bỏ tư duy “không quản được thì cấm”. Nhằm thể chế chủ trương này, dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã quy định nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ để thúc đẩy cho hoạt động đổi mới sáng tạo phát triển.

AMH
Chính sách và cuộc sống

Mở rộng ứng dụng AI trong cơ quan nhà nước

Trong vài năm gần đây, một số trường hợp ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) của các cơ quan nhà nước ở Việt Nam cho thấy tiềm năng và đạt một số kết quả ban đầu. Tuy nhiên, các trường hợp ứng dụng còn ít cả về số lượng giải pháp AI, cơ quan và lĩnh vực được ứng dụng; thiếu cơ sở pháp lý và hướng dẫn cụ thể; chưa xác định đúng và giải trúng “bài toán” ứng dụng AI; năng lực để ứng dụng AI còn hạn chế cả về tài chính, dữ liệu và hạ tầng, con người. Từ những trường hợp thành công và chưa thành công, có thể rút ra một số bài học để khắc phục những điểm hạn chế đó, mở rộng việc ứng dụng AI trong các cơ quan nhà nước.

Kinh tế tư nhân với phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới
Chính sách và cuộc sống

Kinh tế tư nhân với phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới

Bùi Hoài Sơn

Nếu trong quá khứ, việc phát triển văn hóa chủ yếu dựa vào nguồn lực nhà nước, thì ngày nay, trong kỷ nguyên mới - thời đại số hóa, toàn cầu hóa và đổi mới sáng tạo - kinh tế tư nhân nổi lên như một trụ cột vững chắc, góp phần quyết định trong việc bảo tồn, sáng tạo và quảng bá văn hóa.

XÓA BỜ BAO, MỞ RỘNG KHÔNG GIAN KINH TẾ
Chính sách và cuộc sống

XÓA BỜ BAO, MỞ RỘNG KHÔNG GIAN KINH TẾ

Trời miền Tây vào mùa nước nổi, những cánh đồng giờ đây chỉ còn lác đác vài gốc rạ sót lại. Con nước dâng lên, len lỏi qua từng bờ bao nhỏ hẹp, nơi ngày xưa người ta quen “mạnh ai nấy giữ”, mỗi nhà một đám ruộng riêng, cắt nhau bởi những con bờ chật hẹp.

Ảnh minh họa
Quốc hội và Cử tri

Gỡ bỏ thủ tục trong nghiên cứu khoa học

“Các nhà khoa học mất quá nhiều thời gian, khoảng 50% thời gian, công sức dành cho các thủ tục”. Đây là thực tế được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra khi đề cập về những tồn tại, hạn chế, rào cản, nút thắt đang cản trở phát triển của khoa học, công nghệ thời gian qua.

AMH
Quốc hội và Cử tri

Bảo vệ tiểu thương trên sàn thương mại điện tử

Thương mại điện tử ở Việt Nam duy trì đà tăng trưởng ấn tượng và trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế. Theo Bộ Công Thương, năm 2024, doanh số thương mại điện tử bán lẻ đạt 20,5 tỷ USD, chiếm 8% tổng doanh thu bán lẻ cả nước. Cùng với đó, số lượng gian hàng trực tuyến cũng tăng mạnh, với khoảng 650.000 cửa hàng có phát sinh đơn hàng trên các sàn thương mại điện tử.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Phiên họp thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Chính sách và cuộc sống

Rành mạch về chính sách thuế

Từ gần 100 nhóm ngành nghề được ưu đãi đầu tư đang quy định tại các văn bản pháp luật về đầu tư và các luật chuyên ngành, dự luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) đã thu gọn phạm vi các ưu đãi thuế xuống còn 30 nhóm lĩnh vực. Dù vậy, theo các đại biểu Quốc hội, quy định như dự thảo Luật vẫn chưa bảo đảm được tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Không áp đặt cứng nhắc…
Chính sách và cuộc sống

Không áp đặt cứng nhắc…

Theo Nghị quyết số 25/NQ-CP về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực và địa phương bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, có 18/63 địa phương được Chính phủ giao mục tiêu tăng trưởng GRDP hai con số, trong đó, Bắc Giang, Ninh Thuận, Hải Phòng được giao mục tiêu tăng trưởng GRDP cao nhất cả nước.

AMH
Chính sách và cuộc sống

"Liều thuốc mạnh" để bảo vệ dữ liệu cá nhân

Không ít người thường nói với nhau: chúng ta bây giờ không phải lo lắng về chuyện lộ thông tin cá nhân nữa, bởi các thông tin ấy đã lộ hết rồi. Dù đây là nhận xét nửa đùa nửa thật, nhưng không thể phủ nhận rằng nó phản ánh thực trạng nghiêm trọng hiện nay, khi thông tin cá nhân của hàng triệu người đã bị lộ ra ngoài mà không thể thu hồi.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu sửa đổi Luật Đường sắt phải tập trung vào các chính sách đột phá mạnh mẽ, phát triển bứt phá
Chính trị

Phát triển đường sắt với tư duy vượt trội, tầm nhìn dài hạn

“Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, chúng ta mới có đoàn tàu Thống Nhất, bây giờ chuẩn bị kỷ niệm 50 năm rồi đoàn tàu Thống Nhất vẫn không có gì thay đổi về vận tốc, vận tải, có chăng chỉ là thay đổi kết cấu phòng ốc, điều kiện phương tiện, còn vận tốc vẫn y như cách đây 50 năm”.

Huy động mọi nguồn lực để tăng trưởng
Chính sách và cuộc sống

Huy động mọi nguồn lực để tăng trưởng

Phát biểu tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với chủ đề Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, năm nay, nước ta đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên, đạt 2 con số vào những năm tiếp theo và thực hiện mục tiêu tổng quát đạt 2 mục tiêu 100 năm theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Để làm được điều này, không chỉ khu vực Nhà nước, các địa phương, các doanh nghiệp FDI mà tất cả các cấp, các ngành, các loại hình, khu vực doanh nghiệp đều phải tăng trưởng.

AMH
Chính sách và cuộc sống

Cơ hội cải cách môi trường kinh doanh

“Việc xây dựng nhà ở xã hội không chuyển biến hoặc chuyển biến rất chậm" - đây là nhận xét của Thủ tướng tại Hội nghị toàn quốc về nhà ở xã hội vừa diễn ra. Chia sẻ của đại diện các doanh nghiệp cho thấy, một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay vẫn là chuyện thủ tục.