Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi)Lược bỏ thủ tục hành chính rườm rà

Phải làm thật kỹ từng khoản, từng điều, từng chương

Chính phủ đề nghị sửa đổi 125/207 điều của Luật Thi hành án hình sự hiện hành, bổ sung 10 điều, bỏ 23 điều và lấy tên là dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi). Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga đánh giá dự án Luật có nhiều quy định sửa đổi, bổ sung để khắc phục hạn chế của quy định hiện hành, bảo đảm hiệu quả thi hành án hình sự. Trong đó có sửa đổi, bổ sung quy định về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại quá trình chấp hành án phạt tù của phạm nhân.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới đặc biệt đánh giá cao dự án Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ lao động của phạm nhân, tổ chức lao động cho phạm nhân và sử dụng kết quả lao động của phạm nhân; trong đó, bổ sung quy định trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam nhằm giáo dục cải tạo, rèn luyện kỹ năng lao động, góp phần chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng trên cơ sở quy định của Nghị quyết số 54/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.

Cho rằng, dù Nghị quyết số 54/2022/QH15 vẫn còn hiệu lực thi hành, nhưng với các kết quả đã thấy rõ trong 2 năm triển khai vừa qua đã đủ cơ sở để luật hóa chính sách này, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cũng tin tưởng vào tác động tích cực của việc sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức lao động cho phạm nhân.

Nhấn mạnh đây là dự án Luật liên quan đến quyền con người, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị phải làm thật kỹ lưỡng từng khoản, từng điều, từng chương. "Phải rà soát cho kỹ để bảo đảm tính tương thích, đồng bộ, thống nhất với các luật khác, bảo đảm không chồng chéo, không trùng lắp hoặc “thiếu” hoặc “dư”. Bộ Công an phải “làm ngày, làm đêm” để có dự thảo Luật chất lượng trình tại Kỳ họp thứ Mười", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị tiếp tục làm rõ việc dự án Luật bổ sung quy định về thu thập thông tin sinh trắc học của những trường hợp phạm nhân chưa có thông tin. Bởi với quy định tại dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú thì hầu hết dữ liệu đầu vào của phạm nhân đã được thu thập từ giai đoạn điều tra hoặc bị tạm giữ, tạm giam. Do vậy, để bảo đảm tính khả thi và bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc phân bổ nguồn lực thi hành luật, cần làm rõ mục đích của việc thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân.

Việc luật hóa chính sách trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam cũng cần hoàn thiện điều khoản liên quan, bảo đảm quy định khái quát, chặt chẽ, có tính khả thi cao. Đồng thời, cần đáp ứng đúng nguyên tắc “chỉ áp dụng để tốt cho các phạm nhân, công tác quản lý và áp dụng đối với những nơi có đủ điều kiện bảo đảm an ninh trật tự, đấu tranh phòng chống tội phạm và trật tự xã hội”.

Đủ điều kiện thực hiện, không phát sinh chi phí, con người

Giải trình về các nội dung được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng khẳng định, quá trình xây dựng dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) đã quán triệt tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, bảo đảm dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực thi, tăng định lượng, giảm định tính.

Trên cơ sở ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Công an nêu rõ, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện quy định về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, nhất là những quy định liên quan đến quyền con người sẽ được kế thừa luật cũ, tiếp tục phát huy để bảo đảm quyền con người trong quá trình thi hành án hình sự.

Thứ trưởng Bộ Công an cũng khẳng định, việc bãi bỏ 23 điều trong Luật hiện hành sẽ được giải trình, làm rõ để thấy rõ tính cần thiết phải lược bỏ, bảo đảm không ảnh hưởng đến việc bảo vệ quyền con người, trong khi sẽ giúp giảm thủ tục hành chính rườm rà trong quá trình phối hợp thực hiện.

Về bổ sung quy định “thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói, đối với những trường hợp chưa có thông tin” khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù, theo Thứ trưởng Bộ Công an, quy định này được xây dựng trên cơ sở kế thừa quy định hiện hành.

Việc tiến hành thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân là một hoạt động bình thường, không vi phạm nhân quyền. Bản thân các công dân bình thường cũng tự nguyện cung cấp cho các cơ quan quản lý nhà nước về sinh trắc học của mình để quản lý về tài khoản ngân hàng, về thuế, về kinh doanh.

“Hệ thống hạ tầng cơ sở về lưu trữ cơ sở dữ liệu về con người của Bộ Công an có đầy đủ điều kiện để thu thập sinh trắc học này mà không phát sinh kinh phí, bộ máy. Chúng tôi có thể triển khai đầu cuối ở tất cả các trại giam, nhà tạm giữ, trại tạm giam, cơ sở lưu trú để tiến hành việc này”, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nêu rõ.