Đổi mới hình thức và nội dung chất vấn

Theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Bắc Giang, đối với giám sát đầu tư công, báo cáo phục vụ giám sát chỉ đáp ứng được một phần (đối tượng chịu sự giám sát không tự chỉ ra lỗi sai của mình), cần nghiên cứu hồ sơ của dự án và xem xét, đối chiếu với quy định của pháp luật. Sau đó, đoàn giám sát tổ chức đối thoại, trao đổi với người phụ trách dự án để bàn thảo, thống nhất nêu ra các hạn chế và lỗi phạm, xây dựng dự thảo báo cáo kết quả giám sát để tổ chức hội nghị giám sát với chủ đầu tư, cơ quan quản lý chuyên ngành liên quan...

Tại Hội thảo "Kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng công tác giám sát hoạt động của các cơ quan thuộc lĩnh vực tư pháp" do Ban Pháp chế HĐND tỉnh Bắc Ninh vừa tổ chức, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Anh Tuấn đề nghị, các cơ quan, đơn vị trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình chủ động tham mưu, đề xuất với cấp có thẩm quyền giải pháp, cơ chế, chính sách phù hợp, nhằm phát huy những kết quả đã đạt được và sớm khắc phục những hạn chế tồn tại; kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, sửa đổi bổ sung các quy định của pháp luật chưa phù hợp với hoạt động giám sát của HĐND.

Những năm qua, hoạt động giám sát của Ban Pháp chế HĐND cấp huyện đã được đổi mới về hình thức giám sát theo hướng thiết thực, chất lượng và hiệu quả. Nội dung giám sát được lựa chọn, mang tính bao quát, tập trung vào những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, những vấn đề lớn, có tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân; tuy nhiên, vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc, bất cập.

Tại Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND thành phố Hà Nội với Thường trực HĐND các quận, huyện, thị quý III.2024 vừa qua, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn yêu cầu, HĐND các cấp thành phố khi chọn vấn đề chất vấn, giải trình phải "đúng" và "trúng", sát thực tiễn, được dư luận quan tâm. Đặc biệt, cần tái chất vấn những nội dung khi các cơ quan chịu sự giám sát không thực hiện như đã hứa, cam kết, vì mục tiêu phát triển của thành phố, địa phương.

Để phát hiện vấn đề qua giám sát, quá trình nghiên cứu tài liệu, cần luôn đặt ra các câu hỏi và đối chiếu giữa thực tế với báo cáo. Theo đó, các yếu tố đối tượng chịu sự giám sát chưa nêu hoặc không muốn nêu trong tài liệu, báo cáo như: trong báo cáo lập chủ trương đầu tư, báo cáo thẩm định không nêu sự phù hợp với quy hoạch, khả năng cân đối nguồn vốn; tiến độ giải ngân vốn... Liên hệ thực tế với nội dung cần giám sát để thấy được sự phù hợp, khả thi hay mâu thuẫn giữa thực tế và tài liệu, báo cáo của đối tượng giám sát cung cấp.

Tại Hội nghị trao đổi kinh nghiệm giữa Thường trực HĐND tỉnh Bắc Giang với Thường trực HĐND các huyện, thành phố lần thứ 7, cùng với giải đáp băn khoăn, vướng mắc của các địa phương liên quan đến việc quyết định và giám sát thực hiện pháp luật về đầu tư công, Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Nguyễn Thế Toản lưu ý: Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của một số đơn vị, nội dung chưa phải là giám sát việc chấp hành pháp luật về đầu tư công, về xây dựng, đất đai, môi trường... Báo cáo kết quả giám sát ít chỉ ra vi phạm về thẩm quyền, trình tự thủ tục, chỉ ra sai sót trong hồ sơ...

Đầu tư công có vai trò quan trọng, chủ đạo trong phát triển kinh tế - xã hội; là “vốn mồi” dẫn dắt đầu tư của các địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế quá trình thực hiện nhiệm vụ của HĐND từ cấp tỉnh đến các huyện, thị, thành phố vẫn còn có những nội dung, khâu, công đoạn, làm chưa chuẩn, chưa hết, thậm chí chưa đúng quy định (còn sai sót)... Do đó, sau hội nghị, các đại biểu cần tiếp tục nghiên cứu, bám sát các quy định của Luật Đầu tư công, các luật liên quan để thực hiện cho đúng thẩm quyền, thời gian, bảo đảm trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.

Qua khảo sát về công tác phòng, chống sạt lở bờ sông trên địa bàn tỉnh, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Vĩnh Long kiến nghị, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo rà soát, quan tâm cân đối, bố trí nguồn lực từng bước đầu tư khắc phục các đoạn bờ sông, khu vực đô thị đã sạt lở trong vùng quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội các địa phương… Cùng với đó, tăng cường công tác quản lý Nhà nước về hoạt động khoáng sản đất, cát trên các tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn; kiên quyết xử lý các vi phạm ảnh hưởng sạt lở bờ sông.

Ngày 22.10, Đoàn giám sát của HĐND thành phố Hà Nội do Phó Chủ tịch HĐND thành phố Phạm Quí Tiên làm Trưởng đoàn đã làm việc với các sở thuộc khối Văn hóa - Xã hội về kết quả thực hiện Nghị quyết số 20/NQ-HĐND ngày 23.9.2021 của HĐND thành phố Hà Nội về chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025.

Tại Kỳ họp thứ 22 vừa được tổ chức, HĐND tỉnh Gia Lai đã thống nhất thông qua 17 nghị quyết quan trọng. Trong đó, nhằm tăng cường khả năng thích ứng, chống chịu với biến đổi khí hậu, HĐND tỉnh đã thông qua Nghị quyết về chấp thuận phương án vay lại nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ và nguồn trả nợ đầu tư Dự án Hiện đại hóa thủy lợi thích ứng biến đổi khí hậu tỉnh Gia Lai (ADB9), với tổng mức đầu tư 440,036 tỷ đồng, tương đương 18,999 triệu USD.

Riêng đối với nội dung chất vấn liên quan đến việc ứng vốn từ Quỹ phát triển đất cho Dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư đường Nguyễn Văn Linh, thành phố Pleiku, Thường trực HĐND tỉnh Gia Lai đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo việc phối hợp tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thống nhất phương án giải quyết, tạo điều kiện cho UBND thành phố tạm ứng quỹ phát triển đất để thực hiện dự án bảo đảm đúng tiến độ…

Bên cạnh những kết quả đạt được, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn thấp so với mức bình quân chung của cả nước. Trong đó, nhiều địa phương, sở, ngành chưa giải ngân được hoặc tỷ lệ giải ngân rất thấp, đặc biệt là tiến độ giải ngân một số tiểu dự án, dự án thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Tổng số vốn ứng quá hạn của Quỹ phát triển đất trong báo cáo tại phiên giải trình ngày 3.10.2023 của Thường trực HĐND tỉnh Gia Lai đến nay cũng chưa thu hồi dứt điểm; hoạt động điều hành của Quỹ phát triển đất còn lúng túng…

Cùng với đặc biệt quan tâm bố trí đại biểu chuyên trách tham gia cấp ủy cùng cấp để tạo thuận lợi trong hoạt động, nhất là trong giám sát, các đoàn giám sát của HĐND huyện Đại Từ, Thái Nguyên chú trọng mời đại diện UBND, các cơ quan, ban, ngành chuyên môn, UBND tham dự để giải trình, làm rõ; chú trọng khảo sát thực tế, tìm hiểu thông tin gốc rễ của vấn đề để có hướng giải quyết khả thi nhất. Vì vậy, nhiều kiến nghị sau giám sát, đặc biệt là ý kiến, kiến nghị của cử tri cơ bản đã được giải quyết.

Tăng cường gắn kết với cử tri - “mạch nguồn” hoạt động của đại biểu, cơ quan dân cử, cùng với đa dạng hóa các hình thức tiếp xúc, hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri được Thường trực HĐND thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đặc biệt quan tâm thực hiện từ nhiệm kỳ 2011 - 2016 đến nay, mang lại hiệu quả thiết thực. Đoàn giám sát xuống thực tế cơ sở trao đổi với người dân, ghi lại hình ảnh, con số tại thực địa để có cơ sở tổ chức hội nghị giám sát việc giải quyết.

Nhờ chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng, nhất là việc trình chiếu phóng sự bằng hình ảnh sinh động, thuyết phục đã đưa“hơi thở” cuộc sống vào nghị trường, giúp cho các phiên chất vấn và trả lời chất vấn giữa 2 kỳ họp của Thường trực HĐND tỉnh Thái Nguyên về những vấn đề đông đảo cử tri, Nhân dân quan tâm thực sự sôi động, trách nhiệm. Trên cơ sở đó, kết luận phiên họp đã yêu cầu rõ trách nhiệm, thời gian thực hiện đối với nhiều vấn đề đặt ra, làm cơ sở thực hiện hiệu quả trên thực tế.

Với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, qua đợt tiếp xúc cử tri (TXCT) trước Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV với Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình, nhiều cử tri kiến nghị Đảng, Nhà nước có chủ trương chế độ đặc thù khi phân bổ ngân sách cho các xã sáp nhập để bảo đảm chi cho các hoạt động; xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước các chương trình mục tiêu quốc gia; đồng thời, nghiên cứu, hỗ trợ cây giống cho đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn phù hợp với điều kiện thực tế…

Phát huy vai trò của Tổ đại biểu HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Ninh Thuận đã phân công cụ thể chuyên đề, nội dung giám sát đối với một số Tổ đại biểu. Đồng thời, đề nghị các Tổ đại biểu khác tùy theo tình hình địa bàn ứng cử, chủ động tổ chức giám sát chuyên đề, báo cáo kết quả về Thường trực HĐND tỉnh. 8/12 Tổ đại biểu HĐND tỉnh đã tăng cường giám sát tình hình chấp hành pháp luật trên địa bàn ứng cử, qua đó kiến nghị các cơ quan thẩm quyền cấp tỉnh nhiều nội dung thiết thực.

Giám sát thực tế và làm việc với UBND TP. Uông Bí về công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đề nghị, thành phố tiếp tục nghiên cứu, sưu tầm tài liệu khoa học để làm rõ hơn giá trị lịch sử của từng di tích. Chú trọng nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn, kiến thức về lịch sử, văn hóa cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác văn hóa. Qua đó, bảo vệ, gìn giữ và phát huy tương xứng giá trị của các di sản; từng bước chuyên nghiệp hóa hoạt động du lịch văn hóa tâm linh.

Tại Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh Hưng Yên với Thường trực HĐND các huyện, thị, thành phố trên địa bàn lần thứ 7 mới đây, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hưng Yên Trần Quốc Toản nhấn mạnh: HĐND các cấp cần lựa chọn những vấn đề đã khiếu nại, tố cáo nhiều lần chưa được giải quyết hoặc giải quyết chưa dứt điểm đưa ra chất vấn tại kỳ họp hoặc phiên họp Thường trực HĐND. Trong đó, tập trung làm rõ trách nhiệm người đứng đầu các cấp, ngành liên quan; xác định rõ giải pháp cần tập trung để giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng kéo dài, phức tạp.

Với những tồn tại, hạn chế được chỉ ra trong quá trình khảo sát, Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Long kiến nghị, cần quán triệt đến cán bộ, công chức, viên chức về ý nghĩa, mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của công tác xây dựng cơ bản đối với nhiệm vụ phát triển của địa phương. Đặc biệt, phân công rõ trách nhiệm, đúng thẩm quyền, giải quyết nhanh những vướng mắc để bảo đảm tiến độ thực hiện đối với từng dự án.