Kinh tế thị trường định hướng XHCN - ưu việt riêng có vì Nhân dân, cho Nhân dân
Từ lịch sử nhân loại và dân tộc, trên nền tảng tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, từ sự chiêm nghiệm các vấn đề tự do và hạnh phúc cho và của Nhân dân, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “… Nhân dân Việt Nam đã trải qua một quá trình đấu tranh cách mạng lâu dài, khó khăn, đầy gian khổ hy sinh để chống lại ách đô hộ và sự xâm lược của thực dân, đế quốc để bảo vệ nền độc lập dân tộc và chủ quyền thiêng liêng của đất nước, vì tự do, hạnh phúc của Nhân dân với tinh thần "Không có gì quý hơn Độc lập Tự do".
Dưới ngọn cờ của Đảng, sau 35 năm đổi mới, trong bối cảnh mới, trước nguy cơ mới và thời vận mới, Đất nước càng mạnh bước và tự tin trên con đường đổi mới vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, Dân tộc càng chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, vì nền độc lập tự do và phát triển mạnh mẽ, nhân văn của Tổ quốc, đây chính là thời khắc chúng ta càng phải trở về và hành động một cách kiên định, sáng tạo vì nền Độc lập của Tổ quốc, vì Tự do, Hạnh phúc của Nhân dân.
Để thực thi trọng trách lịch sử vẻ vang đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp tục khẳng định: “Trong chế độ chính trị XHCN, mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân là mối quan hệ giữa các chủ thể thống nhất về mục tiêu và lợi ích; mọi đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật và hoạt động của Nhà nước đều vì lợi ích của Nhân dân, lấy hạnh phúc của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”(6). Xã hội XHCN Việt Nam với giá trị cốt lõi, bền vững và tốt đẹp mà nhân loại hướng tới là một “xã hội mà mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, được tạo điều kiện để phát triển toàn diện”, nơi đây thực sự vì con người; sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội; một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn; sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai; một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và phục vụ lợi ích của Nhân dân.
Phát triển trên nền móng vững tầm nhìn và tư tưởng ấy, lúc này, hơn lúc nào hết, hễ là người Việt Nam, luôn nhớ rằng, “Nước lấy Dân làm gốc… Gốc có vững cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền Nhân dân”. Không chỉ Đảng mà cả Nhà nước, trong mọi quyết sách và hành động của mình, nhất định phải lấy Dân làm gốc. Vì, Nhân dân không chỉ có quyền được hưởng tất cả lợi ích vật chất và tinh thần; mà đồng thời, Nhân dân càng có trách nhiệm trong cách mạng, đổi mới, xây dựng và giữ gìn đất nước. Đó chính là cái quyền tự nhiên và vô giá của Nhân dân. Và cũng chính là mục tiêu lâu dài đồng thời là trọng sự trước mắt của sự phát triển đất nước.
Vì thế, “Hạnh phúc của Nhân dân” là một trong những nhãn tự của Văn kiện Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIII của Đảng. Càng đặt vấn đề “hạnh phúc của Nhân dân” vào những khúc quanh của lịch sử thế giới và đất nước năm 2020 -2021 và hôm nay, nhãn tự đó, mệnh đề đó càng hàm súc, tỏa sáng và càng mang ý nghĩa lớn lao nhưng thiết thực, không chỉ trên phương diện chính trị, kinh tế mà sâu xa hơn là sự trầm tích và phát triển một tầm mức mới trên bình diện xã hội, văn hóa, nhân văn Việt Nam. Quyết sách đó của Đảng, để càng tin tưởng và nỗ lực, rằng vì sao và hơn hết bao giờ, “chúng ta cần một xã hội phát triển vì con người, không bóc lột con người, không xâm phạm nhân phẩm vì lợi nhuận”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xác quyết.
Đó là xã hội Việt Nam XHCN được thể hiện là có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ, có nền văn hóa phát triển, đậm đà bản sắc dân tộc - môi trường mà mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, được tạo điều kiện để phát triển toàn diện. Và, chỉ trong xã hội này, Đảng và Nhà nước Việt Nam có điều kiện không ngừng nỗ lực để mỗi người dân được thụ hưởng đầy đủ các quyền cơ bản của con người, quyền công dân, quyền dân chủ của Nhân dân; đồng thời coi trọng thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhân quyền trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng và hiểu biết giữa các quốc gia, trong đó, có việc thực hiện tốt các cam kết quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên chủ động và tích cực.
Chúng ta đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trên cơ sở kinh tế tri thức; phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN; hình thành nền văn hóa tiên tiến kết hợp với phát triển con người; nâng cao đời sống Nhân dân; đi theo con đường tiến bộ và công bằng xã hội; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh. Trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN với bản sắc Việt Nam, không rơi vào vũng bùn kinh tế vị kinh tế đơn thuần, tiền vị lợi nhuận thuần túy, mà chủ động “gắn kinh tế với xã hội, thống nhất chính sách kinh tế với chính sách xã hội, tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước, từng chính sách và trong suốt quá trình phát triển”(7), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định.
Việt Nam xây dựng nền kinh tế thị trường vận hành theo các quy luật của thị trường nhưng dưới sự lãnh đạo của Nhà nước pháp quyền XHCN, “không phải là kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa và chưa phải là kinh tế thị trường XHCN hoàn chỉnh”, làm nên sự khác biệt của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam với những nền kinh tế thị trường khác. Bởi, chủ nghĩa tư bản thị trường tự do không thể giải quyết các vấn đề và trong nhiều trường hợp gây ra tác hại nghiêm trọng cho các nước nghèo, nó càng đào sâu thêm mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản trên toàn thế giới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Càng làm lộ rõ sự thật về bản chất của các thể chể chế chính trị tư bản chủ nghĩa”, “không thể giải quyết được một cách triệt để trong khuôn khổ của chế độ tư bản chủ nghĩa”(8).
Không nghi ngờ gì, đó chính là sự khác biệt của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và chính là hành động ưu việt riêng có của thể chế chính trị Việt Nam vì Nhân dân và cho Nhân dân trên phương diện này, dưới ngọn cờ của Đảng.
Văn hóa - sự bảo đảm cho định hướng XHCN của nền kinh tế
Mặt khác, trong phát triển toàn diện xã hội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: "Chúng ta coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”(9). Văn hóa không chỉ được khẳng định là một trong 4 trụ cột chính sách quyết định của Đảng về xây dựng, phát triển đất nước mà còn là sự bảo đảm cho định hướng XHCN của nền kinh tế, thể hiện tính nhân văn, ưu việt của chế độ với mục đích hướng tới con người, vì hạnh phúc và sự phát triển toàn diện của con người. Đây là bản chất và cũng là hành động tổng thể, kiên định xây dựng nền văn hóa chính trị dân chủ, nhân văn Việt Nam: “1. Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường; 2. Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng; 3. Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi của Nhân dân trong xã hội; 4. Xây dựng chính trị: dân quyền; 5. Xây dựng kinh tế”(10), như Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ dẫn! Đó cũng chính là văn hóa của sự phát triển bền vững Việt Nam. Nghĩa là, “Nền văn hóa mới của Việt Nam phải lấy hạnh phúc của Nhân dân, của dân tộc làm cơ sở”. Chúng ta không lóa mắt trước không ít quốc gia được mệnh danh hoặc tự cho mình là phát triển, với những “sự quyến rũ của chủ nghĩa tư bản” nào đó, với những “khẩu hiệu khét tiếng về bình đẳng các quyền, nhưng không đi kèm bình đẳng về điều kiện thực hiện các quyền này, dẫn đến một nền dân chủ như vậy, vẫn chỉ là hình thức trống rỗng”, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cảnh báo.
Do đó, việc chiến lược nhưng cấp bách, nóng bỏng hiện nay, “chúng ta cần một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và phục vụ lợi ích của Nhân dân”(11), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định. Theo đó, Đảng kiên quyết trừng phạt bất kỳ ai với tinh thần Đảng cương bất vị nể, không vùng cấm, không ngoại lệ khi họ lợi dụng đất nước chống dịch, cam tâm chà đạp và đục khoét Nhân dân, ăn trộm quốc khố, ăn cắp chức vụ, sống phù hoa xa xỉ…; Nhà nước không dung thứ bất cứ thế lực nào nhân danh đổi mới, mở cửa để âm mưu và làm hại Nhân dân, chống phá đất nước dưới mọi hình thức, mức độ một cách dân chủ, kỷ cương với tinh thần Quốc pháp tối thượng. Nhìn xa hơn, đó chính là mệnh lệnh của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ trong tầm nhìn không chỉ năm 2025 mà còn tới năm 2030, 2045. Và nhìn sâu hơn, đó cũng chính là sự tiếp tục mục tiêu phát triển Việt Nam của thế kỷ XX, dưới ngọn cờ của Đảng!
Nếu không như thế, không thể nói và hành động gắn bó mật thiết với Nhân dân, sống giữa lòng Dân, phải luôn thấu hiểu đời sống, tình hình, tâm lý, tâm tư, nguyện vọng Nhân dân; càng không thể xây dựng nước ta thật sự là một nước dân chủ, tự cường, xứng đáng với Nhân dân; và càng không thể gìn giữ sự thống nhất của Tổ quốc, vì sự trường tồn của Dân tộc và vì sự lớn mạnh của Nhân dân. Đây chính là cái gốc để bảo vệ nền độc lập dân tộc chân chính và sự toàn vẹn thống nhất của Tổ quốc, thực hiện quyền tự quyết dân tộc thiêng liêng và Nhân dân hưởng quyền tự do, hạnh phúc thật sự dân chủ, chân chính. Đó cũng vì Tự do, Hạnh phúc của Nhân dân! Chăm lo và vun đắp lợi ích Nhân dân chính là phát triển và chủ động bảo vệ Đảng và Nhà nước trước nhất và trực tiếp, phát triển lợi ích cao nhất của quốc gia làm đầu và căn bản, gìn giữ sự thống nhất toàn vẹn của Tổ quốc từ gốc và bền vững.
Chủ nghĩa xã hội Việt Nam là sự phát triển đa dạng, bản sắc trong sự thống nhất và hài hòa của thế giới hiện đại. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Sự phát triển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay được đặc trưng bởi việc thực hiện đường lối đổi mới theo hướng thị trường, mở cửa quan hệ quốc tế và ngoại giao đa phương. Do đó, kiên định, nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, “tiếp thu những thành tựu, tinh hoa văn hóa nhân loại, phấn đấu xây dựng một xã hội văn minh, lành mạnh, vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người”(12), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định. Việt Nam chủ động và tích cực đóng góp sức mình vì một thế giới văn minh và tiến bộ, với phương lược không tách rời sợi dây nối với thế giới và không gây thù oán với ai! Đó cũng chính là khát vọng về Tự do, Hạnh phúc của nhân loại tiến bộ.
Tất cả luôn thống nhất tự nhiên và hài hòa trong tư tưởng, hành động nhất quán của Đảng và Nhà nước như Trời với Đất: Phụng sự Nhân dân vì sự thịnh vượng của quốc gia, sự thống nhất của Tổ quốc và sự trường tồn của Dân tộc, vì sự thống nhất và hòa bình của nhân loại.
Tự do và Hạnh phúc là những quyền cơ bản thiêng liêng của con người mà dù ở bất cứ nơi đâu trên địa cầu, không một quốc gia dân tộc độc lập và đang giành độc lập nào trên thế giới không mơ ước, quyết tâm bảo vệ và phát triển trong chỉnh thể: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc! Đảng và Nhân dân ta đang hành động không gì lay chuyển nổi và không ai cản được vì chân lý thiêng liêng và bất khả xâm phạm ấy!
Đó chính là đạo lý để Đảng và Nhà nước chăm lo và giữ lấy cái Gốc của mình! Đó là sự thâu thái, kế thừa trực tiếp và phát triển sáng tạo “nguồn trong gốc thẳng” chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhân dân và Đất nước trên nền móng tư tưởng chính trị truyền thống của dân tộc, sự phong phú của tinh hoa các trường phái tư tưởng tiến bộ của nhân loại, trong điều kiện hiện thực cụ thể Việt Nam của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đó cũng là hiện thân sinh động về sức mạnh và uy tín của con đường cách mạng Việt Nam hơn 92 năm qua, dưới ngọn cờ của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà trọn vẹn cuộc đời Người hiến dâng vì Độc lập - Tự do - Hạnh phúc; kết tinh, tỏa sáng sức sống mạnh mẽ mang tính thời đại của tư tưởng Hồ Chí Minh trong hơn 35 năm đổi mới toàn diện, đồng bộ và thấm đẫm trong đời sống của các quốc gia dân tộc trên thế giới hiện nay.
Và, đó chính là con đường tương lai phát triển Việt Nam mạnh mẽ, bền vững và nhịp bước trong sự phát triển của thời đại.
Tổng hòa những nhân tố đó, có thể khẳng định rằng: Tầm nhìn, tư tưởng Tự do và Hạnh phúc là sự hợp nguồn thành hệ thống lý luận Nguyễn Phú Trọng một cách sáng tạo và sinh động, trên con đường XHCN, vì khát vọng Việt Nam hùng cường, phù hợp với mệnh lệnh phát triển của thời đại ngày nay!
Đó cũng chính là nơi gặp gỡ của lịch sử “đẹp như cùng hẹn trước” giữa tầm nhìn, tư tưởng, phẩm giá và bản lĩnh sống Việt Nam với khát vọng và hành động của tất cả các quốc gia dân tộc trên khắp hoàn cầu!
___________
(5) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 22.
(6) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 28.
(7) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 27.
(8) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 20.
(9) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 27.
(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 3, tr. 455.
(11) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 21.
(12) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Sđd, tr. 27.