Công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Tham dự họp báo có các Ủy viên Trung ương Đảng: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy; Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Văn Hiển; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long; Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương...

Khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng

Tại Họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy nêu rõ, trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đặt ra yêu cầu cấp thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện nhiệm vụ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn. Đồng thời mở ra cục diện mới, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được chuẩn bị công phu nghiêm túc, phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng, lòng Dân, phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết gồm 2 Điều, trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5/20 điều của Hiến pháp; Điều 2 quy định hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung quy định về MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam; sửa đổi, bổ sung quy định về quyền trình dự án luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội; sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính; chính quyền địa phương.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh, “Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua với 100% đại biểu có mặt tán thành, đã đánh dấu khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng trong tổ chức hệ thống chính trị và quản trị quốc gia, là cơ sở hiến định cho việc thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân hạnh phúc, yên vui”.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có hiệu lực từ ngày Quốc hội thông qua, ngày 16/6/2025.

Hướng đến quản trị địa phương hiện đại, kiến tạo phát triển

Giới thiệu về Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nêu rõ, Luật được 100% đại biểu Quốc hội có mặt tán thành biểu quyết thông qua và đã thể hiện tư duy đổi mới nhằm hướng đến quản trị địa phương hiện đại, kiến tạo phát triển, tháo gỡ “điểm nghẽn”, khơi thông nguồn lực đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của các địa phương nói riêng và cả nước nói chung trong kỷ nguyên mới của đất nước.

Thứ trưởng khẳng định, “việc Quốc hội thông qua Luật mang ý nghĩa lịch sử rất lớn, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở nước ta”.

Luật gồm 7 chương, 54 điều, đã xác lập đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cấp xã gồm: xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh.

Theo đó, việc phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp sẽ thực hiện thống nhất trong cả nước, đồng thời thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ cho mô hình chính quyền địa phương ở đặc khu, hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn, thực hiện triệt để nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Đồng thời, bảo đảm thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.

Luật cũng phân định thẩm quyền, phân cấp, ủy quyền; quy định rõ về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương; về tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương.

Thứ trưởng nêu rõ, việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp là một bước cải cách quan trọng và có tính chất lịch sử. Để bảo đảm sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, Luật đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự cho đến quy trình xử lý hành chính và cơ chế hoạt động.

Đặc biệt, để kịp thời xử lý những tình huống phát sinh, đột xuất mà chưa có trong quy định của pháp luật, Luật đã thiết lập cơ chế linh hoạt, chủ động theo hướng cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, HĐND, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm xem xét, ban hành văn bản hoặc ủy quyền ban hành văn bản để giải quyết các vấn đề phát sinh khi tổ chức chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã theo quy định của Luật này.

Luật có hiệu lực từ ngày được thông qua, ngày 16/6/2025.

Duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp

Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 Pháp lệnh Dân số đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua tại Phiên họp thứ 46 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 3/6/2025.

Theo đó, Pháp lệnh sửa đổi từ "quyết định thời gian và khoảng cách sinh con" thành "quyết định về thời gian sinh con, số con, khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng".

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh, việc sửa đổi nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng trong tương lai. Việc sửa đổi quy định về số con là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp trong thời gian tới.