Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương thành lập Trung tâm tài chính quốc tế toàn diện tại TP. Hồ Chí Minh và Trung tâm tài chính khu vực tại Đà Nẵng. Thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị cho phép trung tâm tài chính được áp dụng cơ chế quản lý đặc thù, vượt trội so với quy định hiện hành, ban soạn thảo dự thảo nghị quyết của Quốc hội đã thiết kế 13 nhóm chính sách đột phá nhằm thúc đẩy sự phát triển và tạo lợi thế cạnh tranh cho các trung tâm này.
Trong đó, đáng chú ý là những quy định nhằm tạo thuận lợi cho các giao dịch tài chính và phát triển thị trường vốn tại trung tâm tài chính. Chẳng hạn, việc thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá, ghi giá trong hợp đồng, thỏa thuận giữa các thành viên trung tâm tài chính được sử dụng các ngoại tệ tự do chuyển đổi. Sau 5 năm hoạt động, các thành viên trung tâm tài chính do nhà đầu tư nước ngoài thành lập được tự do chuyển các khoản đầu tư, khoản thu hợp pháp khác bằng ngoại tệ ra ngoài lãnh thổ Việt Nam mà không phải chứng minh mục đích chuyển tiền.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết đề xuất thực hiện chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) với mô hình kinh doanh ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính (fintech), bao gồm cả sàn giao dịch đối với tài sản mã hóa. Nếu đề xuất được thông qua, rất có thể, các giao dịch bằng tài sản mã hóa, tiền mã hóa trong trung tâm tài chính sẽ được thực hiện ngay từ 1.7.2026. Ngoài ra, các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, đi lại và tạm trú… cũng đã được đề xuất với quan điểm là cởi mở, thông thoáng.
Các chính sách như vậy liệu đã đủ hấp dẫn dòng vốn trên toàn cầu chảy vào nước ta? Theo ông Đinh Tuấn Minh, Giám đốc nghiên cứu Trung tâm Nghiên cứu giải pháp thị trường cho các vấn đề kinh tế và xã hội (MASSEI), tất cả các bài toán đặt ra liên quan đến thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển cơ sở hạ tầng, xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ... đều đòi hỏi phải mở cửa thị trường vốn. Lịch sử kinh tế thế giới cho thấy, bất cứ nơi đâu tạo ra được cơ chế khiến cho vốn có thể chuyển nhượng được dễ dàng thì ở đó sẽ trở thành trung tâm tài chính.
Cũng theo vị chuyên gia này, trong nền kinh tế thị trường, mấu chốt của việc dòng vốn có thực sự chảy vào và ở lại hay không là triển vọng phát triển của nền kinh tế. Nếu chúng ta tự tin là Việt Nam sẽ trở thành một nền kinh tế phát triển trong 15 - 20 năm nữa thì cần phải tạo ra một thị trường vốn hiện đại với ít rào cản nhất, nhưng vẫn bảo đảm an toàn nhất về quyền sở hữu, cho dòng vốn chuyển từ nhà đầu tư này sang nhà đầu tư khác, từ loại tài sản này sang loại tài sản khác, từ nước ngoài vào trong nước và từ trong nước ra nước ngoài. Mở cửa thị trường vốn sẽ giúp Chính phủ tập trung vào cải cách nền kinh tế theo hướng tự do, duy trì kỳ vọng liên tục về sự phát triển dài hạn của nền kinh tế. Khi đó dòng vốn nước ngoài khổng lồ sẽ tự chảy đến và ở lại Việt Nam.
Theo kế hoạch, dự thảo Nghị quyết về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 5 - 2025. Sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết này, Thủ tướng sẽ quyết định việc thành lập trung tâm tài chính tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng trên cơ sở các đề án do hai địa phương này xây dựng.
Quả là Việt Nam đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành trung tâm tài chính, có khả năng liên kết với các trung tâm tài chính trong khu vực và trên thế giới. Mặt khác, nhu cầu về một trung tâm tài chính mới, khác biệt để tiếp nhận nguồn lực tài chính dịch chuyển từ các trung tâm tài chính quốc tế lớn, cung cấp dịch vụ tài chính mới, tiếp cận các thị trường mới, xu thế phát triển mới... đang hiện hữu. Dù vậy, trong quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam, việc cân nhắc mạnh dạn mở cửa thị trường hơn nữa là rất quan trọng và cần thiết.
