“Chúng tôi có niềm tin để vươn lên”

Dấu mốc tạo sức bật cho nền kinh tế

- Ở góc độ Chủ tịch VACC, ông đón nhận thế nào về những quan điểm, định hướng của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”?

- Có thể nói, chưa bao giờ việc phát triển kinh tế tư nhân lại được Đảng và Nhà nước ta dành sự quan tâm rất lớn như hiện nay, khi chỉ trong chưa đầy hai tuần qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương về phát triển kinh tế tư nhân (ngày 7.3), trong đó yêu cầu sớm ban hành nghị quyết mới, đột phá về kinh tế tư nhân; và mới nhất, ngày 17.3, Tổng Bí thư có bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”.

Trong bài viết, Tổng Bí thư đã khẳng định rõ vai trò của kinh tế tư nhân “trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia”; định hướng kinh tế tư nhân “phải là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa nền kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia, có trách nhiệm xã hội, góp phần nâng cao đời sống Nhân dân, tham gia xây dựng xã hội văn minh, hiện đại và góp phần xây dựng một Việt Nam năng động và hội nhập quốc tế”.

Đặc biệt, Tổng Bí thư yêu cầu “chúng ta cần phải quán triệt lại định hướng quan điểm và nhận thức trong cả hệ thống chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân như là động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước”, “kinh tế tư nhân cần phấn đấu trở thành lực lượng chủ lực, đi đầu trong ứng dụng công nghệ và đổi mới, sáng tạo, để đạt mục tiêu đóng góp khoảng 70% GDP vào năm 2030”.

Như vậy, so với trước đây xác định kinh tế nhà nước là chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế, thì hiện nay quan điểm về kinh tế tư nhân đã có sự thay đổi. Định hướng chỉ đạo của Tổng Bí thư trong bài viết là rất đúng với yêu cầu phát triển mới của đất nước, có thể coi chính là dấu mốc để tạo sức bật cho nền kinh tế nói chung trong kỷ nguyên mới, cần được cụ thể hóa trong Nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân cũng như hệ thống pháp luật.

Về phía cộng đồng doanh nghiệp tư nhân chúng tôi đang thấy có niềm tin khi được đánh giá đúng vị trí, vai trò của mình. Điều đó sẽ tiếp thêm sức mạnh, ý chí để chúng tôi vươn lên, trở thành “lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới”.

Mong được tham gia dự án đường sắt tốc độ cao

- Trong bài viết, Tổng Bí thư nêu rõ, “yếu tố quan trọng nhất chính là cần tiếp tục có những cải cách đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh để kinh tế tư nhân có thể phát huy tối đa tiềm năng, trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế vươn ra thị trường quốc tế”. Theo ông, sự đột phá đó cần được thể hiện như thế nào?

- Tôi rất tán thành với quan điểm chỉ đạo này cũng như 7 nhóm giải pháp được Tổng Bí thư nêu ra. Trong đó, theo tôi, điểm mấu chốt là bảo đảm quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm; quyền tài sản, quyền sở hữu; được bình đẳng với các thành phần kinh tế khác. Do vậy, việc cải cách đột phá về thể chế, chính sách, môi trường kinh doanh cần bám vào điểm mấu chốt này để thiết kế chính sách cụ thể.

Muốn có đột phá về thể chế, chính sách, điều quan trọng trước tiên là cần thay đổi nếp nghĩ về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong đội ngũ cán bộ, công chức - những người trực tiếp soạn thảo chính sách. Lâu nay, chúng ta đã ăn sâu trong tiềm thức rằng kinh tế nhà nước đóng vai trò chủ đạo, còn tư tưởng “trọng công hơn tư”. Sự thay đổi này diễn ra nhanh hay chậm đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống; thay đổi thể chế như thế nào cần có sự chỉ đạo cụ thể từ các cơ quan điều hành.

Khi soạn thảo cơ chế, chính sách, cơ quan quản lý nhà nước cần phải có sự lắng nghe các bên liên quan, với mục tiêu duy nhất và cao nhất là vì lợi ích chung của đất nước, thông qua các diễn đàn, hội nghị, hội thảo… Mỗi lĩnh vực có những quy định khác nhau, do vậy cùng với việc lấy ý kiến góp ý cho các quy định chung thì còn phải lấy ý kiến của các doanh nghiệp trong từng ngành nghề khác nhau để thiết kế chính sách cho phù hợp.

Riêng với lĩnh vực xây dựng của chúng tôi đang vướng mắc quy định về đấu thầu nhưng gần như đấu giá, khi lấy yếu tố giá là chỉ tiêu quan trọng nhất dẫn đến tình trạng phá giá thị trường, cạnh tranh không lành mạnh. Đây chính là nguy cơ lớn nhất của ngành xây dựng, vốn dĩ các doanh nghiệp đã gặp khó khăn do nguồn lực có hạn. Để đột phá về thể chế, chính sách, chúng tôi mong muốn cần quan niệm đúng hơn về đấu thầu, không cho phép việc đấu thầu phá giá, như vậy ngành xây dựng mới phát triển được và có những công trình đẹp.

- Tổng Bí thư cũng yêu cầu cần khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia các lĩnh vực chiến lược, phát triển cơ sở hạ tầng quan trọng… Ông đánh giá thế nào về sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng quan trọng hiện nay và cần làm gì để khuyến khích họ?

- Có thể khẳng định, các doanh nghiệp xây dựng của Việt Nam hiện đứng top đầu Đông Nam Á về công nghiệp xây dựng dân dụng, không thua kém gì so với các doanh nghiệp của Hàn Quốc, Nhật Bản... Chúng ta đã làm được những công trình lớn như tòa nhà Landmark 81, cầu dây văng vốn trước đây không làm được…, cho thấy trình độ công nghệ của mình đã phát triển. Thêm nữa, chúng ta đặt kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công rất lớn cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp tư nhân được tham gia vào các dự án hạ tầng.

Tuy nhiên, doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án quan trọng quốc gia không đồng đều. Cơ cấu vốn của doanh nghiệp quá bé, mà gói thầu lớn nên cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tầm trung là rất khó, chỉ một số doanh nghiệp tham gia được.

Từ thực tế đó, định hướng khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án hạ tầng quan trọng là rất đúng đắn. Muốn vậy, cần xem xét lại các cơ chế hiện hành, chẳng hạn nếu yêu cầu doanh nghiệp phải có kinh nghiệm làm ít nhất hai công trình tương đương trong khi hạ tầng đó còn rất mới ở Việt Nam thì sẽ rất khó cho doanh nghiệp. Cần có cơ chế để doanh nghiệp liên doanh liên kết; cho nhà thầu nước ngoài vào thì cơ chế ràng buộc ra sao; cho phép doanh nghiệp trong nước có thể hợp tác với nước ngoài nhưng phải có cơ chế bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp trong nước, khi đó chúng ta mới cạnh tranh bình đẳng, sòng phẳng với doanh nghiệp nước ngoài… Hiện, chúng tôi đang xây dựng đề xuất và rất mong được tham gia dự án đường sắt tốc độ cao.

- Xin cảm ơn ông!