Cấm sử dụng robot đặt lệnh tự động không tác động nhiều đến thị trường chứng khoán

Trong văn bản gửi tới các công ty chứng khoán mới đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước yêu cầu các đơn vị rà soát và dừng ngay việc sử dụng robot đặt lệnh giao dịch chứng khoán trực tuyến tự động với tần suất lớn; đồng thời có biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các hình thức đặt lệnh tự động và yêu cầu nhà đầu tư chấm dứt việc sử dụng hình thức trên khi chưa được cơ quan quản lý cho phép.

Lý giải về quy định này, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, qua công tác quản lý và giám sát với hoạt động cung ứng dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến nhận thấy có hiện tượng sử dụng công nghệ robot đặt lệnh giao dịch chứng khoán trực tuyến tự động với tần suất lớn. Điều này làm gia tăng đột biến lệnh từ các công ty chứng khoán vào Sở Giao dịch Chứng khoán trong cùng một thời điểm, dẫn đến số lệnh vào sàn vượt quá năng lực thiết kế của cả hệ thống, gây hiện tượng quá tải hệ thống.

Bên cạnh đó, việc sử dụng robot đặt lệnh tự động với tần suất lớn gây ra nguy cơ dẫn đến việc đổ vỡ dây chuyền khi thị trường chứng khoán diễn biến xấu, từ đó tác động tiêu cực đến công tác quản trị rủi ro của công ty chứng khoán. Chỉ khi đưa KRX vào vận hành, năng lực xử lý mới đáp ứng được, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết.

Cũng theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, căn cứ quy định về giao dịch chứng khoán trực tuyến hiện hành, việc sử dụng các công nghệ này để đặt lệnh vẫn chưa được phép thực hiện.

Theo các chuyên gia, động thái này của cơ quan quản lý là rất cần thiết, góp phần giảm bớt rủi ro, hạn chế thao túng, trục lợi trong chứng khoán. Bởi lẽ, hiện hệ thống giao dịch chưa đủ khả năng cho phép cùng một thời điểm sinh ra quá nhiều lệnh. Do đó, khi robot can thiệp dễ dẫn đến tắc nghẽn, treo bảng lệnh. Ví dụ, trong điều kiện chỉ cho phép điều hành 1 tỷ lệnh, nhưng robot đủ sức đẩy lên tới 2 - 3 tỷ lệnh sẽ dẫn đến quá tải, treo hệ thống, ảnh hưởng đến các giao dịch.

Thực tế, năm 2021, khi để xảy ra tình trạng quá tải hệ thống, HoSE từng đề cập đến vấn đề một số công ty chứng khoán giao dịch sử dụng robot để đặt lệnh.

Mặt khác, khi áp dụng robot tự động sẽ làm cho thị trường biến động mạnh hơn. Chẳng hạn, khi thị trường chứng khoán có dấu hiện bán mạnh tới ngưỡng nào đó, tất cả các con robot sẽ bị kích hoạt đẩy thị trường xuống mạnh hơn.

Hiện, việc sử dụng đặt lệnh tự động, sử dụng robot đặt lệnh không bị cấm, song cũng không được cơ quan nào cho phép. Việc này hiện chưa diễn ra nhiều, chỉ mang tính tự phát ở một số nhóm nhỏ hoặc một số công ty chứng khoán.

Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia, yêu cầu trên của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cơ bản sẽ không ảnh hưởng lớn đến hoạt động đầu tư chứng khoán, bởi chủ yếu vẫn sử dụng tín hiệu kỹ thuật rất đơn giản. Giao dịch tự động cũng mới chỉ được sử dụng chủ yếu bởi các khách hàng định chế lớn, chưa phổ biến với đại đa số nhà đầu tư trong nước.

Dù vậy, các chuyên gia lưu ý, việc đặt lệnh tự động, sử dụng robot đã được áp dụng từ lâu, nhất là khi trí tuệ nhân tạo phát triển. Vì vậy, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có thể xem xét đưa ra lộ trình áp dụng. Đặc biệt, cần nhanh chóng đưa hệ thống công nghệ thông tin KRX vào hoạt động; đẩy mạnh nâng cấp cơ sở hạ tầng để đưa vào sử dụng nhiều sản phẩm giao dịch mới cho thị trường, qua đó thúc đẩy nhanh quá trình nâng hạng như mục tiêu đề ra.