Cam kết hòa bình của Tổng thống Donald Trump:Lời hứa đứng trước lửa đạn?

Trong bối cảnh căng thẳng tại Trung Đông leo thang sau các cuộc không kích của Israel nhằm vào Iran bắt đầu từ ngày 13/6, dư luận quốc tế đang theo dõi sát động thái từ phía Mỹ, đặc biệt là quan điểm và phản ứng của Tổng thống Donald Trump – người đã tuyên bố sẽ theo đuổi chính sách “chống chiến tranh” nếu tái đắc cử.

Cam kết hòa bình dưới thử thách lửa đạn

Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Donald Trump đưa ra thông điệp mạnh mẽ rằng ông sẽ là một Tổng thống của hòa bình. Ông cam kết sẽ đem lại hòa bình cho nước Mỹ, chấm dứt các cuộc xung đột tại Gaza, sử dụng biện pháp ngoại giao để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran và giải quyết xung đột Nga – Ukraine trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức. Trong bài phát biểu sau chiến thắng hồi tháng 11/2024, ông tuyên bố: “Họ nói tôi sẽ khơi mào chiến tranh, nhưng ngược lại, tôi sẽ chấm dứt chúng”.

Thông điệp này nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ cử tri Mỹ, đặc biệt là những người mệt mỏi với các cuộc chiến dài hơi tại Trung Đông và Afghanistan - mà ông Donald Trump từng gọi là “các cuộc chiến vĩnh viễn của nước Mỹ”.

Tuy nhiên, những diễn biến gần đây tại Trung Đông đang đặt ra dấu hỏi lớn đối với cam kết ấy. Việc Israel tiến hành không kích Iran vào đêm 13/6 và những động thái ủng hộ của ông Donald Trump đối với chiến dịch này đã làm dấy lên lo ngại rằng nước Mỹ có thể bị cuốn vào một cuộc xung đột quân sự mới trong khu vực.

Phe bảo thủ Mỹ chia rẽ

Trong nội bộ lực lượng ủng hộ ông Donald Trump, đặc biệt là các thành phần cốt lõi thuộc phong trào MAGA (Make America Great Again - Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) đang xuất hiện những ý kiến trái chiều. Một số nhân vật cánh hữu có tiếng tỏ ra lo ngại trước viễn cảnh Mỹ bị lôi kéo vào một cuộc chiến kéo dài, tương tự như những gì từng diễn ra tại Iraq, Afghanistan hay Libya.

Ông Steve Bannon, chiến lược gia từng phục vụ trong chính quyền Donald Trump nhiệm kỳ đầu cho rằng, lợi ích giữa Mỹ và Israel không nhất thiết luôn đồng nhất, và rằng chính sách đối ngoại của Mỹ cần đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu. “Người Israel đặt ưu tiên cho Israel. Còn chúng ta cũng cần đặt nước Mỹ lên trước”, ông nói.

Trả lời Financial Times, ông Bannon thậm chí còn bày tỏ: “Tôi rất lo ngại việc Mỹ có thể bị kéo vào chiến tranh với Iran”.

Cùng chia sẻ mối quan ngại này, nhiều tiếng nói bảo thủ khác cũng bày tỏ sự hoài nghi về hậu quả mà hành động của Israel có thể gây ra cho Mỹ. Các nhà bình luận có nhiều người theo dõi như Tim Pool hay Jack Posobiec cũng cảnh báo rằng, động thái của Israel có thể khiến Mỹ trở thành mục tiêu trả đũa của Iran. Theo họ, điều này đi ngược với lập trường mà ông Donald Trump từng cam kết trước cử tri tại các bang chiến lược như Pennsylvania, Michigan hay Wisconsin.

Ông Charlie Kirk, một người có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng MAGA, thậm chí nhận định rằng, những diễn biến mới có thể gây chia rẽ sâu sắc trong nội bộ phong trào này. “Không phải là một cuộc nội chiến MAGA, nhưng chắc chắn sẽ là một cuộc xung đột quan điểm dữ dội trên không gian mạng”, ông nói.

Ông Kirk cũng cảnh báo: “Mỹ từng khởi đầu can thiệp vào Afghanistan, Iraq và Libya một cách dễ dàng. Nhưng sau đó là những tháng năm đầy tổn thất và lãng phí. Không cuộc nào trong số này là xứng đáng”.

Lập trường không rõ ràng

Sự không rõ ràng trong lập trường của Tổng thống Donald Trump cũng là một yếu tố khiến dư luận phân vân. Trong một tuyên bố hồi cuối tháng 5, ông Donald Trump cho biết đã đề nghị Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không nên tấn công Iran trong thời gian Mỹ đang tiến hành đàm phán với Tehran về chương trình hạt nhân. Phát biểu này từng khiến một số nhà quan sát cho rằng Tel Aviv đã hành động trái ý Washington.

Tuy nhiên, vào ngày hôm qua, 14/6, trả lời Wall Street Journal, ông Donald Trump lại bất ngờ lên tiếng ủng hộ các cuộc không kích, đồng thời xác nhận Mỹ đã biết trước kế hoạch của Israel. Ông gọi đây là “điều tuyệt vời cho thị trường” vì có thể ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân - điều mà ông cho là “mối đe dọa lớn đối với nhân loại”.

Phát biểu này khiến một số nhà quan sát cho rằng ông Donald Trump đã thay đổi lập trường, hoặc ít nhất đã sử dụng chiến lược thông tin gây nhiễu nhằm mục đích chiến thuật.

Thách thức chính sách đối ngoại

Theo ông Matthew Boyle – Trưởng văn phòng Washington của tờ Breitbart News, ông Donald Trump đang đối mặt với bài toán cân bằng khó khăn: Duy trì cam kết giữ Mỹ đứng ngoài các cuộc xung đột quân sự lớn, trong khi vẫn thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Israel - một đồng minh chiến lược lâu đời và đồng thời ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran.

“Những gì ông ấy làm từ thời điểm này có thể định hình toàn bộ nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ này”, ông Boyle nhận định. “Nếu ai có thể xử lý tình huống này, thì chỉ có thể là ông Donald Trump”.

Ông Boyle cũng cho rằng, vụ không kích của Israel có thể tạo ra đòn bẩy mới cho ông Donald Trump trong các cuộc đàm phán tương lai với Tehran: “Những gì Israel đã làm sẽ củng cố vị thế của Mỹ trong các cuộc đàm phán với người Iran. Nó có thể tạo ra đòn bẩy mà trước đây chưa từng có”.

Chia sẻ quan điểm này, ông Donald Trump trong cuộc phỏng vấn với CNN ngày hôm qua 14/6 đã tuyên bố rằng, những thành phần “cứng rắn” trong phái đoàn Iran tham gia đàm phán với Mỹ “đều đã chết”. Khi được hỏi họ chết vì nguyên nhân gì, ông nói: “Họ không chết vì cảm cúm”.

Trung Đông: Bài toán khó cho mọi Tổng thống Mỹ

Những diễn biến tại Trung Đông luôn là một trong những thách thức lớn nhất đối với các Tổng thống Mỹ. Cân bằng giữa lợi ích quốc gia, trách nhiệm quốc tế và kỳ vọng của cử tri trong nước không bao giờ là điều dễ dàng. Dù chưa rõ ông Donald Trump sẽ hành xử ra sao trong những tháng tới, nhưng rõ ràng, cam kết “chống chiến tranh” của ông đang bị thử thách nghiêm trọng.

Trong khi đó, cộng đồng quốc tế tiếp tục theo dõi sát sao từng bước đi của các bên liên quan, bởi bất kỳ động thái thiếu kiểm soát nào cũng có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng hơn - không chỉ trong khu vực mà trên quy mô toàn cầu.