Phát triển các cơ sở giáo dục chất lượng cao
Đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) cơ bản nhất trí với Báo cáo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đồng thời cho rằng dự thảo Luật thủ đô (sửa đổi) đã tiếp thu rất nghiêm túc các ý kiến ĐBQH với mục tiêu tạo cơ chế, chính sách đặc thù, tạo điều kiện xây dựng, phát triển Thủ đô xứng tầm với vị trí, vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa tiêu biểu của cả nước.
Thể hiện sự quan tâm đến các chính sách cho giáo dục tại dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng cần phải tiếp tục hoàn thiện thêm ở một số nội dung. Cụ thể, về xây dựng phát triển và mở rộng mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao (Điều 22), đại biểu đánh giá đây là quy định khác với quy định về cơ sở giáo dục trong pháp luật giáo dục. Vấn đề này đã được báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật đã nêu. Trong đó, Luật đã đưa ra mô hình chưa được sử dụng trong Luật Giáo dục như cơ sở giáo dục chất lượng cao, chưa làm rõ tiêu chí được công nhận chất lượng cao... Ngoài ra, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cũng đã cho rằng, báo cáo tổng kết thi hành luật chưa đánh giá sâu về những kết quả, tồn tại, vướng mắc trong triển khai thực hiện quy định về trường chất lượng cao.
Bên cạnh đó, về chất lượng dịch vụ giáo dục công lập trên địa bàn Thủ đô, đại biểu cho rằng báo cáo đánh giá tác động cũng chưa đề cập đến các chính sách phát triển các trường chất lượng cao, cơ sở giáo dục có nhiều cấp học.
Theo đại biểu, Dự thảo mới đã có bổ sung khái niệm về cơ sở giáo dục chất lượng cao tại khoản 5 Điều 3, tuy nhiên chỉ mới đề cập các tiêu chí đầu vào mà chưa rõ tiêu chí đầu ra là chân dung, nhân cách học sinh, trung tâm của quá trình giáo dục, mục tiêu giáo dục. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, việc triển khai mô hình trường phổ thông công lập chất lượng cao học phí cao cũng đang là mối băn khoăn của nhiều cử tri Hà Nội. Mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao đang triển khai chủ yếu ở dạng cung ứng dịch vụ giáo dục chất lượng cao, mức học phí đối với cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao tại Hà Nội năm học 2023 - 2024 là 56 triệu đồng/học sinh/tháng, chưa kể các khoản đóng góp khác.
"Hiện nay, nhiều trường công có chất lượng đang làm đề án thành lập trường chất lượng cao, nhiều phụ huynh học sinh rất lo lắng vì học phí cao trong lúc điều kiện gia đình không đảm bảo và bối rối vì chưa biết sẽ chuyển con sang trường học nào", ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga phân tích.
Cần thí điểm việc liên kết với cơ sở giáo dục nước ngoài
Đáng chú ý, ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga cũng dẫn chứng trên thực tiễn, Hà Nội nhiều năm qua nhiều cơ sở giáo dục luôn trong tình trạng quá tải, chỉ số trường lớp do tốc độ đô thị hóa nhanh, có những trường chỉ số học sinh trên 60 em/lớp, nghĩa là Hà Nội vẫn chưa đáp ứng được đủ trường công lập để thực hiện giáo dục đại trà. Trong khi chính sách đặc thù khi đầu tư nhân rộng, xây dựng nhiều trường chất lượng cao, học phí cao trong triển khai nếu không thận trọng có thể dẫn đến phân tầng giáo dục, trường chất lượng cao chỉ dành cho con em gia đình có điều kiện, dẫn đến sự bất bình đẳng và tạo nên áp lực cho người học và nhân dân.
Tuy nhiên, giáo dục tiểu học, trung học cơ sở là giáo dục phổ cập, là giáo dục miễn phí theo cam kết của Chính phủ về Chương trình hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững ở Mục tiêu 4 thì đến năm 2030 tất cả các trẻ em gái, trai hoàn thành giáo dục tiểu học, trung học cơ sở miễn phí, công bằng và có chất lượng. "Ý kiến của rất nhiều chuyên gia cho rằng, giáo dục phổ thông phải là giáo dục toàn diện, bình đẳng trong hệ thống trường phổ thông công lập, không nên có sự phân tầng bởi mục tiêu của giáo dục công lập là tạo ra sự hưởng thụ cân bằng trong giáo dục. Các nước có nền giáo dục tiên tiến đang xây dựng mô hình trường học hạnh phúc, không có trường chuyên, lớp chọn, mọi trường phổ thông công đều bình đẳng và hướng đến chất lượng và công bằng trong thụ hưởng giáo dục", ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga nêu quan điểm.
Đáng chú ý, đại biểu cho rằng việc thực hiện mô hình trường công chất lượng cao, học phí cao sẽ không khuyến khích được khối tư thục phát triển, nếu trường công cũng cung cấp dịch vụ giáo dục đặc biệt, Luật Thủ đô đã có những chính sách để thúc đẩy xã hội hóa giáo dục. "Theo tôi cần có những cơ chế, chính sách mạnh hơn, đặc biệt hơn để thúc đẩy xã hội hóa giáo dục, tạo không gian phát triển bình đẳng công tư, trường tư phải được cung cấp các dịch vụ đặc biệt chất lượng cao như quan điểm của Luật Giáo dục đã nêu. Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn lực đầu tư cho giáo dục, khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, đáp ứng nhu cầu xã hội về giáo dục chất lượng cao", ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga đề xuất.
Chính vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cân nhắc việc phát triển mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao, cần đánh giá tác động lâu dài, bảo đảm môi trường giáo dục công bằng, trong lành, hạnh phúc, không trái quan điểm chung về giáo dục và nguyên tắc chung về trường công. Song song với đó, đại biểu đề nghị Hà Nội tập trung xây dựng những trường chuẩn quốc gia mẫu mực, tạo sức lan tỏa cho giáo dục cả nước và đầu tư mạnh hơn nữa cho việc xây dựng các trường mầm non, phổ thông công lập đáp ứng yêu cầu cho mọi trẻ em đều được đến trường theo nguyện vọng, trẻ em con nhà nghèo phải được học ở trường công.
Riêng đối với việc quy định các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập của Thủ đô được thực hiện liên kết giáo dục với cơ sở giáo dục nước ngoài tại khoản 3 Điều 22, ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga cho biết hiện nay nước ta cũng chưa cam kết về dịch vụ giáo dục phổ thông với Tổ chức thương mại thế giới. Vì vậy, việc đưa nội dung này vào quy định pháp luật thì cần quan tâm làm rõ các điều kiện cần thiết, cơ chế vận hành, quản lý, giám sát trên cơ sở không trái với quy định của pháp luật.
"Đây là chính sách mới cần có thí điểm và tổng kết, đánh giá sâu sắc. Vì vậy, cần cân nhắc việc áp dụng đối với tất cả các cơ sở giáo dục phổ thông, mầm non công lập ở Hà Nội", ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga lưu ý.
