Điều này nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, phù hợp của hệ thống pháp luật có sự quản lý, điều tiết của Nhà nước, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường lao động, hướng tới bảo đảm việc làm bền vững cho tất cả lao động.
Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật
Với tinh thần bảo đảm quyền làm việc, phát triển nguồn nhân lực được quy định tại Hiến pháp năm 2013 và thể chế hóa quan điểm, đường lối tại Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII; quan điểm, chủ trương, đường lối, nội dung cải cách trong Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23.5.2018, Hội nghị lần thứ bảy của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội - nội dung về bảo hiểm thất nghiệp - và các văn kiện, nghị quyết có liên quan.
Bên cạnh đó là kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bảo đảm tính khả thi, dài hạn, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; bổ sung những quy định mới phù hợp với thực trạng thị trường lao động, xu hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và yêu cầu hội nhập quốc tế. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi để người lao động, trong đó có lao động không có quan hệ lao động được tham gia và thụ hưởng các chính sách, chế độ của Nhà nước.
Cùng với đó là tham khảo và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, nhất là các quốc gia có đặc điểm tương đồng với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và phù hợp các cam kết, tiêu chuẩn về lao động, việc làm trong các công ước, thỏa thuận, hiệp định hợp tác mà Việt Nam đã tham gia, thoả thuận cấp chính phủ và địa phương giữa Việt Nam và các nước láng giềng, những sáng kiến được đưa ra tại các tổ chức quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, ASEM...
Với tinh thần trên, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã ban hành Công văn số 3648/LĐTBXH-VL đề nghị góp ý Dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Việc làm (sửa đổi) lấy ý kiến các Bộ, UBND các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương.Theo đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã nhận được ý kiến của 17/21 Bộ, ngành và 16/23 UBND các tỉnh, thành phố, 9/11 đơn vị thuộc tổ chức đảng, hội đoàn thể xin ý kiến và 5/7 đơn vị trong Bộ. Trong đó, có 8/16 địa phương, 11/17 Bộ, ngành và 8/9 đơn vị thuộc tổ chức đảng, hội đoàn thể nhất trí hoàn toàn với Dự thảo hồ sơ; các cơ quan, đơn vị còn lại cơ bản nhất trí với nội dung, bố cục Dự thảo hồ sơ, sự cần thiết ban hành văn bản và có một số ý kiến góp ý khác. Về cơ bản, các ý kiến đánh giá cao việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị xây dựng Dự án Luật, đánh giá cao việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị xây dựng, phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thống nhất với 4 nhóm chính sách đề xuất.
Mục tiêu hướng tới hiệu quả, hiện đại, bền vững
Phạm vi điều chỉnh tại dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Việc làm (sửa đổi) gồm: Chính sách hỗ trợ tạo việc làm; Đăng ký lao động; Hệ thống thông tin thị trường lao động; Phát triển kỹ năng nghề và đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia; Tổ chức, hoạt động dịch vụ việc làm; Bảo hiểm thất nghiệp; Quản lý nhà nước về việc làm.
Theo đó, các nội dung được giữ nguyên bao gồm: Chính sách hỗ trợ tạo việc làm; Tổ chức, hoạt động dịch vụ việc làm; Bảo hiểm thất nghiệp; Quản lý nhà nước về việc làm; Hệ thống thông tin thị trường lao động (đổi tên); bổ sung nội dung phát triển kỹ năng nghề và đổi tên thành “Phát triển kỹ năng nghề và đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia”; bổ sung nội dung mới “Đăng ký lao động”.
Cùng với đó, đối tượng áp dụng của Luật bao gồm người lao động, người sử dụng lao động và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc làm được giữ nguyên như Luật Việc làm năm 2013 thì dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Việc làm (sửa đổi) lần này có nhiều mục tiêu, nội dung hướng tới hiệu quả, hiện đại, bền vững…
Cụ thể, với nhóm chính sách để đảm bảo quản trị thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả, hiện đại, bền vững và hội nhập thì luật sửa đổi hướng tới phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc; nâng cao năng lực thu thập, phân tích, dự báo thị trường lao động; Nâng cao chất lượng dịch vụ việc làm cả khu vực công và khu vực tư. Quản lý nguồn lao động, xây dựng cơ sở dữ liệu về người lao động đồng bộ, thống nhất, tập trung, chia sẻ và kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia.
Theo đó, giải pháp thực hiện chính sách được đưa ra ở đây là bổ sung quy định về trách nhiệm của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong việc xây dựng và công bố báo cáo định kỳ về tình hình, triển vọng việc làm, nghề nghiệp, phát triển kỹ năng nghề. Bổ sung quy định về ban hành, công bố chỉ số phát triển thị trường lao động, chỉ số phát triển kỹ năng nghề. Sửa đổi, bổ sung quy định về nội hàm dịch vụ việc làm (hỗ trợ lao động di chuyển) đảm bảo phù hợp với Công ước số 88 mà Việt Nam đã tham gia; bổ sung quy định hoạt động dịch vụ việc làm trên môi trường mạng. Bổ sung nhiệm vụ của trung tâm dịch vụ việc làm: hướng nghiệp; Thực hiện thỏa thuận giữa 02 địa phương trong lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Bổ sung quy định theo hướng đơn giản hóa điều kiện để doanh nghiệp hoạt động cho thuê lại lao động được phép hoạt động dịch vụ việc làm (chỉ cần điều kiện về nhân viên thực hiện hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm).
Cùng với đó là bổ sung quy định điều kiện hoạt động của các bộ phận, đơn vị thuộc các cơ sở đào tạo, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tư vấn, hướng nghiệp, giới thiệu việc làm cho học sinh, sinh viên. Bổ sung quy định nhân viên tư vấn, giới thiệu việc làm phải tham gia khóa đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện, cập nhật về dịch vụ việc làm và được tổ chức có thẩm quyền cấp chứng chỉ. Bổ sung nội dung 01 Chương về đăng ký lao động bao gồm các nội dung: Nguyên tắc đăng ký lao động; Đối tượng đăng ký lao động; Quyền và nghĩa vụ của người lao động; Công cụ quản lý; Điều chỉnh thông tin trong cơ sở dữ liệu về người lao động; Kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác; Quản lý, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu về người lao động; Bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin về người lao động.
Với nhóm chính sách về hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp là công cụ quản trị thị trường lao động thì luật sửa đổi hướng tới mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, phát huy đầy đủ các chức năng của bảo hiểm thất nghiệp, mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp, bảo đảm việc làm cho người lao động để bảo hiểm thất nghiệp là công cụ quản trị thị trường lao động.
Hỗ trợ người sử dụng lao động để duy trì việc làm cho người lao động, phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp. Quy định nhằm tăng cường tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề cho người thất nghiệp, khắc phục tình trạng người lao động chỉ nhận trợ cấp thất nghiệp. Quy định các vấn đề liên quan bảo hiểm thất nghiệp phù hợp với định hướng sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội và chủ trương bỏ mức lương cơ sở theo Nghị quyết số 27-NQ/TW.
