Yếu tố quyết định tính độc lập của Thư ký Nghị viện

- Chủ Nhật, 12/12/2021, 06:53 - Chia sẻ
Thư ký được bổ nhiệm như thế nào, nhiệm kỳ kéo dài bao lâu, trong trường hợp nào Thư ký có thể bị kỷ luật và cách chức? Cũng như vậy, Thư ký là thành viên được bầu của Hạ viện hay là một công chức được Hạ viện bổ nhiệm hoặc bầu ra? Những câu hỏi trên sẽ là yếu tố quyết định quan trọng đến tính độc lập của vị trí này.

Bổ nhiệm

Đứng đầu Văn phòng Thượng viện và Hạ viện Australia là hai Thư ký. Thư ký của mỗi viện là những viên chức không qua bầu cử, nghĩa là không phải thành viên của Nghị viện, do Chủ tịch viện đó bổ nhiệm với nhiệm kỳ tối đa 10 năm, không được gia hạn. Những quy định này tương tự với các quy định về Tổng kiểm toán quốc gia nhằm bảo đảm cho vị trí này mức độ độc lập cao nhất.

	Claressa Surtee (giữa) hiện là Thư ký Hạ viện Australia
Claressa Surtee (giữa) hiện là Thư ký Hạ viện Australia
Nguồn: ITN

Việc bổ nhiệm Thư ký đầu tiên của Nghị viện Australia kéo dài 10 năm được bắt đầu vào thời điểm ban hành luật năm 1999. Nếu Thư ký Thượng viện hoặc Hạ viện đã đến tuổi nghỉ hưu tối thiểu, người đó có quyền nghỉ hưu bất kỳ lúc nào thông qua một văn bản thông báo cho viên chức Chủ tọa.

Lý lịch, kiến thức nền tảng và kinh nghiệm của Thư ký là những yếu tố được xét đến trong quá trình bổ nhiệm. Chẳng hạn người được bổ nhiệm cần có kiến ​​thức nền tảng về luật hoặc kinh nghiệm lâu năm làm việc tại Nghị viện. Mục 58 của Đạo luật Dịch vụ Nghị viện quy định: ứng cử viên cho vị trí Thư ký Thượng viện hoặc Hạ viện phải có kiến ​​thức sâu rộng và kinh nghiệm về luật, quy trình, thủ tục trong Nghị viện.

Thư ký chịu trách nhiệm trước Chủ tịch Nghị viện. Chủ tịch Nghị viện sẽ đưa ra các chỉ đạo chung cho Thư ký bằng văn bản liên quan đến việc quản lý, chỉ đạo các nhân viên Văn phòng Nghị viện. Tuy nhiên, Đạo luật Dịch vụ Nghị viện cũng quy định, Thư ký của một trong hai viện không phải chịu sự chỉ đạo của Chủ tịch viện đó khi đưa ra bất kỳ lời khuyên hay ý kiến tham mưu nào liên quan đến các công việc của Hạ viện, các ủy ban hoặc các thành viên của Nghị viện.

Kỷ luật

Đạo luật Dịch vụ Nghị viện quy định về những giá trị và quy tắc ứng xử nhất định. Các giá trị bao gồm những cam kết đối với các tiêu chuẩn đạo đức, khả năng lãnh đạo, quyết định tuyển dụng được thực hiện trên cơ sở thành tích, chống phân biệt đối xử và công nhận tính đa dạng của nơi làm việc, định hướng hiệu suất, công bằng… Đạo luật này cũng đưa ra những nguyên tắc cụ thể làm định hướng cho vị trí Thư ký cũng như các nhân viên bộ phận hành chính của Nghị viện. Nguyên tắc này bao gồm: tư vấn và hỗ trợ cho Nghị viện một cách độc lập với Chính phủ; cung cấp dịch vụ, tham mưu, tư vấn một cách phi đảng phái và không thiên vị; có trách nhiệm giải trình trước Nghị viện.

Bất kỳ viên chức nào của Nghị viện, bao gồm cả Thư ký, vi phạm những quy tắc ứng xử trên có thể bị khiển trách, trừ lương hoặc hạ bậc lương, hạ xếp loại hoặc bãi nhiệm. Thư ký phải hành động phù hợp với Quy tắc ứng xử và thúc đẩy các giá trị phục vụ Nghị viện.

Trên thực tế, các cáo buộc về việc vi phạm các giá trị hoặc quy tắc ứng xử đối với Thư ký sẽ được Chủ tịch Nghị viện chuyển đến Ủy ban Dịch vụ Nghị viện để lấy ý kiến tư vấn trước khi đưa ra quyết định xử phạt hoặc kỷ luật.

Chấm dứt bổ nhiệm

Quyết định chấm dứt bổ nhiệm Thư ký phải do viện đưa ra thông qua một nghị quyết, trong đó cần thông báo trước 6 ngày làm việc. Chẳng hạn Hạ viện sẽ thông qua nghị quyết quyết định thông báo chấm dứt bổ nhiệm, đối với Thư ký Hạ viện. Nghị quyết phải nêu rõ lý do chấm dứt việc bổ nhiệm chẳng hạn như nêu rõ hành vi sai trái của vị trí Thư ký; chỉ ra đối tượng đó mất khả năng lao động vì sức khỏe hoặc tinh thần hoặc mất khả năng thanh toán.

Thư ký Thượng viện phục vụ lâu nhất là Harry Evans, 21 năm (1988 - 2009). Trong nhiệm kỳ của ông, Đạo luật Dịch vụ Nghị viện đã được thông qua năm 1999 để hạn chế các nhiệm kỳ của Thư ký Thượng viện và Hạ viện xuống còn 10 năm.

Thư ký Thượng viện Australia đương nhiệm là ông Richard Pye, được bổ nhiệm năm 2017 với nhiệm kỳ lên đến 10 năm. Với tư cách là Thư ký, ông là cố vấn chính cho Chủ tịch Thượng viện và các thượng nghị sĩ về các thủ tục tại cơ quan, đặc quyền của thượng nghị sĩ, thủ tục của các ủy ban và các vấn đề khác của Thượng viện. Ông Richard cũng là thư ký và cố vấn của Ủy ban Thủ tục Thượng viện, và là người đứng đầu hành chính của Văn phòng Thượng viện.

Richard tốt nghiệp Đại học Sydney về chuyên ngành kinh tế và luật; làm việc tại Thượng viện từ năm 1992. Trước khi được bổ nhiệm làm Thư ký, ông đã giữ chức Phó Thư ký; Chủ nhiệm Văn phòng Thủ tục và là thư ký của nhiều ủy ban khác.

Trong lịch sử đã có 16 Thư ký Hạ viện. Người phục vụ lâu nhất là Frank Green, người đã giữ chức vụ này trong hơn 18 năm. Người giữ vị trí này trong thời gian ngắn nhất là John McGregor, 27 ngày.

Vào ngày 12.8.2019, Claressa Surtee trở thành nữ Thư ký đầu tiên của Hạ viện và hiện là Thư ký đương nhiệm. Claressa có bằng luật và kinh tế. Cô đã làm việc trong Nghị viện từ năm 1993. Trước khi được bổ nhiệm làm Thư ký, Claressa giữ chức vụ Phó Thư ký và cũng đã từng là Trợ lý Thư ký (của Ủy ban), Trợ lý Thư ký.

 

Đạt Quốc