Xe chiến đấu bộ binh mang tên XCB-01 là sản phẩm do Tổng cục Công nghiệp quốc phòng Việt Nam thiết kế và chế tạo lần đầu chính thức ra mắt. XCB-01 từng được giới thiệu tại cuộc diễn tập của Quân đoàn 12 hồi cuối năm 2023. Bộ Quốc phòng đã thử nghiệm toàn diện phương tiện chiến đấu này, sau đó quyết định đưa vào sản xuất. Hiện nay, việc sản xuất được triển khai tại Nhà máy đóng tàu Z189 ở Hải Phòng.
Đây là phương tiện bọc thép bánh xích đầu tiên được Việt Nam nghiên cứu và chế tạo trong nước. Xe có hình dáng bên ngoài tương đồng với xe chiến đấu bộ binh BMP-1 của Liên Xô. Xe chiến đấu bộ binh XCB-01 có tổng trọng lượng khoảng 15 tấn, có kích thước tổng thể lớn hơn so với mẫu BMP-1.
XCB-01 dài 6,95m, rộng 3,25m, cao 2,14m chưa kể độ nâng của pháo chính. Xe sử dụng cơ cấu bánh xích có tính việt dã cao; kíp điều khiển gồm 3 người (lái xe, pháo thủ và trưởng xe). Hệ thống cảm biến laser, giúp phản ứng nhanh chóng trong trường hợp bị chiếu xạ laser chỉ thị mục tiêu của đối phương (pháo binh, tên lửa, UAV...). Trong trường hợp phát hiện bị chiếu xạ, hệ thống sẽ đưa cảnh báo để bắn lựu đạn khói tạo màn chắn giúp xe thoát ly khỏi khu vực nguy hiểm.
Cụm chiến đấu của xe XCB-01 gồm: pháo chính cỡ 73mm sử dụng hệ thống nạp đạn bán tự động, cung cấp hỏa lực áp chế với đạn xuyên và đạn nổ phá mảnh. Cùng với đó là súng máy đồng trục PTK 7,62 mm với 2.000 viên đạn và súng máy phòng không 12,7mm trên nóc tháp pháo với 200 viên đạn. Cụm hỏa lực trên xe cung cấp khả năng áp chế mạnh mẽ với bộ binh đối phương.
Là phương tiện chiến đấu bộ binh, XCB-01 có khả năng đạt tốc độ tối đa tới 65 km/giờ, tốc độ bơi 7 km/giờ với động cơ diesel 300 mã lực. Thiết kế hệ thống treo giúp phương tiện có thể leo dốc đứng 30 độ, cùng khả năng vượt nhiều loại địa hình khác nhau.
Chi tiết đáng chú ý nữa trên XCB-01 là các ống phóng đạn khói ngụy trang, hoạt động theo cảm biến cảnh báo laser gắn trên xe, đây là lớp phòng vệ "mềm" rất đáng chú ý. Với đặc thù khí hậu tại Việt Nam, XCB-01 được tích hợp hệ thống điều hòa không khí, mang lại độ thoải mái cho kíp chiến đấu 3 người cùng 8 lính bộ binh đi kèm trong điều kiện nóng bức đặc trưng.
Các xe chiến đấu bộ binh XCB-01 sẽ được chế tạo với cấu hình như trên nhằm sớm trang bị cho các đơn vị theo biên chế mới, để bộ binh làm quen với phương tiện, sau đó hoàn toàn có khả năng số phương tiện này sẽ được nâng cấp hỏa lực với pháo tự động 30 mm.
Xe được thiết kế và chế tạo với những khả năng vượt trội trong điều kiện tác chiến hiện đại. Xe không chỉ có khả năng vượt qua các địa hình khó khăn như hố sâu, mà còn có khả năng lật, cho phép di chuyển linh hoạt. Tốc độ di chuyển cao trên bờ giúp xe thích ứng nhanh chóng với các tình huống chiến đấu khác nhau.
Quá trình nghiên cứu và phát triển xe là kết quả của sự hợp tác giữa các trường đại học, học viện quân sự, đơn vị nghiên cứu và các nhà máy trong ngành công nghiệp quốc phòng. Việc thiết kế và chế tạo được thực hiện với quy trình nghiêm ngặt nhằm bảo đảm chất lượng và hiệu suất tối ưu.
