Viết tiếp bản hùng ca trong kỷ nguyên mới

Nhà báo lão thành HÀ ĐĂNG:
Để thực sự là “thư ký của thời đại”

Trong những ngày báo chí cách mạng nước ta kỷ niệm 100 năm tuổi, tôi lại nhớ lời dạy của Bác Hồ. Với quan niệm báo chí là mặt trận chiến đấu của cách mạng, Người chỉ ra rằng: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. Tư tưởng này vẫn là kim chỉ nam soi đường cho các thế hệ nhà báo hôm nay và mai sau.

Từ tờ báo Thanh Niên do Bác sáng lập, người làm báo đã lấy lý tưởng cách mạng, lý tưởng độc lập, tự do, xây dựng xã hội làm giá trị cốt lõi. Khi chưa có chính quyền, báo chí là công cụ để cổ động quần chúng tham gia các đoàn thể chính trị để giành lấy chính quyền. Khi lập được chính quyền, báo chí là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước, của Nhân dân.

Giờ đây, sứ mệnh cốt lõi của báo chí vẫn không thay đổi trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Mục tiêu của Đảng đề ra là xây dựng đất nước phồn vinh, hiện đại. Như vậy, báo chí phải hết sức theo mục tiêu đó, không phải bằng lý lẽ suông mà phải lăn xả, xông pha, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp chung, giống như tinh thần của các nhà báo trong kháng chiến.

Báo chí phải đấu tranh phê phán, chống lại những luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc, giả dối làm hại cho cách mạng. Báo chí phải đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng vào Nhân dân. Người làm báo không chỉ truyền đạt chính sách mà phải là cầu nối giữa chính sách và cuộc sống.

Tôi nhớ hồi còn công tác ở báo Nhân Dân, đồng chí Tố Hữu thường xuyên đến thăm báo và căn dặn: “Làm báo cách mạng phải có ba bằng đại học: đại học văn hóa, đại học chính trị, đại học đường đời”. Đại học đường đời là đi vào cuộc sống để phản ánh trung thực cuộc sống, phát hiện những vấn đề của cuộc sống, đề xuất giải pháp. Bản thân tôi và các đồng nghiệp theo những chỉ dẫn ấy, đã học tập và làm việc hăng say.

Giờ đây, đời sống có nhiều chuyển biến nhanh chóng, bằng cách đi sâu vào thực tiễn, người làm báo không chỉ phản ánh chính sách đi vào đời sống ra sao, mà còn cần phát hiện những vấn đề mới, phản biện và gợi mở để chính sách tốt hơn. Khi đó, họ mới thực sự là “thư ký của thời đại”, góp phần tạo động lực phát triển đất nước.

Tôi tin rằng, người làm báo hôm nay sẽ tiếp nối xứng đáng truyền thống tốt đẹp của báo chí cách mạng, để phụng sự dân tộc trong công cuộc bảo vệ và xây dựng Tổ quốc ngày càng phồn vinh.

Nhà báo NGUYỄN ĐỨC LỢI - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam:
Ba giá trị cốt lõi về đạo đức làm báo

Hơn lúc nào hết, vị thế của người làm báo cần được khẳng định lại. Họ không chỉ đưa tin mà còn là người định hướng dư luận, góp phần xây dựng và bảo vệ đất nước. Có 3 giá trị cốt lõi về đạo đức làm báo cần được gìn giữ và phát huy.

Thứ nhất, là tính xác thực và khách quan. Đây là những giá trị cốt lõi, nền tảng để xây dựng lòng tin của công chúng trong bối cảnh thông tin bùng nổ như hiện nay. Để có tính chân thật (phản ánh đúng sự thật), trước hết bài báo phải chính xác tuyệt đối về sự kiện và dữ kiện. Mọi thông tin, dữ kiện, số liệu trước khi đăng tải đều phải được kiểm tra, xác minh từ nhiều nguồn đáng tin cậy. Ngoài ra, khi trích dẫn lời nói, phát biểu của cá nhân, tổ chức, người làm báo phải bảo đảm tính nguyên vẹn và chính xác, tránh cắt xén, ngắt ngữ cảnh làm thay đổi ý nghĩa ban đầu. Báo chí tuyệt đối không được xuyên tạc, bóp méo thông tin.

Ngoài ra, người làm báo phải làm việc không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm; phản ánh sự thật không bị chi phối bởi bất kỳ lợi ích cá nhân, lợi ích kinh tế, hay áp lực nào từ bên ngoài. Thông tin phải được trình bày một cách trung lập, để công chúng tự đưa ra nhận định của mình.

Thứ hai, là tính độc lập. Đây là nguyên tắc tối quan trọng để bảo đảm sự tin cậy và vai trò giám sát, phản biện xã hội của báo chí. Một số cá nhân, đơn vị có thể gây áp lực lên báo chí thông qua mối quan hệ quảng cáo, tài trợ, hoặc sở hữu truyền thông. Điều này khiến báo chí ngần ngại đưa tin tiêu cực về các cá nhân, tổ chức này, hoặc thậm chí đăng tải các nội dung có lợi cho cá nhân, tổ chức mà không đủ tính khách quan. Bên cạnh đó, dư luận và mạng xã hội có thể tạo ra làn sóng áp lực lớn, buộc báo chí phải đưa tin theo một hướng nhất định hoặc chịu sự công kích nếu đi ngược lại đám đông. Điều này có thể khiến một số cơ quan báo chí "uốn mình" theo thị hiếu hoặc áp lực để giữ lượng tương tác...

Thứ ba, là tinh thần nhân văn và trách nhiệm xã hội. Trong bối cảnh thông tin bùng nổ và xu hướng khai thác tin tiêu cực, giật gân ngày càng phổ biến, báo chí cần nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc định hướng dư luận, xây dựng xã hội lành mạnh. Điều này đòi hỏi báo chí phải hướng đến các giá trị tốt đẹp, cổ vũ cái đúng, phê phán cái sai một cách có trách nhiệm, mang tính xây dựng, tuyệt đối không kích động thù hận hay chia rẽ. Báo chí cần tích cực tìm kiếm và khai thác các câu chuyện về những nỗ lực giải quyết vấn đề, những sáng kiến, mô hình hiệu quả; đi sâu phân tích nguyên nhân gốc rễ, đưa ra góc nhìn đa chiều và, nếu có thể, đề xuất những giải pháp khả thi.

TS. LÊ QUỐC VINH, chuyên gia truyền thông, Chủ tịch Le Group of Companies:
Phải trở thành “ngọn hải đăng” thông tin

Báo chí không thể là bản sao của mạng xã hội, mà phải là “người gác cổng”, cho phép loại thông tin, nội dung gì đến với công chúng. Thông tin đó là thông tin xác thực, tạo ra giá trị và uy tín cho người làm báo và các kênh báo chí. Với xu hướng phát triển của mạng xã hội, các cơ quan báo chí phải biến mình thành “ngọn hải đăng”, nơi công chúng tìm đến để khẳng định tính xác thực của thông tin. Đây chính là cách tạo ra vị thế mới cho báo chí trong “trận chiến” thông tin.

Bên cạnh đó, báo chí không chỉ phản ánh các hiện tượng xã hội mà phải trở thành nhà kiến tạo và tạo ra giải pháp. Báo chí đưa ra vấn đề nhưng đồng thời chỉ ra cách giải quyết, cung cấp giải pháp để thay đổi, tạo ra cách nhìn mới về các vấn đề xã hội, doanh nghiệp và nền kinh tế…

Ngày nay, báo chí là một hệ sinh thái phức hợp. Dựa trên hệ sinh thái này, báo chí có thể trở thành trung tâm kết nối và tương tác cho cộng đồng. Báo chí phải tạo ra diễn đàn mở để lấp đầy các khoảng trống thông tin, và để làm được điều này, báo chí cần thay đổi về nội dung và hình thức.

Theo đó, gia tăng sự tham gia của công chúng. Sự phát triển của báo chí công dân rất mạnh mẽ, nhiều người có khả năng khai thác thông tin và trở thành cộng tác viên của báo chí, làm dày thêm giá trị nội dung cho các cơ quan báo chí. Báo chí nên khai thác những đối tượng như vậy. Mặt khác, báo chí cần xây dựng cộng đồng. Đây là giải pháp để tạo ra nguồn thu từ độc giả. Nếu có những nhóm độc giả sẵn sàng trả tiền để hưởng thụ nội dung chất lượng cao từ các cơ quan báo chí, đây sẽ là nguồn thu đáng kể và từ đấy sẽ hình thành thói quen trả tiền cho nội dung chất lượng cao.

Để kiến tạo vị thế mới cho báo chí, có 4 trụ cột: chất lượng nội dung - yếu tố kiên quyết; đổi mới công nghệ và chuyển đổi số toàn diện; đa dạng hóa nguồn thu từ các mô hình kinh doanh bền vững; đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng, xây dựng đội ngũ, nâng cao đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội của người làm báo.