Câu chuyện huy hoàng về đô thị

Trong “Metropolis”, Ben Wilson chỉ ra rằng, đô thị là một thực thể biến đổi sống động, có khả năng vừa định hình lối sống, tư tưởng của các cư dân bên trong nó, lại vừa có thể thách thức các giá trị và hiểu biết của con người.

Cuốn sách mang đến một hành trình xuyên suốt hơn 6.000 năm, khám phá qua 26 thành phố, đô thị với những cái tên nổi bật như Babylon, Athens, London, Paris, New York, Los Angeles, Lagos... để nghe câu chuyện huy hoàng, đầy sắc màu về lịch sử phát triển của đô thị và hiểu rõ cách các thành phố không ngừng vận hành để trở thành động lực ươm mầm cho những phát kiến ​​vĩ đại nhất của nhân loại.

Trong Metropolis, đô thị hiện lên vừa mê hoặc vừa không kém phần thâm sâu khó dò. Wilson đã trình bày ngắn gọn mục đích và quan điểm của mình ngay từ đầu. Ông không xem đô thị là một tập hợp các công trình kiến trúc hay trung tâm quyền lực, lợi nhuận, mà đô thị là mọi ngóc ngách cư trú của con người, từ những con phố xa hoa đến những khu ổ chuột tồi tàn nhất.

Mỗi mét vuông của đô thị, ta thấy được sự tương tác giữa môi trường, kiến trúc với cư dân sinh sống bên trong. Ông chỉ ra rằng đô thị là một thực thể biến đổi sống động, có khả năng vừa định hình lối sống, tư tưởng của các cư dân bên trong nó, lại vừa có thể thách thức các giá trị và hiểu biết của con người.

Bàn về tinh thần đô thị cổ đại, Wilson cho rằng, trải qua hàng nghìn năm lịch sử, những đô thị cổ đại không chỉ biến đổi về diện tích hay cách thức xây dựng mà ta còn thấy sự đi lên rõ rệt của văn hóa, tín ngưỡng và thần linh. 

Nhưng dù là những siêu đô thị ở đỉnh cao chói lọi đi chăng nữa thì chúng cũng không thể thắng nổi tự nhiên. Với những phát hiện của giới nghiên cứu và khảo cổ, những siêu đô thị đời đầu đã phải khuất phục trước thời gian. Mặt trời, gió, mưa và cát đã kết hợp để nghiền nát những thành tựu buổi ban đầu của loài người.

Cơn bùng nổ đô thị hóa bắt đầu tại châu Âu tính từ thế kỷ XII. Bất chấp những thành công và sự vươn mình rực rỡ về thương nghiệp, các đô thị vẫn là những môi trường khắc nghiệt và tàn nhẫn. Metropolis tại Đức, Ý, Pháp và sau này là Bồ Đào Nha là một mớ hỗn độn, là tâm bão của các tranh cãi, chiến tranh, âm mưu chính trị và tôn giáo. Trong cái vạc sôi sục đó, sự mong manh của đời sống thành thị sớm bị lộ ra.

Trong cuốn sách, Ben Wilson bước đi trong vẻ đẹp và sự xấu xí, niềm vui và nỗi khổ, và trong hàng loạt điểm phức tạp và đối nghịch bất thường của các đô thị trong suốt lịch sử hình thành. Với Wilson, các đô thị về sau sẽ không được định đoạt bởi các nhà kỹ trị hoặc nhà quy hoạch tổng thể mà sẽ được tạo ra và trải nghiệm một cách sâu sắc nhất, bởi hàng tỷ người đang sinh sống bên trong.