Vận hành an toàn, hiệu quả các hồ thủy điện, thủy lợi

Cần bổ sung trạm đo mưa tự động, trạm ra đa thời tiết

Theo Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hiện nay, cả nước có tới trên 7.000 hồ chứa nước lớn nhỏ với tổng dung tích trữ của các hồ khoảng trên 70 tỷ mét khối, trong đó có 466 hồ chứa thủy điện với tổng dung tích khoảng 56 tỷ mét khối (tổng công suất lắp máy 19.681MW), còn lại là hồ, đập thủy lợi. Các hồ đập thủy điện và phần lớn các hồ đập thủy lợi đều bảo đảm an toàn phòng, chống lũ. Tuy nhiên, đến nay cả nước vẫn còn trên 1.100 hồ đập thủy lợi đã được xây dựng khoảng trên 40 năm, chưa được duy tu bảo dưỡng thường xuyên.

Tại tỉnh Hòa Bình, theo Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Ngô Sơn Hải, năm nay lũ về muộn. Bình thường mọi năm là tháng 6, nhưng năm nay đến giữa tháng 7 nước lớn chưa về sông Đà, nên mực nước lòng hồ thủy điện Hòa Bình còn rất thấp. Hằng năm, trước mùa mưa bão, EVN đều có các đoàn công tác đi kiểm tra an toàn và vận hành xả lũ công trình thủy điện trên bậc thang sông Đà. Năm 2021, dù ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng EVN cũng đã cử các đoàn kiểm tra, qua đó thấy rằng các đơn vị, trong đó có hồ thủy điện Hòa Bình thực hiện nghiêm túc công tác vận hành và chuẩn bị ứng phó trước mùa mưa bão.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Lê Công Thành nhìn nhận, hệ thống đo lường, cảnh báo có vai trò rất quan trọng đối với công tác vận hành an toàn hồ đập. Như về trạm đo mưa tự động, mật độ theo tiêu chuẩn quốc tế là 40km2 phải có 1 trạm đo mưa, tuy nhiên mật độ trạm của Việt Nam hiện chưa đủ dày, chưa hợp lý, đặc biệt là thiếu ở những vùng thường xuyên xảy ra thiên tai. Do đó, Bộ TN-MT kiến nghị, trong các dự án đầu tư về hệ thống đo lường, cảnh báo khí tượng thủy văn cần bổ sung những trạm đo mưa tự động và nghiên cứu bổ sung các trạm ra đa thời tiết.

Thi công dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng an toàn, chất lượng

Tại buổi kiểm tra công tác bảo đảm an toàn và vận hành xả lũ thủy điện Hòa Bình mới đây, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đánh giá cao EVN và Công ty Thủy điện Hòa Bình đã phối hợp nhịp nhàng, khoa học và hiệu quả trong vận hành công trình Thủy điện Hòa Bình bảo đảm an toàn, mang lại hiệu quả cao trên cả 3 nhiệm vụ: phát điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt và điều tiết lũ cho hạ du.

Trước tác động của biến đổi khí hậu, tình hình mưa lũ diễn biến rất phức tạp, bất thường, công tác phòng chống thiên tai, bảo đảm an toàn hồ đập trên cả nước, nhất là hệ thống hồ đập trên bậc thang thủy điện sông Đà là hết sức quan trọng. Yêu cầu đặt ra là phải đảm bảo vận hành tuyệt đối an toàn cho công trình, cho hạ du, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân; đồng thời khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên nước cho phát điện, phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Do đó, đòi hỏi sự phối hợp chủ động, chặt chẽ, khoa học của các bộ, ngành, các đơn vị quản lý và địa phương trong vận hành hồ, đập; luôn chủ động ứng phó với mọi tình huống, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho nhân dân.

Để thực hiện mục tiêu trên, Phó Thủ tướng yêu cầu Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ TN-MT, Bộ Công thương, UBND tỉnh Hòa Bình, EVN và Công ty Thủy điện Hòa Bình tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm.

Một là, thực hiện nghiêm các quy định về bảo đảm an toàn hồ đập. Theo dõi chặt chẽ, dự báo chính xác, cảnh báo sớm, kịp thời tình hình mưa, lũ và rủi ro thiên tai để tổ chức vận hành an toàn tuyệt đối và hiệu quả các hồ thủy điện, thủy lợi, trong đó có thủy điện Hòa Bình.

Hai là, thường xuyên kiểm tra, đánh giá an toàn hệ thống, bảo dưỡng các thiết bị công trình liên quan đến vận hành để chủ động vận hành khi có mưa lũ xảy ra.

Ba là, rà soát, hoàn thiện, diễn tập thường xuyên các kịch bản vận hành hồ chứa khi xảy ra lũ lớn. Khi vận hành xả lũ hoặc điều tiết nước cho sản xuất nông nghiệp, cần tính toán kỹ lưỡng thời điểm, lưu lượng xả để bảo đảm an toàn hồ đập, đồng thời bảo đảm hiệu quả sử dụng nước và phải thông báo, cảnh báo kịp thời cho chính quyền địa phương và nhân dân vùng hạ du để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại của nhân dân.

Bốn là, thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, các bộ, ngành, địa phương và đơn vị quản lý, vận hành hồ phải phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, thống nhất kịch bản chung, phân công rõ trách nhiệm từng cấp, từng ngành, từng cá nhân để sẵn sàng ứng phó khi sự cố xảy ra. Ưu tiên đầu tư cho công tác kiểm định an toàn đập; duy tu, bảo dưỡng thường xuyên; sửa chữa, nâng cấp các hồ đập có nguy cơ mất an toàn, không đáp ứng được yêu cầu phòng, chống lũ.

Năm là, Bộ TN-MT tiếp tục phối hợp với các bộ, cơ quan nghiên cứu rà soát để kịp thời điều chỉnh các quy trình vận hành liên hồ chứa để việc vận hành hồ được an toàn, hiệu quả hơn. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ, bổ sung trang thiết bị quan trắc, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai.

Sáu là, EVN và các đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa thủy điện sớm hoàn thành đầu tư hệ thống trạm đo mưa khu vực lòng hồ theo quy định để nâng cao hiệu quả vận hành hồ.

Bảy là, EVN, Công ty Thủy điện Hòa Bình tập trung triển khai thi công dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng (bao gồm hai tổ máy, mỗi tổ công suất 240 MW), bảo đảm an toàn, tiến độ và chất lượng. Bộ Công thương cùng các bộ, ngành, EVN chủ động giải quyết mọi khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án.