Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua về mặt nguyên tắc 34 Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Sau khi Quốc hội quyết định thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương mới và thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), các Nghị quyết này sẽ được ký ban hành để triển khai thực hiện.

Chọn cán bộ lãnh đạo xã có kinh nghiệm, am hiểu quản lý nhà nước

Trước đó, thảo luận về việc sắp xếp các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh, cấp xã, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với phương án sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025 theo Tờ trình của Chính phủ và dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025, với phương án nhập 53 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành 23 tỉnh, thành phố mới; khẳng định các đề án và dự thảo Nghị quyết đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ Chín này.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc sáp nhập ĐVHC cấp xã từ 10.035 xã còn là 3.321 xã.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, Bộ Nội vụ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận Bộ Nội vụ vừa qua đã thực hiện hết sức khẩn trương trên tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, làm việc với các địa phương; việc sáp nhập lần này đã tổ chức lấy ý kiến nhân dân trực tiếp từng hộ gia đình, từng người dân; các địa phương rất quan tâm và chủ động trong thực hiện chủ trương này.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Nghị quyết cần thể hiện gọn, rõ, bảo đảm tính pháp lý, tuân thủ các quy định của Đảng, Nhà nước và quy định pháp luật. Bộ Nội vụ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cần tiếp tục rà soát tên các đơn vị hành chính, các thông số bảo đảm chính xác, đúng và trúng khi Nghị quyết được ban hành.

Cùng với đó, bảo đảm Nghị quyết được triển khai theo lộ trình kế hoạch mà Ban Chỉ đạo Trung ương đã đề ra; tiếp tục tuyên truyền để tạo sự đồng thuận của người dân.

Quan trọng nhất, theo Chủ tịch Quốc hội là phải quan tâm đến công tác cán bộ sau sắp xếp, giải quyết chính sách đối với các cán bộ chuyên trách, cán bộ bán chuyên trách. Trong 3.321 xã sau sắp xếp thì sẽ chọn ai là lãnh đạo, ai là Bí thư, Phó Bí thư, ai là Chủ tịch HĐND, Phó Bí thư nào là Chủ tịch UBND?

"Chủ tịch UBND phải là cán bộ có kinh nghiệm, am hiểu về quản lý nhà nước. Vị trí này hết sức quan trọng bởi sẽ có hơn 1.000 nhiệm vụ ở cấp huyện chuyển về cho cấp xã. Bên cạnh đó là những nhiệm vụ cấp tỉnh giao trực tiếp cho cấp xã để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính quyền. Mục tiêu là xã mạnh thì tỉnh mạnh, tỉnh mạnh thì Trung ương mạnh. Do đó, Bộ Nội vụ cần tiếp tục chỉ đạo để địa phương quán triệt nội dung này”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý vấn đề xử lý tài sản dôi dư sau sắp xếp ĐVHC để tránh trường hợp “chỗ cần thì không có, mà chỗ có thì không sử dụng”.

Đối với Đề án sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Nghị quyết cũng khác so với trước đây là chỉ quy định những nguyên tắc chung rồi sau đó Chính phủ tiếp tục ban hành nghị định hướng dẫn, các bộ liên quan sẽ có thông tư hướng dẫn địa phương.

“Phân cấp, phân quyền cũng phải có sự tính toán, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo trong việc thực hiện sắp xếp ĐVHC và tuyên truyền, phổ biến pháp luật”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Nhấn mạnh sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng và rất phức tạp, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, điều này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, tuân thủ pháp luật, tính toán trúng và đúng vì liên quan tới tinh gọn bộ máy, trên hết là bảo đảm ổn định chính trị và an ninh, quyền lợi của người dân. Cùng với đó, phải thông suốt từ trong bộ máy cho đến người dân thì mới có thể thực hiện thành công, góp phần thực hiện chủ trương lớn của Đảng.

“Trong giai đoạn lịch sử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết định những vấn đề lịch sử của đất nước, người dân kỳ vọng vào đợt sắp xếp ĐVHC lần này để chúng ta tạo ra động lực mới, diện mạo mới cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và một bộ máy tinh gọn”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phải có đề án xử lý tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh tính cấp thiết trong việc rà soát và điều chỉnh quy hoạch sau khi tiến hành sáp nhập các tỉnh. Bởi, cùng với công tác xây dựng báo cáo chính trị và định hướng phát triển kinh tế - xã hội, việc rà soát quy hoạch là nhiệm vụ rất quan trọng, cần được thể hiện rõ tại Điều 3 của Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị có giải pháp cụ thể để ổn định đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ cán bộ – cả những người tiếp tục công tác lẫn người thuộc diện sắp xếp.

Về xử lý tài sản công sau sắp xếp ĐVHC, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi đề nghị Chính phủ chỉ đạo xây dựng một đề án riêng về xử lý tài sản công sau sắp xếp, vì liên quan đến khả năng hấp thụ của thị trường, của nền kinh tế với những tài sản công này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng bày tỏ sự đồng tình với đề xuất nêu trên và bổ sung “không chỉ tài sản công, mà cả tài chính công cũng cần đặc biệt lưu ý trong quá trình chia tách và sáp nhập các địa phương”. Việc lập và điều chỉnh dự toán thu – chi ngân sách, phân định ngân sách cho các đơn vị được sáp nhập, bố trí lại dự toán ngân sách để phù hợp với điều kiện mới… đều cần có hướng dẫn chi tiết từ Chính phủ.

Nhấn mạnh vai trò của quá trình chuyển tiếp và bảo quản tài sản công hiện có, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu không duy trì tốt trong giai đoạn chuyển tiếp, các trụ sở, công trình làm việc hiện hành của các cơ quan hành chính sẽ xuống cấp, gây lãng phí. Do đó, cần có lộ trình hợp lý để tận dụng và phát huy hiệu quả các tài sản công này.

Liên quan đến quản lý, bảo vệ và phát huy hiệu quả của các tài sản công, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, tiếp tục rà soát dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025, bảo đảm kỹ thuật soạn thảo, sử dụng chính xác từ chuyên môn, cân nhắc kỹ việc sử dụng các từ “kiểm kê, kiểm soát, chuẩn bị tất toán tài khoản, tài sản, dự án công”.

“Không phải các tài sản, dự án công đều có thể tất toán ngay được, có những dự án phải tiếp tục làm và có trách nhiệm bàn giao, lãnh đạo cụ thể, nếu không sẽ gây khó khăn trong thực hiện”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Về chính sách cán bộ, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần cho phép các địa phương căn cứ vào khả năng của mình có chế độ đặc thù hỗ trợ cán bộ di chuyển sang địa phương mới hay thuộc diện sắp xếp.

Phát biểu kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, Bộ Nội vụ và các bộ, ngành liên quan, các địa phương trong việc triển khai thực hiện chủ trương của Đảng và quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính.

Các phương án sắp xếp được xây dựng một cách chặt chẽ, đầy đủ thủ tục, đúng đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, bảo đảm đúng tiến độ theo yêu cầu. Bộ Nội vụ, các Bộ, ngành liên quan và các địa phương đã chủ động phối hợp sáng tạo trong việc xây dựng các phương án sắp xếp ĐVHC cấp xã trên cơ sở kết hợp hài hòa giữa tính kế thừa, ổn định và tầm nhìn dài hạn, hướng tới đổi mới, phát triển tốt hơn trong tương lai, vì đời sống của nhân dân và sự phát triển của đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá cao Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã rất tích cực, khẩn trương tranh thủ ngoài giờ, làm việc cật lực phối hợp với các cơ quan có liên quan để nghiên cứu, tổ chức thẩm tra rất kỹ lưỡng các đề án với khối lượng tài liệu rất lớn trong thời gian ngắn để kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn để bổ sung vào Tờ trình và dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp các ĐVHC cấp tỉnh năm 2025 để chỉ đạo Chính phủ, các ngành, các cấp, các địa phương thực hiện trong thời gian tới.

Bộ Nội vụ, các Bộ, ngành liên quan phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chuẩn bị nội dung dự thảo Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ Chín này. Trong dự thảo Nghị quyết chung về Kỳ họp thứ Chín cần thể hiện rõ sự ghi nhận thành tựu lịch sử của các tỉnh, xã cũ và của cấp huyện; các chỉ đạo của Quốc hội liên quan sắp xếp tổ chức bộ máy của cả hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương; về vấn đề phân loại đô thị…