Tham dự có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long; các thành viên Ủy ban Pháp luật; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và một số Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố và các bộ, ngành liên quan.
Tại phiên họp, Ủy ban Pháp luật thẩm tra các tờ trình và đề án của Chính phủ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 của các tỉnh, thành phố: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP. Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Sơn La, Trà Vinh, Vĩnh Phúc.
Giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện và 161 đơn vị hành chính cấp xã
Trình bày tóm tắt Tờ trình về sắp xếp, thành lập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nêu rõ, Chính phủ đề nghị thực hiện sắp xếp, thành lập đối với 6 đơn vị hành chính cấp huyện và 361 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 5 đơn vị hành chính cấp huyện và 200 đơn vị hành chính cấp xã mới của 12 tỉnh, thành phố. Sau sắp xếp, giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện và 161 đơn vị hành chính cấp xã.
Cụ thể, An Giang sắp xếp 2 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 1 phường mới. Sau sắp xếp giảm 1 đơn vị hành chính cấp xã.
Đồng Tháp sắp xếp 4 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 2 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 2 đơn vị hành chính cấp xã.
Hà Nam thành lập 1 thị xã trên cơ sở nguyên trạng 1 huyện (thị xã Kim Bảng) và sắp xếp, thành lập 29 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 18 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp, giữ nguyên số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, giảm 11 đơn vị hành chính cấp xã.
TP. Hà Nội sắp xếp 109 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 56 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 53 đơn vị hành chính cấp xã.
Hà Tĩnh sắp xếp 4 đơn vị hành chính cấp huyện và 23 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 3 đơn vị hành chính cấp huyện và 16 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện và 7 đơn vị hành chính cấp xã.
TP. Hồ Chí Minh sắp xếp 80 phường để hình thành 41 phường mới. Sau sắp xếp giảm 39 phường.
Phú Thọ sắp xếp, thành lập 31 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 13 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 18 đơn vị hành chính cấp xã.
Quảng Ngãi sắp xếp 9 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 6 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 3 đơn vị hành chính cấp xã.
Quảng Trị sắp xếp 13 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 7 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 6 đơn vị hành chính cấp xã.
Sơn La thành lập 1 thị xã trên cơ sở nguyên trạng huyện (thị xã Mộc Châu) và thành lập, sắp xếp 30 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 26 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giữ nguyên số lượng đơn vị hành chính cấp huyện và giảm 4 đơn vị hành chính cấp xã.
Trà Vinh sắp xếp 3 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 1 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 2 đơn vị hành chính cấp xã.
Vĩnh Phúc sắp xếp 28 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 13 đơn vị hành chính cấp xã mới. Sau sắp xếp giảm 15 đơn vị hành chính cấp xã.
Có 5 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Hà Tĩnh, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Quảng Trị) đề nghị không thực hiện sắp xếp 8 đơn vị hành chính cấp huyện.
Có 9 tỉnh, thành phố (Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ chí Minh, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc) đề nghị không thực hiện sắp xếp 258 đơn vị hành chính cấp xã.
Lưu ý kiện toàn các cơ quan chính quyền địa phương
Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với các phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã như Chính phủ trình và đánh giá cao quá trình lãnh đạo, tổ chức thực hiện, thường xuyên đôn đốc, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như tinh thần trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị của 12 tỉnh, thành phố nêu trên trong việc quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc chủ trương của Đảng về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.
Tuy nhiên, đối với việc không thể nhập thêm các đơn vị hành chính liền kề để hình thành các đơn vị hành chính đạt đủ tiêu chuẩn, các đại biểu nhận thấy, Chính phủ giải trình còn tương đối chung chung, chưa đủ cơ sở để đánh giá mức độ ảnh hưởng, tác động có thể dẫn đến mất ổn định về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; một số lý do được nêu chưa bám sát quy định của Nghị quyết số 35 và Nghị quyết số 1211. Do đó, đề nghị Chính phủ, chính quyền địa phương báo cáo, làm rõ hơn lý do của việc không thể nhập thêm các đơn vị hành chính liền kề để hình thành các đơn vị hành chính bảo đảm tiêu chuẩn; đồng thời tiếp tục nghiêm túc đánh giá, rút kinh nghiệm trong việc xây dựng phương án tổng thể về sắp xếp đơn vị hành chính của các địa phương.
Đối với các tỉnh, thành phố có số lượng lớn đơn vị hành chính cấp xã hình thành sau sắp xếp chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số hoặc việc hình thành đơn vị hành chính đô thị chưa bảo đảm đủ các tiêu chuẩn, hồ sơ theo quy định, Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, chính quyền địa phương khẩn trương phối hợp rà soát lại lần nữa các phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã; chỉ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội các phương án sắp xếp bảo đảm đáp ứng yêu cầu được nêu trong các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Kết luận phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, hồ sơ Chính phủ trình đã cơ bản đáp ứng yêu cầu và đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định; việc sắp xếp, thành lập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã cơ bản bảo đảm đúng quy định.
Nhấn mạnh tinh thần chung là Ủy ban Pháp luật cơ bản nhất trí với các đề án và thống nhất trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Hoàng Thanh Tùng đề nghị, sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính, các địa phương cần khẩn trương ban hành kế hoạch triển khai nghị quyết, sớm ổn định tổ chức bộ máy, bảo đảm điều kiện hoạt động của các cơ quan chính quyền, các cơ quan trong hệ thống chính trị ở những đơn vị hành chính mới hình thành sau sắp xếp. Đặc biệt, cần lưu ý đến vấn đề về kiện toàn các cơ quan chính quyền địa phương, UBND, HĐND vì thời điểm tiến hành đại hội đảng bộ các cấp đã cận kề.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị, Bộ Nội vụ và Bộ Xây dựng khẩn trương hoàn thiện quy trình, thủ tục, đáp ứng yêu cầu về tiến độ của các nội dung trong nghị quyết.
