Tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
Phát biểu tại hội trường, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đồng tình với báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các Ủy ban Quốc hội về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. Theo đánh giá của đại biểu, trong báo cáo của Chính phủ đã thể hiện sự quan tâm lớn đến công tác phòng chống và những vấn đề xung quanh công tác phòng chống thiên tai. Theo các đánh giá, Việt Nam thuộc nhóm 5 quốc gia chịu tác động mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu. Các hiểm họa tự nhiên đã và đang gây ra những thiệt hại rất to lớn cả về người và của cho đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã xác định rõ phòng, chống thiên tai là một trong những nhiệm vụ cấp thiết hàng đầu để bảo đảm phát triển bền vững đất nước, sự yên bình và ổn định của xã hội, đã được thể hiện qua các Nghị quyết 76 của Chính phủ, Chỉ thị 42 của Trung ương về phòng, chống thiên tai và Quyết định 379 của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược Quốc gia về phòng, chống thiên tai.
"Gần đây nhất, trong dịp về thăm Học viện Nông nghiệp Việt Nam ngày 12.10 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng và sự cần thiết của việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công tác phòng, chống thiên tai. Nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là trụ cột được xếp hàng đầu trong bốn trụ cột của khung Sendai mà 187 quốc gia đã ký kết trong tháng 3.2015 tại Sendai, Nhật Bản về giảm thiểu rủi ro thiên tai", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.
Theo dẫn chứng của đại biểu, các nước Nhật Bản, Mỹ, Hà Lan, Canada và nhiều quốc gia trên thế giới rất chú trọng đến công tác phòng ngừa thiên tai. Điển hình như tại Nhật Bản có nhiều chương trình giáo dục về phòng chống thiên tai, coi giáo dục về thiên tai là một phần của chương trình giảng dạy quốc gia, được giảng dạy tại các trường từ nhà trẻ đến trường trung học; chương trình giáo dục cộng đồng... Bên cạnh đó, cũng có rất nhiều quốc gia có chương trình đào tạo đại học, sau đại học về quản lý khẩn cấp, quản lý thảm họa, quản lý thảm họa và rủi ro liên quan đến phòng, chống thiên tai.
Riêng đối với Việt Nam, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá nước ta đã rất nỗ lực cố gắng và có nhiều giải pháp ứng phó và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai. Tuy nhiên, thực trạng nguồn nhân lực thực hiện phòng, chống thiên tai hiện còn rất thiếu, hầu hết chưa được đào tạo qua trường lớp chính quy, chủ yếu kiến thức được đúc kết từ kinh nghiệm bản thân qua thực tiễn.
"Có nhiều cán bộ từ cấp thôn bản đến các cấp cao hơn có lúc còn chưa đáp ứng đầy đủ được yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng và kinh nghiệm thực tế. Hiện nay, hầu như chưa có cơ sở đào tạo đại học nào đào tạo và cấp bằng về ngành phòng, chống thiên tai", đại biểu Nguyễn Thị Lan phân tích.
Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng, chống thiên tai
Với góc nhìn từ cơ sở giáo dục đào tạo trong lĩnh vực nông nghiệp - một lĩnh vực chịu nhiều thiệt hại nặng nề khi thiên tai xảy ra, với mong muốn Việt Nam có thể thực hiện tốt hơn công tác phòng, chống thiên tai, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đã kiến nghị một số giải pháp liên quan đến công tác đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực phòng, chống thiên tai như sau. Trước hết, cần tăng cường và thường xuyên đào tạo, tập huấn và bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực thực tiễn về phòng, chống thiên tai cho đội ngũ cán bộ các cấp và người dân. Đồng thời, cần rà soát, cải tiến và xây dựng mới các chương trình đào tạo bài bản, phù hợp về phòng chống thiên tai ở các cấp học, bậc học đảm bảo cập nhật về nội dung, kiến thức, công nghệ mới của thế giới và phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam, bảo đảm sự liên thông giữa các cấp học và bậc học, giữa trong và ngoài nước. Ngoài ra, cần tổ chức các loại hình đào tạo từ đào tạo ngắn hạn đến đào tạo dài hạn, cần có cơ chế đặc thù để mở ngành đào tạo bậc đại học và sau đại học.
Bên cạnh đó, cần rà soát năng lực của các cơ sở đào tạo, nghiên cứu trong cả nước để tập trung nguồn lực đầu tư nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu sâu trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai nhằm tạo ra các cơ sở đào tạo/trường đại học, các trung tâm nghiên cứu xuất sắc, chuyên nghiệp đủ mạnh, đủ năng lực đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực quan trọng này cho đất nước.
Mặt khác, phải đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công tác phòng, chống thiên tai. Trong đó, chú trọng tới việc cử cán bộ quản lý, chuyên gia nghiên cứu, đội ngũ giảng viên đi học tập và đào tạo, nghiên cứu tại các nước tiên tiến, có nhiều kinh nghiệm trong phòng, chống thiên tai để đủ sức kiến tạo, dẫn dắt, tham mưu và triển khai các chủ trương về phòng, chống thiên tai của đất nước.
ĐBQH Nguyễn Thị Lan cũng đề xuất Chính phủ sớm ban hành một Nghị định về công tác đào tạo nguồn nhân lực cho phòng, chống thiên tai, đẩy mạnh chính sách thu hút nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực trẻ tham gia học tập, nghiên cứu và làm việc trong lĩnh vực này, có chính sách đặt hàng, quy định rõ vị trí việc làm về phòng, chống thiên tai. Đặc biệt, cần từng bước hình thành đội ngũ phòng, chống thiên tai chuyên trách đủ mạnh từ Trung ương tới cơ sở.
"Trong lịch sử truyền thống đoàn kết, dựng nước và giữ nước của dân tộc ta luôn gắn liền với hoạt động phòng, chống thiên tai. Do đó, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công tác phòng, chống thiên tai không chỉ là nhu cầu cấp thiết của tình hình thực tế mà còn là phát huy truyền thống của cha ông, bảo đảm cuộc sống an bình, thịnh vượng cho Nhân dân và để Việt Nam phát triển vững bền, sẵn sàng, tự tin tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", đại biểu Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.
