Điển hình trường hợp bệnh nhân L.A.H ( 7 tuổi, Hà Giang) được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng sốt cao, phát ban nhiễm trùng, nổi mẩn ngứa toàn thân, mệt mỏi, đau vùng thượng vị, khó thở, nhịp tim nhanh, bụng chướng.
Qua thăm khám và hỏi bệnh, trước khi nhập viện 5 ngày, bệnh nhân bị ho khan, không sốt, gia đình đã tự mua thuốc kháng sinh, thuốc ho, thuốc kháng viêm để uống. Có tới hàng chục loại thuốc khác nhau được gia đình tự ý mua cho trẻ uống.
Sau khi uống thuốc được 1 ngày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng, sốt gần 38 độ C, mẩn ngứa, phát ban toàn thân. Tuy nhiên, gia đình lại tiếp tục cho cháu bé uống thêm thuốc chống dị ứng, nhưng không thấy đỡ, trẻ càng nổi nhiều mụn đỏ hơn và ngứa nhiều hơn, bụng đau dữ dội. Gia đình đưa đi khám ở bệnh viện tư gần nhà điều trị nhưng tình trạng không đỡ nên đã chuyển tới Bệnh viện Bạch Mai.
Tại Trung tâm Nhi khoa của bệnh viện, trẻ đã được khám lâm sàng và chỉ định làm một số xét nghiệm như sinh hóa máu, khí máu và đông máu cơ bản. Bệnh nhân được chẩn đoán: Phản vệ độ 2, nghi do dị ứng thuốc, trong đó có 1 số loại thuốc kháng sinh, long đờm, chống viêm, chống dị ứng và 1 số thuốc viên không có tem mác.
Rất may mắn, bệnh nhi đã được xử trí ngay theo phác đồ chống phản vệ ở trẻ em tại bệnh viện tuyến dưới. Trẻ vẫn trong tình trạng rất nặng nên đã được chuyển đến Trung tâm Nhi khoa - Bệnh viện Bạch Mai để điều trị tiếp. Sau hơn 1 tuần điều trị, bệnh nhi đã qua cơn nguy kịch và có những chuyển biến tích cực, dần hồi phục sức khỏe.
Bác sĩ Trung tâm Nhi khoa - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, phản vệ ở trẻ em là phản ứng quá mẫn, tức thì của cơ thể khi có sự xâm nhập dị nguyên (các loại thuốc, thức ăn…) vào cơ thể. Đây là tình trạng y tế khẩn cấp, cần được chẩn đoán nhanh, cấp cứu, xử trí sớm nhất và cần được điều trị tích cực để bảo vệ tính mạng cho trẻ.
Biểu hiện lâm sàng của phản vệ rất đa dạng tại nhiều cơ quan như: Hô hấp (nghẹt mũi, hắt hơi, phù thanh quản, khó thở, co thắt phế quản, co rút cơ hô hấp, ngưng thở.... ); tim mạch (nhịp tim nhanh, hạ huyết áp, rối loạn nhịp tim, ngừng tim…); thần kinh (rét run, vã mồ hôi, sốt, đau đầu, chóng mặt, co giật, hôn mê, vật vã, chân tay run, choáng, ngất ... ); tiêu hóa (đau bụng, buồn nôn, đại tiểu tiện không tự chủ, đại tiện ra máu); da liễu (mày đay, ban đỏ, mẩn ngứa).
Căn nguyên dẫn đến phản vệ rất đa dạng, hàng đầu là thuốc, hóa chất thâm nhập vào cơ thể theo đường ăn, uống, hít qua đường thở, hoặc qua đường máu như tiêm, truyền. Trong y tế có nhiều loại thuốc cần lưu ý có thể gây phản vệ như thuốc kháng sinh, thuốc gây mê, gây tê, thuốc chống viêm, các loại vắcxin, các dịch truyền qua tĩnh mạch, thuốc cản quang....
Trong đời sống, những hóa chất như sơn ta, sơn dầu, thuốc diệt cỏ, thuốc diệt côn trùng... cũng có thể gây dị ứng và phản vệ với cơ địa từng cá thể. Bên cạnh đó, một số loại thực phẩm có nguồn gốc từ côn trùng, từ thực vật lạ, từ hải sản, đồ uống có hóa chất cũng có thể gây dị ứng và phản vệ. Đặc biệt, nọc côn trùng truyền qua vết đốt cũng cần lưu ý.
Bác sĩ khuyến cáo các bậc cha mẹ, thầy cô, người chăm sóc, nhà trường và gia đình cần quản lý tốt nguồn thực phẩm, nguồn thuốc men, nguồn hóa chất đối với trẻ em. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc cho con em uống mà chưa có đơn của bác sĩ chuyên khoa tại cơ sở y tế, không cho trẻ tiếp xúc với hóa chất, không chơi đùa ở môi trường có côn trùng, quản lý thực phẩm đồ uống của các em một cách nghiêm ngặt nhất.
Đồng thời, khi thấy con em có những biểu hiện bất thường cần khẩn trương đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế gần nhất.
