Ukraine để ngỏ khả năng nhượng lãnh thổ trước thềm thượng đỉnh Nga - Mỹ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vừa bất ngờ đưa ra tín hiệu mềm dẻo hơn trong lập trường đàm phán hòa bình, ngay trước thềm Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska.
Theo thông tin từ giới ngoại giao phương Tây, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang để ngỏ khả năng nhượng lại một số vùng lãnh thổ hiện do Nga kiểm soát - như một phần của kế hoạch hòa bình do châu Âu hậu thuẫn.
Ảnh: Telegraph
Theo đó, kế hoạch này sẽ đóng băng chiến tuyến tại thời điểm hiện tại và trao cho Nga quyền kiểm soát hợp pháp với các vùng Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia, Kherson và Crimea. Đổi lại, Ukraine sẽ ngừng chiến sự, đồng thời giữ nguyên các khu vực còn lại dưới sự quản lý của mình.
Tuy vậy, ông Zelensky khẳng định với các nhà lãnh đạo châu Âu rằng, bất kỳ thỏa thuận nào do Washington đề xuất cũng không thể bao gồm việc Ukraine nhượng thêm lãnh thổ. Quan điểm này được đưa ra trong bối cảnh Kiev và các đồng minh châu Âu lo ngại về khả năng Mỹ và Nga đạt thỏa thuận chấm dứt xung đột mà không có sự tham vấn đầy đủ với Ukraine.
Châu Âu củng cố “lằn ranh đỏ”
Những ngày qua, hàng loạt cuộc tiếp xúc ngoại giao khẩn trương đã diễn ra giữa Kiev và các nước châu Âu nhằm thống nhất lập trường. Châu Âu lựa chọn ủng hộ quan điểm của Kiev về bất kỳ hình thức trao đổi lãnh thổ nào. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã nhấn mạnh: “Châu Âu giờ đã xác định vai trò hậu thuẫn cho Ukraine trong tiến trình đàm phán. Điều này giúp củng cố tinh thần và vị thế ngoại giao của Kiev, để họ không cảm thấy đơn độc”.
Cuối tuần qua, lãnh đạo Ủy ban châu Âu, Pháp, Italy, Anh, Ba Lan và Phần Lan đã công bố tuyên bố chung khẳng định “đường ranh giới hiện tại phải là điểm khởi đầu của các cuộc đàm phán”.
“Tôi vừa có nhiều lo lắng, vừa có nhiều hy vọng”, ông Donald Tusk phát biểu, đồng thời cho biết phía Mỹ đã cam kết tham vấn các nhà lãnh đạo châu Âu trước cuộc gặp trực tiếp giữa ông Donald Trump và ông Vladimir Putin.
Lập trường của Washington và Moscow
Trước thềm thượng đỉnh, Tổng thống Donald Trump mô tả cuộc gặp này như một buổi “thăm dò” nhằm thúc giục Nga chấm dứt xung đột. Tổng thống Mỹ thừa nhận “sẽ có một số trao đổi, một số thay đổi về đất đai” trong cuộc gặp với Tổng thống Nga Putin, tuy nhiên cho biết sẽ cố gắng “lấy lại một phần lãnh thổ cho Ukraine”. Ông đồng thời để ngỏ khả năng sẽ trao đổi với ông Zelensky trước, và sau đó là các lãnh đạo châu Âu, trước khi gặp Tổng thống Nga.
Về phía Nga, truyền thông phương Tây dẫn nguồn tin cho biết, Moscow ủng hộ một kế hoạch đóng băng chiến tuyến ở Đông Nam Ukraine nếu Kiev đồng ý rút khỏi một số khu vực tại Donetsk và Luhansk. Điều này đồng nghĩa Ukraine từ bỏ quyền kiểm soát những phần lãnh thổ còn lại ở hai tỉnh này.
Kiev trước thách thức
Dù dư luận Ukraine có xu hướng mong muốn chấm dứt xung đột, lãnh thổ vẫn là một vấn đề nhạy cảm. Hiến pháp Ukraine cấm việc từ bỏ lãnh thổ nếu không thông qua trưng cầu ý dân. Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte nhận định, bất kỳ thảo luận nào về tương lai lãnh thổ cũng phải xuất phát từ quyết định của người dân Ukraine.
Bản thân ông Zelensky cũng thừa nhận quân đội Ukraine hiện tại không đủ khả năng giành lại toàn bộ lãnh thổ, dù tin rằng các biện pháp ngoại giao có thể giúp khôi phục chủ quyền trong tương lai.
Hiện Nga đang kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, tính theo đường biên giới được quốc tế công nhận năm 1991.
