Theo đánh giá từ các chuyên gia, dù đối mặt với không ít thách thức, như nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần. Hay việc bảo đảm thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường tinh thần sáng tạo, tích cực, hành động để chấm dứt bệnh lao.
Với hơn 113 nghìn ca lao được phát hiện năm 2024, tăng 7% so với năm 2023; tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn trên 72%, tỷ lệ điều trị thành công đạt 89%, Chương trình Chống lao quốc gia là chương trình đạt được kết quả tích cực nhất từ trước đến nay.
Theo Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình TS Đinh Văn Lượng, hệ thống y tế được phát triển rộng khắp với 63 tỉnh/thành phố có đơn vị chống lao với 865 cơ sở điều trị và 406 máy GeneXpert - kỹ thuật xét nghiệm lao tiên tiến nhất hiện nay đã được trang bị cho các cơ sở y tế. Chúng ta đã duy trì mạng lưới chống lao tại 100% xã, phường; bảo đảm 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao.
Trên thực tế, dù có nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên tình hình dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam còn tương đối nặng nề. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính chúng ta có khoảng 182 nghìn bệnh nhân lao mới; gần 10 nghìn bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11 nghìn người tử vong do lao hàng năm.
Trong thời gian tới, Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia đề nghị Chính phủ và Bộ Y tế cần đầu tư để phát hiện bệnh sớm từ tuyến y tế cơ sở, các địa phương bằng sử dụng rộng rãi xét nghiệm Xpert; phối hợp với các đối tác tăng cường mở rộng sàng lọc phát hiện bệnh lao trong khu vực trại giam, khu công nghiệp/khu chế xuất và các cơ sở y tế tư nhân.
Bên cạnh đó, cho phép các dự án do các chính phủ, tổ chức quốc tế viện trợ không hoàn lại được tổ chức, thực hiện theo cơ chế đặc thù.
Để bảo đảm nguồn tài chính bền vững cho công tác phòng chống lao, cần tăng cường đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước và bảo hiểm y tế vì các nguồn viện trợ quốc tế đang giảm dần và sẽ không còn nữa.
Với sự vào cuộc quyết liệt của toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội, Việt Nam có thể hoàn thành mục tiêu chấm dứt bệnh lao sớm hơn so với mục tiêu toàn cầu vào năm 2035.
