Tại Mỹ, ước tính số lượng nghề nghiệp và mức lương của nhà tham vấn học đường đã tăng khoảng 8% trong 5 năm qua với hàng trăm nghìn vị trí việc làm trong trường học.
Tại Việt Nam, mỗi trường cần có ít nhất 1 cán bộ tham vấn học đường chuyên nghiệp nên nhu cầu ngày càng lớn.
Chương trình đào tạo cử nhân Tham vấn học đường tại Trường Đại học Giáo dục thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội gồm 3 hướng ngành chính như sau:
Tư vấn hướng nghiệp
Định hướng nghề nghiệp cho một cá nhân là một quá trình dài hơi ngay từ giai đoạn thơ ấu trong các hoạt động như chơi đóng vai, rồi đến trải nghiệm nghề nghiệp đơn giản ở các môi trường khác nhau.
Vì vậy, tư vấn hướng nghiệp không chỉ là sự tương tác trực tiếp với cá nhân học sinh mà còn là sự hướng dẫn cha mẹ những cách trò chuyện và tạo dựng môi trường cho con tại gia đình.
Do đó, hướng ngành Tư vấn hướng nghiệp trong chương trình này tập trung chuyên sâu vào việc cung cấp các kỹ năng tư vấn thông tin và hướng dẫn, hỗ trợ cá nhân phát triển nghề nghiệp của họ; cung cấp cho học sinh, cha mẹ và cả những người đi làm cái nhìn tổng thể về xu hướng nghề nghiệp, các cơ hội nghề nghiệp, quy trình cách thức để giúp họ đưa ra quyết định nghề nghiệp.
Trong hướng ngành này, sinh viên sẽ dành nhiều thời gian để thực hành với các bộ công cụ đánh giá tính cách, thiên hướng nghề nghiệp; cập nhật kiến thức về xu hướng nghề nghiệp, họa đồ nghề nghiệp; các kỹ năng tham vấn hướng nghiệp, kỹ năng phỏng vấn tuyển dụng, xây dựng hồ sơ nghề nghiệp hiệu quả.
Vị trí việc làm sau khi tốt nghiệp của hướng ngành này là chuyên viên tư vấn hướng nghiệp tại các trường phổ thông, các trung tâm tư vấn du học, các tổ chức giáo dục, tổ chức nghề nghiệp hoặc các tổ chức phi chính phủ. Sinh viên cũng có thể tự khởi nghiệp hoặc làm việc trong lĩnh vực nhân sự tại các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Tư vấn sức khỏe tâm thần
Tư vấn sức khoẻ tâm thần là một dịch vụ quan trọng, phổ biến trên thế giới và đang trong xu thế đi lên vị trí cao trong xã hội do các đặc thù khó thay thế của nhà chuyên môn trong lĩnh vực này.
Sức khoẻ tâm thần hiện nay được nhắc đến ở nhiều bối cảnh và trong nhu cầu của mọi lứa tuổi. Vì vậy, hướng ngành Tư vấn sức khoẻ tâm thần tập trung vào những người học đang trải qua các khó khăn về hành vi cảm xúc như lo âu, trầm cảm, căng thẳng và các vấn đề hành vi như thiếu tập trung chú ý, tăng động, thách thức-chống đối, và các vấn đề hành vi-cảm xúc khác.
Học hướng ngành này, sinh viên sẽ dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu về các lý thuyết tâm lý trị liệu, kiến thức về tâm bệnh học, kỹ năng đánh giá tâm lý và sử dụng các trắc nghiệm; các kỹ thuật tư vấn cá nhân và nhóm, sự ảnh hưởng của vấn đề văn hóa, tôn giáo tới sức khỏe tâm thần.
Vị trí việc làm sau tốt nghiệp của hướng ngành này là chuyên viên tư vấn tâm lý tại các phòng tâm lý tại các nhà trường, bệnh viện, trung tâm chăm sóc sức khỏe tâm thần tư nhân.
Ngoài ra, sinh viên cũng có thể tự khởi nghiệp hoặc làm việc trong các cơ quan chính phủ hoặc các tổ chức phi lợi nhuận cung cấp các dịch vụ tư vấn, can thiệp trị liệu tâm lý cho cộng đồng.
Công tác xã hội học đường
Dịch vụ công tác xã hội trong nhà trường đã xuất hiện từ lâu tại các quốc gia phát triển trên thế giới để giúp các cá nhân trong trường học bao gồm cả học sinh và giáo viên, nhân viên nhà trường kết nối các nguồn lực hỗ trợ khác nhau khi cần nhằm giải quyết các khó khăn của họ như vấn đề học phí, hỗ trợ bên ngoài cho các học sinh có nhu cầu đặc biệt, hay giáo viên có hoàn cảnh khó khăn.
Hướng ngành Công tác xã hội học đường của chương trình sẽ tập trung vào các dịch vụ xã hội cho học sinh, gia đình và cộng đồng trong môi trường giáo dục, ví dụ như tìm kiếm các nguồn lực hỗ trợ học tập, các vấn đề xã hội và tâm lý cho người học, hỗ trợ giáo viên trong công tác quản lý trường lớp và phối hợp các bên liên quan để phòng ngừa các vấn đề xã hội học đường như bạo lực học đường, vi phạm pháp luật trong môi trường học đường.
Học hướng ngành Công tác xã hội học đường, sinh viên sẽ dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu về các lý thuyết công tác xã hội, đánh giá nhu cầu xã hội của học sinh. Sinh viên sẽ được rèn luyện các kỹ năng tư vấn, hỗ trợ, xây dựng mối quan hệ, giải quyết xung đột và phát triển chương trình hỗ trợ xã hội cho học sinh và gia đình.
Vị trí việc làm sau tốt nghiệp của hướng ngành này là chuyên viên công tác xã hội học đường tại hệ thống các trường học, bệnh viện, trung tâm bảo trợ xã hội. Trở thành chuyên viên công tác xã hội làm việc tại các tổ chức phi lợi nhuận hoặc các cơ quan chính phủ liên quan đến giáo dục.
Sau khi tốt nghiệp cả 3 hướng ngành, sinh viên có thể ứng tuyển để học lên các chương trình thạc sĩ tâm lý lâm sàng, tham vấn học đường, công tác xã hội, thạc sĩ tâm lý học ứng dụng, hướng nghiệp trong và ngoài nước.
