Từ lớp học đến phòng sạch: Đài Loan (Trung Quốc) gieo mầm nhân tài bán dẫn
Giữa bối cảnh dân số suy giảm và nhu cầu lao động kỹ thuật cao tăng mạnh, Đài Loan (Trung Quốc) đang đẩy mạnh các sáng kiến giáo dục quốc tế nhằm chuẩn bị lực lượng kế cận cho ngành công nghiệp bán dẫn – trụ cột quan trọng của nền kinh tế hòn đảo.
Trong một phòng sạch bán dẫn hiện đại tại Đài Bắc, Nicolas Chueh, cậu học sinh 16 tuổi mang hai quốc tịch Đài Loan (Trung Quốc) và Bỉ, sống tại Singapore chăm chú lắng nghe hướng dẫn viên giới thiệu về các thiết bị sản xuất chất bán dẫn tiên tiến. Chueh là một trong số hàng chục học sinh quốc tế đến từ 8 quốc gia tham gia trại hè chuyên đề về công nghệ chip do văn phòng tại Đài Loan của công ty phần mềm thiết kế bán dẫn Synopsys (Mỹ) tổ chức.
Trại hè này là một phần trong nỗ lực ngày càng mở rộng của các doanh nghiệp và trường đại học Đài Loan (Trung Quốc) nhằm khơi dậy sự quan tâm của thế hệ trẻ đối với lĩnh vực bán dẫn – ngành công nghiệp đóng vai trò thiết yếu đối với nền kinh tế của hòn đảo. Trong bối cảnh tỷ lệ sinh liên tục giảm, những chương trình như vậy được xem là lời giải lâu dài cho bài toán thiếu hụt nguồn nhân lực kỹ thuật cao.
Tìm lời giải cho bài toán nhân lực
Theo số liệu thống kê chính thức, số sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) đã giảm khoảng 15% trong thời gian từ năm 2014 đến 2024.
Trong khi đó, nhu cầu nhân lực của ngành công nghiệp bán dẫn lại tăng nhanh chóng. Theo công ty nhân sự 104 Corporation, số lượng vị trí tuyển dụng trong ngành đã tăng từ 19.400 trong quý II/2020 lên hơn 33.700 trong quý II/2025. Nhu cầu không chỉ đến từ các vị trí kỹ sư thiết kế vi mạch hay nghiên cứu và phát triển, mà còn mở rộng tới các khâu vận hành, lắp ráp và bảo trì kỹ thuật.
Chủ tịch Synopsys tại Đài Loan (Trung Quốc), ông Robert Li nhấn mạnh: “Thúc đẩy giáo dục STEM từ sớm đang là yêu cầu hết sức cấp thiết. Việc tổ chức trại hè không chỉ nhằm nâng cao nhận thức mà còn hướng tới xây dựng lực lượng kế cận cho ngành công nghiệp chip toàn cầu”. Năm nay, Synopsys lần đầu tiên tổ chức phiên bản song ngữ (tiếng Trung và tiếng Anh) để tiếp cận rộng hơn đối tượng học sinh, sinh viên quốc tế quan tâm đến lĩnh vực này.
Trường đại học vào cuộc
Không chỉ dừng ở các chương trình trải nghiệm ngắn hạn, các trường đại học Đài Loan (Trung Quốc) cũng đang mở rộng hợp tác quốc tế nhằm thu hút sinh viên nước ngoài theo học chuyên sâu về bán dẫn.
Từ năm 2024, Đại học Quốc gia Đài Loan (NTU) đã triển khai chương trình cử nhân bán dẫn toàn cầu, kết hợp đào tạo chuyên ngành với các khóa tiếng Trung để giúp sinh viên đáp ứng yêu cầu lưu trú và làm việc lâu dài.
Hiện chương trình đã thu hút nhiều sinh viên đến từ hơn 10 quốc gia. Nhiều em được kỳ vọng sẽ tiếp tục học lên cao và gia nhập lực lượng lao động công nghệ cao tại chỗ.
Cùng lúc đó, các doanh nghiệp lớn như TSMC – công ty hàng đầu thế giới về sản xuất chip bán dẫn dùng cho trí tuệ nhân tạo (AI) và là đối tác sản xuất chip chính cho Nvidia và Apple – cũng tích cực mở rộng tìm kiếm nhân tài quốc tế. Một ví dụ điển hình là chương trình hợp tác với bang Saxony của Đức, theo đó sinh viên Đức sẽ học một học kỳ tại Đài Loan (Trung Quốc) trước khi thực tập tại TSMC.
Ông Leuh Fang, Chủ tịch công ty Vanguard International Semiconductor, đơn vị liên kết với TSMC thừa nhận, tốc độ phát triển của ngành đang vượt khả năng đào tạo của hệ thống giáo dục hiện tại: “Ngành bán dẫn của Đài Loan (Trung Quốc) tăng trưởng nhanh hơn tốc độ các trường đại học có thể cung cấp kỹ sư mỗi năm”.
Gieo mầm STEM từ tuổi nhỏ
Bên cạnh các chương trình dành cho thanh thiếu niên và sinh viên, nhiều sáng kiến mới còn nhắm đến nhóm đối tượng trẻ hơn. Tháng 7 vừa qua, Đại học Quốc lập Dương Minh Giao Thông (NYCU) đã triển khai chương trình tiếp cận cộng đồng cho trẻ từ 10 tuổi, với sự hỗ trợ của TSMC. Thông qua các trò chơi trực tuyến, bài giảng tương tác và thí nghiệm vui nhộn, chương trình đặt mục tiêu “làm quen” sớm với khái niệm khoa học bán dẫn.
Giáo sư Chi-Hung Lin, Hiệu trưởng của trường cho rằng, việc khơi dậy sự tò mò từ sớm sẽ giúp hình thành thái độ tích cực với nghề nghiệp trong tương lai. “Nếu trẻ em thấy hứng thú ngay từ đầu, sau này các em sẽ không còn e dè mà có thể chọn đây là con đường sự nghiệp”.
Vai trò chiến lược của giáo dục
Trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Đài Loan (Trung Quốc) đang giữ vị trí then chốt với các công ty sản xuất chip lớn. Mọi xáo trộn về nhân lực kỹ thuật đều có thể ảnh hưởng lớn đến năng lực sản xuất chip toàn cầu – vốn đang là nền tảng của các thiết bị điện tử, xe thông minh, trí tuệ nhân tạo và nhiều ngành công nghiệp thế kỷ 21.
Do đó, việc chủ động đào tạo và thu hút nhân lực thông qua giáo dục được xem là chiến lược lâu dài của Đài Loan (Trung Quốc) để duy trì lợi thế cạnh tranh, đồng thời gia tăng “sức mạnh mềm” trong quan hệ quốc tế thông qua học bổng, hợp tác đào tạo và phát triển nghề nghiệp xuyên biên giới.
