Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump tuyên bố sẽ đánh thuế 60% vào hàng hóa Trung Quốc. Sau đó, ông đe dọa tăng thuế thêm 10% đối với hàng Trung Quốc vào ngày làm việc đầu tiên để buộc Bắc Kinh phải ngăn chặn dòng fentanyl xâm nhập vào Mỹ. Tuy nhiên, thay vào đó, ông chỉ đã ban hành một văn bản ghi nhớ, chỉ đạo các quan chức điều tra thâm hụt thương mại của Mỹ và đề xuất các biện pháp thích hợp, chẳng hạn như thuế quan bổ sung toàn cầu hoặc các chính sách khác, để khắc phục những thâm hụt đó.
Trong ngày làm việc đầu tiên sau lễ nhậm chức, Tổng thống Trump chỉ ra lệnh điều tra thương mại Mỹ - Trung và sau đó, đồng thời nhắc lại lời đe dọa áp thuế 10% để gây áp lực buộc Trung Quốc phải siết chặt hoạt động sản xuất và xuất khẩu các tiền chất của loại ma tuý gây chết người fentanyl.
Những động thái này “khá nhẹ nhàng” so với mức thuế đề xuất 25% đối với hàng hóa từ 2 đồng minh của Mỹ là Mexico và Canada cũng như những lo ngại của các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh về kịch bản xấu nhất từ chính sách mới của ông Trump. Thêm vào đó, Tổng thống Donald Trump cũng ám chỉ về một thỏa thuận thương mại tiềm năng rộng lớn hơn, liên kết thuế quan với quyền sở hữu TikTok tại Mỹ - nền tảng video ngắn do Trung Quốc kiểm soát.
Hôm 20.1, ông đã ký sắc ký lệnh trì hoãn việc thực thi lệnh cấm đối với ứng dụng video ngắn TikTok trong 75 ngày. Sắc lệnh chỉ đạo Bộ Tư pháp gửi thư cho các công ty như Apple, Google của Alphabet và Oracle để yêu cầu hợp tác với TikTok, nói rằng những công ty này sẽ không vi phạm pháp luật và không chịu trách nhiệm pháp lý đối với bất kỳ hành vi nào xảy ra trong khoảng thời gian nêu trên.
Với những tuyên bố ban đầu và những thay đổi nhanh chóng của ông Trump, đã nhen nhóm hy vọng ở Bắc Kinh rằng, các cuộc đàm phán sắp tới với Washington có thể ngăn chặn được một cuộc chiến thương mại mới giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Vấn đề hiện nay là hai bên sẽ chấp nhận dạng thỏa thuận thương mại nào.
Ngoài ra, ông Trump yêu cầu Đại diện Thương mại Mỹ nghiên cứu việc tuân thủ của Bắc Kinh với thỏa thuận thương mại giai đoạn một đã được thống nhất trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông; đồng thời yêu cầu xem xét các mức thuế bổ sung, “đặc biệt là đối với chuỗi cung ứng công nghiệp và hành vi gian lận thông qua các nước thứ ba”. Nếu được thực hiện, sẽ gây tác động sâu rộng hơn đối với kinh tế Trung Quốc.
Các nhà kinh tế tin rằng, một phần thương mại của Trung Quốc với Mỹ đã được chuyển hướng qua các nước thứ ba để tránh thuế quan kể từ cuộc chiến thương mại dưới thời chính quyền đầu tiên của ông Trump. Các quan chức Mỹ dự kiến sẽ báo cáo kết quả điều tra thương mại với Trung Quốc vào đầu tháng 4.
