Trung Quốc sẽ hình thành siêu đô thị lớn nhất hành tinh?

Tham vọng vùng kinh tế 2 nghìn tỷ đô la

Sự hình thành các siêu đô thị được coi là tất yếu khi dân số tăng nhanh kèm theo xu hướng di dân từ nông thôn ra thành thị và một số yếu tố kinh tế khác. Đặc biệt thể hiện rõ nét tại châu Á và châu Phi - hai châu lục có sự gia tăng dân số nhanh chóng và đột biến. Trong khi phương Tây tập trung xây dựng các thành phố lớn, châu Á lại đang chứng kiến sự gia tăng của các siêu đô thị. Theo trang tin RT (Nga), hàng trăm triệu người sẽ di chuyển tới các đô thị trong khu vực Đông Nam Á để sinh sống trong vòng 20 năm tới, khi nền kinh tế tại đây chuyển đổi mạnh mẽ từ nông nghiệp sang sản xuất và dịch vụ.

Nhận thấy xu hướng này, Bắc Kinh đã và đang “nuôi mộng” xây dựng siêu đô thị lớn nhất hành tinh từ sự kết hợp của 9 thành phố lớn: Thâm Quyến, Đông Quan, Huệ Châu, Chu Hải, Trung Sơn, Giang Môn, Quảng Châu, Phật Sơn và Triệu Khánh. Các thành phố trên có số dân từ 2 triệu đến hơn 14 triệu người. Dự kiến đến năm 2030, sự kết hợp đó sẽ tạo ra khu vực rộng khoảng 38.850km2 với khoảng 57 triệu dân sinh sống. Bắc Kinh kỳ vọng,  siêu đô thị sẽ sản sinh ra vùng kinh tế trị giá 2 nghìn tỷ USD.

Tuy nhiên, đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc suy tính đến phương án này. Từ nhiều năm trước, Chính phủ đã lên kế hoạch xây dựng siêu đô thị gồm Thủ đô Bắc Kinh, thành phố Thiên Tân và tỉnh Hà Bắc. Theo Washington Post, đề án trên nhằm giảm bớt những áp lực về du lịch, ô nhiễm môi trường, công nghiệp lên Bắc Kinh và phát triển các địa phương lân cận. Chính quyền kỳ vọng nó sẽ có thể cạnh tranh được với các siêu đô thị lớn trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), New York (Mỹ) hay London (Anh)...

Còn đó những nguy cơ

Theo báo cáo nghiên cứu phát triển vùng của GS. Toshinobu Fujii thuộc Đại học Tokyo, sự phát triển mạnh mẽ của quá trình toàn cầu hóa đem lại tăng trưởng kinh tế cho các thành phố lớn ở châu Á, đồng thời cho phép mở rộng nhanh chóng các khu đô thị. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng hoặc không đồng bộ, các cộng đồng bị chia cắt làm yếu đi hệ thống phúc lợi vốn có, tài nguyên thiên nhiên bị sử dụng cạn kiệt gây ra ô nhiễm môi trường.

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra một tương lai không mấy sáng sủa cho hành tinh khi dân số tăng đi kèm với diện tích sinh sống giảm do trái đất nóng lên. Hiệu ứng El Nino khiến băng tại hai cực của Trái Đất tan nhanh làm tăng mực nước biển, đe dọa nhấn chìm nhiều đảo, quần đảo và lục địa thấp. Nguồn tài nguyên thiên nhiên và của cải toàn cầu đủ để nuôi số dân thế giới được dự đoán đạt 9 tỷ người (hiện nay là hơn 7 tỷ người) vào năm 2050 bị thách thức lớn. Cũng vào năm 2050, 66% tổng số dân thế giới được dự đoán sẽ chuyển tới mưu sinh tại các đô thị thay vì sống tại vùng nông thôn. 

Chủ tịch GPE - một tổ chức nghiên cứu sự gia tăng dân số thế giới, TS. Werner Fornos, cho biết, người dân tại các siêu đô thị đã và đang phải gánh chịu những mặt trái của xu hướng đô thị hóa. Những tác động rõ nhất, trực tiếp nhất đến hoạt động thường nhật của người dân như giao thông luôn bị tắc nghẽn, khói bụi dày đặc khiến bệnh đường hô hấp gia tăng, tỷ lệ tội phạm tăng mạnh... Ông dự đoán, số lượng siêu đô thị trên thế giới sẽ đạt con số 40 vào năm 2025, cao gấp 4 lần so với năm 1980.

Có chuyên gia cho rằng, siêu đô thị không đồng nghĩa với thành phố sống tốt. Câu hỏi đặt ra là: Dân số đông có phải là yếu tố cơ bản tạo nên quy mô kinh tế lớn và tốc độ tăng trưởng nhanh không?