Sai phạm trong chuyển mục đích sử dụng đất
Theo Thông báo KLTT, Dự án nằm tại khu đất có diện tích hơn 6.800m2 (số 5, đường 22, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức (nay là TP. Thủ Đức). Từ năm 1977 đến khi Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, Công ty Vật tư và Thiết bị toàn bộ (Matexim) là đơn vị quản lý, sử dụng khu đất.
Khu đất thuộc đối tượng được Nhà nước cho thuê đất để sản xuất kinh doanh theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Nghị định số 05/2000/NĐ-CP ngày 11.2.2000 của Chính phủ. Nhưng các sở, ngành có liên quan và Matexim đã không lập hồ sơ trình UBND TP. Hồ Chí Minh quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất. Điều này không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại khoản 2 Chỉ thị số 245/TTg ngày 22.4.1996. Do đó, không có hồ sơ sử dụng đất theo quy định pháp luật về đất đai.
Ngày 22.10.2008, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Văn bản số 6546/UBND-ĐTMT chấp thuận cho Matexim chuyển mục đích sử dụng toàn bộ khu đất trên từ đất sản xuất sang đất ở để xây dựng Dự án khi không đủ điều kiện, không đúng đối tượng sử dụng đất theo khoản 1 Điều 9 Luật Đất đai 2003. Điều này vi phạm quy định tại Luật Đất đai 2003, Nghị định số 181/2004/NĐ-CP. Bên cạnh đó việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất không có thẩm định nhu cầu sử dụng đất của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) là vi phạm Điểm b khoản 1 Điều 30 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP; không đúng thẩm quyền theo khoản 1 Điều 37 Luật Đất đai 2003. Từ đó, dẫn đến UBND TP. Hồ Chí Minh phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 4 Nghị định số 198/2004/NĐ-CP.
Trong khi đó, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006 – 2010) của quận Thủ Đức (cũ) chưa được UBND TP. Hồ Chí Minh phê duyệt. Do đó, việc Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Sở Tài chính tham mưu Chủ tịch UBND TP. Hồ chí Minh cho phép Matexim chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở là chưa đủ căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 31 Luật Đất đai 2003…
Chuyển nhượng, thi công dự án kiểu “cầm đèn chạy trước ô tô”
Trong việc thẩm định giá đất, Công ty Cổ phần Tư vấn – Dịch vụ và Bất động sản thẩm định giá đất theo phương pháp so sánh đã thực hiện không đúng quy định tại Tiêu chuẩn thẩm định giá số 07… Kết quả thẩm định giá đất là không đủ tin cậy; đơn vị thẩm định giá đã gia hạn hiệu lực của Chứng thư thẩm định giá thêm 6 tháng. Những điều trên vi phạm quy định tại Thông tư số 28/2015/TT-BTC ngày 6.3.2015 của Bộ Tài chính.
Tháng 11.2017, UBND TP. Hồ Chí Minh phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án trên , theo đó mật độ xây dựng toàn khu vực tăng 1,84%, hệ số sử dụng đất tăng 0,57 so với khi tính tiền sử dụng đất, nhưng chưa xác định, truy thu tiền sử dụng đất theo quy định tại Điều 10 Thông tư số 76/2014/TT-BTC ngày 16.6.2014 của Bộ Tài chính.
Tuy kết quả thẩm định giá đất có nhiều sai phạm nhưng Matexim sử dụng để làm căn cứ xác định giá trị chuyển nhượng dự án là không đúng quy định tại khoản 3 Điều 32 Luật Giá năm 2012. Ngoài ra, giá trị chuyển nhượng dự án chưa tính diện tích hơn 2.200m2 đất ở tại đô thị với số tiền 28 tỷ đồng (vốn Nhà nước do Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam – CTCP nắm giữ 51% vốn điều lệ tại Matexim).
Ngày 15.6.2015, Matexim ký hợp đồng chuyển nhượng dự án với Công ty TNHH Phát triển Nhà Thế giới (Công ty Nhà Thế giới), được Văn phòng Đăng ký đất đai chứng nhận thay đổi nhà đầu tư trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thành Công ty Nhà Thế giới (ngày 28.9.2015) trước khi được UBND TP. Hồ Chí Minh chấp thuận cho chuyển nhượng dự án (9.12.2015). Điều này là không đúng khoản 3 Điều 48 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014.
Ngày 25.9.2017, Công ty Nhà Thế giới đã khởi công xây dựng dự án khi chưa có Thiết kế bản vẽ thi công, chưa được UBND TP. Hồ Chí Minh chấp thuận chủ trương đầu tư dự án. Điều này vi phạm Điểm c khoản 1 Điều 107, khoản 2 Điều 12 Luật Xây dựng năm 2014.
Trách nhiệm của những sai phạm trên thuộc về UBND TP. Hồ Chí Minh, Matexim, Công ty Định giá AIC – Việt Nam, Công ty Nhà Thế giới.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo kiểm tra, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân UBND TP. Hồ Chí Minh, Matexim.
Kiến nghị UBND TP. Hồ Chí Minh xử lý những khuyết điểm, vi phạm tại dự án trên liên quan đến điều kiện được chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng…
Đề nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật đối với những hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến dự án trên. Trong đó nổi bật là việc UBND TP. Hồ Chí Minh ký văn bản chấp thuận cho Matexim chuyển mục đích sử dụng đất tại dự án vi phạm quy định tại Điểm b khoản 1 Điều 125 Luật Đất đai 2003; khoản 1 Điều 134 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP và không đúng thẩm quyền theo quy định tại khoản 1 Điều 37 Luật Đất đai 2003, dẫn đến việc phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 4 Nghị định số 198/2004/NĐ-CP.
