41 năm gian truân đòi lại mảnh đất cho thuê
Theo tài liệu, khu đất hơn 5.000m2 tại số 24 Phan Huy Ích, Phường 15, quận Tân Bình có nguồn gốc từ nhiều đời trước trong gia đình để lại cho cụ Lành sử dụng.
Năm 1963, cụ Lành cho bà Quan Thoại Chi thuê hơn 3.600m2 đất làm trại chăn nuôi heo, có xác nhận của chính quyền địa phương. Sau giải phóng, bà Chi đi nước ngoài sinh sống.
Năm 1980, vợ chồng ông Lưu Khánh (người làm công của bà Chi) chuyển nhượng trại heo trên phần đất diện tích hơn 2.000m2 (chỉ chuyển nhượng vật kiến trúc trên đất) cho Nhà máy Bia Sài Gòn (nay là Tổng Công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn - Sabeco) với giá 34.000 đồng.
Từ đó, cụ Lành liên tục gửi đơn tới các cơ quan chức năng để đòi đất và yêu cầu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đối với diện tích hơn 2.000m2 nêu trên.
Ngày 30.12.2016, UBND quận Tân Bình ban hành Văn bản số 1942/UBND-PC từ chối việc cấp GCNQSDĐ cho cụ Lành với lý do cụ Lành không có quá trình quản lý, sử dụng ổn định lâu dài và đất thuộc quy hoạch đất giáo dục.
Cụ Lành khiếu nại văn bản này và Chủ tịch UBND quận Tân Bình đã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại số 26/QĐ-UBND ngày 12.9.2016 với nội dung bác khiếu nại của cụ Lành, giữ nguyên nội dung Văn bản số 1942/UBND-PC. Cụ Lành tiếp tục khiếu nại lên UBND TP. Hồ Chí Minh.
Ngày 13.10.2017, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 5434/QĐ-UBND với nội dung bác khiếu nại của cụ Lành, giữ nguyên nội dung quyết định số 26/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND quận Tân Bình.
Sau đó, cụ Lành có đơn khởi kiện yêu cầu TAND TP. Hồ Chí Minh tuyên huỷ các quyết định nêu trên.
Tại Bản án sơ thẩm số 1400/2020/HC-ST ngày 3.9.2020, sau khi xem xét các lời khai, tài liệu và căn cứ quy định pháp luật, TAND TP. Hồ Chí Minh đã tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ Lành; huỷ Quyết định số 5434/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, Văn bản số 1942/UBND-PC của UBND quận Tân Bình, Quyết định số 26/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND quận Tân Bình.
TAND TP. Hồ Chí Minh cũng tuyên cụ Lành được quyền liên hệ với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp GCNQSDĐ cho khu đất trên theo quy định của pháp luật.
Bản án sơ thẩm sau đó bị kháng cáo. Ngày 17.5.2021 TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm.
Tại Bản án số 278/2021/HC-PT, TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã tuyên không chấp nhận yêu cầu kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm; chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ Lành; hủy các quyết định như cấp sơ thẩm đã tuyên.
TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xác định hành vi hành chính của UBND quận Tân Bình về việc không tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đối với yêu cầu cấp GCNQSDĐ của cụ Lành là trái quy định của pháp luật.
Buộc UBND quận Tân Bình thực hiện hành vi công vụ về việc tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đối với đơn yêu cầu cấp sổ đỏ cho cụ Lành theo quy định của pháp luật.
Cụ bà 91 tuổi mòn mỏi chờ thi hành án
Bản án phúc thẩm số 278/2021/HC-PT ngày 17.5.2021 của TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã có hiệu lực pháp luật, gia đình cụ Lành đã có đơn đề nghị thi hành án. Chi cục Thi hành án dân sự quận Tân Bình đã có văn bản đề nghị UBND quận Tân Bình chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành thi hành án.
Ngày 24.6.2022, UBND quận Tân Bình có văn bản số 1211/UBND-NCPC với nội dung đề nghị cụ Lành liên hệ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (Chi nhánh VPĐKĐĐ) quận Tân Bình để được hướng dẫn về hồ sơ làm thủ tục cấp GCNQSDĐ.
Tuy nhiên, ngày 9.5.2023, Chi nhánh VPĐKĐĐ quận Tân Bình có Văn bản số 912/CNTB cho rằng: khu đất hiện vẫn do Sabeco quản lý, sử dụng (hiện trạng có căn nhà cấp 4 tường gạch, mái tôn). Nay người đứng tên đăng ký đo vẽ hiện trạng và kiểm tra nội nghiệp là cụ Lành (người sử dụng, chủ sở hữu tài sản) là chưa phù hợp. Do đó Chi nhánh VPĐKĐĐ quận Tân Bình chưa có cơ sở để thẩm định bản vẽ đối với khu đất trên cho cụ Lành.
Luật sư Lê Công Hoàng Hải (Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh) cho rằng: "Bản án số 278/2021/HC-PT ngày 17.5.2021 của TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã có hiệu lực pháp luật. Sabeco là bên có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án phải thi hành án bằng việc hoàn trả hoàn trả khu đấtcho gia đình cụ Lành. UBND Quận Tân Bình cần thực hiệu các thủ tục cấp GCNQSDĐ cho cụ Lành. Nếu có khó khăn, vướng mắc, UBND quận Tân Bình cần có văn bản đề nghị TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh giải thích án để bảo đảm kết quả thi hành án đúng pháp luật, sớm trả lại quyền lợi chính đáng cho cụ Lành".