Thiếu trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng tài sản
VEAM là doanh nghiệp lớn nhất về quy mô, có truyền thống lâu dài về sản xuất máy nông nghiệp tại Việt Nam. Với các sản phẩm như: máy cày, động cơ đốt trong, máy xay xát lúa và hộp số nuôi tôm…Đồng thời VEAM cũngnắm giữ khối lượng cổ phần lớn tại Honda Việt Nam, Toyota Việt Nam, Ford Việt Nam.
Theo KLTT, tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp CPH VEAM (ngày 1.7.2014) tổng số nợ Công ty phải thu là hơn 2.595 tỷ đồng, trong đó nợ phải thu quá hạn dưới 1 năm là 1.404 tỷ đồng, nợ phải thu quá hạn trên 1 năm gần 31 tỷ đồng, nợ phải thu quá hạn trên 2 năm 7,8 tỷ đồng. Đặc biệt, số nợ phải thu quá hạn trên 3 năm và nợ phải thu khó đòi lần lượt là 941 và 210 tỷ đồng, số nợ phải thu chưa đối chiếu là 36,9 tỷ đồng.
KLTT khẳng định, việc VEAM và 5 Công ty con (100% vốn VEAM) chưa đối chiếu đầy đủ các khoản công nợ phải thu, phải trả là thực hiện chưa đúng quy định tại Khoản 1 Điều 15 Nghị định số 59/2011/NĐ-CP. Theo đó "Doanh nghiệp CPH có trách nhiệm đối chiếu, xác nhận toàn bộ các khoản nợ phải thu (bao gồm các khoản nợ đến hạn và chưa đến hạn), đồng thời thực hiện thu hồi các khoản nợ đến hạn trước khi xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa"
Đặc biệt, TTCP nêu rõ VEAM cho các công ty thành viên vay, hỗ trợ vốn không quy định chặt chẽ về điều kiện, thủ tục vay; nhiều trường hợp vay không có phương án sử dụng vốn hiệu quả, không có hợp đồng, dẫn đến không thu hồi được, nợ tồn đọng lớn, kéo dài; đến thời điểm thanh tra, còn 5 đơn vị nợ quá hạn số tiền 622,5 tỷ đồng và đang gặp khó khăn trong việc trả nợ, nguy cơ thất thoát lớn vốn của VEAM.
VEAM thực hiện không đúng việc xử lý tài chính khi xác định giá trị doanh nghiệp để CPH, tồn tại nhiều khoản công nợ phải thu quá hạn, khó đòi chưa được xử lý. Tại thời điểm chuyển sang CTCP, nợ phải thu khó đòi chưa được xử lý hơn 174 tỷ đồng.
Cổ phiếu đã bị đưa vào diện cảnh báo
Được biết, vào thời điểm tháng 4.2023, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã có thông báo đưa cổ phiếu VEA của Tổng CTCP Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM vào diện chứng khoán bị cảnh báo kể từ ngày 11.4.2023.
Theo đó, hơn 1,3 tỷ cổ phiếu VEAM trên sàn UPCoM bị vào diện cảnh báo của HNX, nguyên nhân do báo cáo tài chính năm của công ty bị tổ chức kiểm toán đưa ra ý kiến ngoại trừ 3 năm liên tiếp trở lên.
Cụ thể, đơn vị kiểm toán cho biết tại BCTC kiểm toán 2022 công ty chưa đánh giá khả năng thu hồi đối với các khoản phải thu đã quá hạn thanh toán với giá trị hơn 166 tỷ đồng. Đơn vị kiểm toán không thể thu thập được đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp về việc đánh giá của Ban Tổng Giám đốc liên quan đến khả năng thu hồi các khoản trên.
Giải trình về vấn đề này VEAM cho biết: "Tại ngày 31.12.2022, Tổng Công ty chưa đánh giá khả năng thu hồi đối với các khoản phải thu đã quá hạn thanh toán với giá trị 166.081.816.385 đồng".
VEAM và các đơn vị thành viên mở sổ theo dõi các khoản nợ phải thu theo từng đối tượng, thường xuyên phân loại các khoản nợ phải thu; thường xuyên đôn đốc thu hồi nợ, định kỳ đối chiếu nợ phải thu. VEAM đã thành lập Ban thu hồi công nợ thực hiện phối hợp với các đơn vị xây dựng phương án, đưa ra các giải pháp để tối đa khoản trả nợ.
Hiện nay, VEAM tiếp tục đang rà soát hồ sơ, tích cực phối hợp với Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để làm rõ cơ sở pháp lý việc hỗ trợ vốn và lãi hỗ trợ vốn của VEAM đối với các đơn vị thành viên. VEAM sẽ thực hiện trích lập dự phòng đối với các khoản hỗ trợ vốn và lãi hỗ trợ vốn sau khi có ý kiến của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và ý kiến chỉ đạo của Bộ Công thương.
TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương, giao người đại diện vốn nhà nước tại VEAM kiểm điểm và chỉ đạo tổ chức cá nhân kiểm điểm, xử lý trách nhiệm liên quan đến khuyết điểm, vi phạm nêu tại KLTT.
Liên quan đến VEAM, tại Văn bản tham gia ý kiến đối với nội dung dự thảo KLTT ngày 18.4.2022, Bộ Công an cho biết: Vụ việc liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước tại VEAM đã được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiến hành điều tra từ năm 2018, đến nay đã khởi tố đối với 8 vụ việc sai phạm, sau khi nhập tổng cộng có 4 vụ án, với tổng số 33 bị can.
