Tòa án Mỹ giữ nguyên thuế đối ứng của Tổng thống Trump

Phán quyết này có nghĩa là gì?

Phán quyết của Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ tại Washington đã mang lại chiến thắng quan trọng tạm thời cho Chính quyền Tổng thống Donald Trumpsau khi Tòa án Thương mại quốc tế cho rằng ông đã vượt quá thẩm quyền khi viện dẫn tình trạng khẩn cấp quốc gia để áp thuế đồng loạt lên hàng hóa nhập khẩu. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã kháng cáo quyết định này lên Tòa Phúc thẩm Liên bang; đồng thời cảnh báo rằng, bất kỳ sự gián đoạn nào đối với các nhiệm vụ nặng nề của Tổng thống đều có thể làm suy yếu vị thế Mỹ trong các cuộc đàm phán thương mại trên toàn thế giới.

Lệnh đình chỉ phán quyết của Tòa án Thương mại sẽ có giá trị đến khi kháng cáo của Chính quyền Tổng thống được phân xử. “Tất cả các bên đều nêu ra những lập luận đáng kể về bản chất vụ kiện. Sau khi cân nhắc các yếu tố truyền thống, tòa kết luận rằng hoãn phán quyết là phù hợp trong bối cảnh hiện tại”, Tòa Phúc thẩm kết luận.

Một nhóm các doanh nghiệp nhỏ và một liên minh các tiểu bang vào tháng 4 đã kiện Chính quyền Tổng thống Donald Trump lên Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ, tuyên bố rằng họ phải đối mặt với khó khăn tài chính từ các hành động bất hợp pháp của Tổng thống. Tòa án Thương mại đã đồng ý, và ra phán quyết vào cuối tháng trước rằng ông Donald Trump đã vượt quá giới hạn của luật về quyền hạn khẩn cấp. Các thẩm phán đã ra lệnh cho Nhà Trắng dừng nhiều mức thuế quan, bao gồm cả những mức thuế áp dụng đối với Trung Quốc, Canada và Mexico. Nhưng chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ngay lập tức kháng cáo phán quyết này, và các thẩm phán tại Tòa Phúc thẩm đã nhất trí với một lệnh hoãn tạm thời.

Quyết định của Tòa Phúc thẩm có nghĩa là ông Donald Trump có thể tiếp tục áp dụng mức thuế đối ứng áp dụng với hàng nhập khẩu từ hầu hết các đối tác thương mại của Hoa Kỳ, cũng như một loạt mức thuế riêng đối với Canada, Trung Quốc và Mexico trong thời gian kháng cáo diễn ra.

Tuy nhiên, Tòa vẫn chưa ra phán quyết về việc liệu thuế quan có được phép áp dụng theo đạo luật quyền hạn kinh tế khẩn cấp mà ông Donald Trump đã trích dẫn để biện minh cho chúng hay không. Điều đó có nghĩa là Chính phủ sẽ vẫn phải thuyết phục các thẩm phán rằng Tổng thống đã sử dụng đúng đắn quyền hạn khẩn cấp khi ông áp đặt các mức thuế mới vào đầu năm nay. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ra hiệu rằng họ sẵn sàng đấu tranh cho vấn đề này ngay cả khi phải đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao.

Bản chất của vụ kiện là gì?

Phán quyết của Tòa Phúc thẩm được đưa ra ngay sau khi các nhà đàm phán từ Mỹ và Trung Quốc nhất trí về một khuôn khổ nhằm kéo dài “lệnh ngừng bắn thương mại” giữa hai siêu cường. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cảnh báo rằng các cuộc đàm phán đó và các cuộc đàm phán khác sẽ bị đe dọa nếu Tòa Phúc thẩm không cấp lệnh hoãn đầy đủ hơn trong khi quá trình kháng cáo vẫn đang diễn ra.

Trọng tâm của cuộc tranh cãi pháp lý là cách diễn giải mới của Tổng thống Donald Trump về một đạo luật từ năm 1970 - Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) mà ông đã sử dụng để tiến hành một cuộc chiến thương mại toàn cầu trên quy mô lớn. Không có tổng thống nào trước đó từng sử dụng IEEPA để áp đặt thuế quan, và bản thân từ này thậm chí còn không được đề cập trong luật.

Tuy nhiên, ông Donald Trump đã sử dụng luật này như một nền tảng cho chiến dịch định hướng lại trật tự kinh tế toàn cầu của mình. Ông đã viện dẫn quyền hạn của luật này để né tránh Quốc hội và áp thuế lớn đối với hầu hết hàng nhập khẩu toàn cầu, với mục tiêu tăng doanh thu, thúc đẩy sản xuất trong nước và làm trung gian cho các thỏa thuận thương mại có lợi hơn với các quốc gia khác.

Phản ứng trước phán quyết này, giới doanh nghiệp tỏ ra thất vọng. Ông Jeffrey Schwab, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Tư pháp Liberty, đại diện cho nhóm các doanh nghiệp nhỏ đã kiện chính quyền, cho biết: "Chúng tôi thất vọng vì tòa án liên bang đã cho phép tạm thời áp dụng mức thuế quan bất hợp pháp này".

Ông cho biết trong một tuyên bố rằng Tòa án Thương mại quốc tế đã "phát hiện ra những mức thuế quan này là bất hợp pháp", đồng thời nói thêm rằng "chúng tôi tin rằng tòa án này cũng sẽ thấy điều hiển nhiên như ban ngày: rằng IEEPA không cho phép tổng thống áp đặt bất kỳ loại thuế nào mà ông ấy muốn vào bất kỳ lúc nào ông ấy muốn".

Kể từ khi quay lại Nhà Trắng, ông Donald Trump liên tục áp, tạm dừng, tăng rồi giảm thuế với tốc độ chóng mặt, khiến doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng chật vật dự đoán chi phí hàng hóa nhập khẩu trong những tuần và tháng tới.

Ông Donald Trump cho biết, chính sách thuế quan nhằm giúp Mỹ giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại; đồng thời kêu gọi các công ty chuyển sản xuất về Mỹ để được ưu đãi thuế, song quá trình này đòi hỏi thời gian và chi phí lớn, thường kéo dài nhiều năm và tiêu tốn hàng triệu, thậm chí hàng tỷ USD.

Các tiểu bang và doanh nghiệp nhỏ cho rằng thuế quan không phải là cách hợp pháp hoặc phù hợp để giải quyết những vấn đề đó. Họ lập luận, việc Mỹ mua nhiều hàng hóa hơn lượng hàng xuất khẩu trong nhiều thập niên không phải là trường hợp khẩn cấp để kích hoạt IEEPA.