Luật sư Đoàn Viết Ngọc, đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho rằng việc khởi tố, truy tố bị can Trương Văn Tư (nguyên Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đại huyện Lục Ngạn) về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo điểm C khoản 3 Điều 360 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) là chưa đủ căn cứ.
Mới đây, Toà án nhân dân tỉnh Bắc Giang đã mở phiên toà xét xử sơ thẩm vụ án: “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, Làm giả, sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” đối với các bị cáo Giang Văn Việt, Nguyễn Mạnh Hùng và Trương Văn Tư.
Sau khi hoàn thành việc xét hỏi tại phiên toà, Hội đồng xét xử sở thẩm vụ án đã quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Theo đó, cần xác minh làm rõ hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của những người có nghĩa vụ, trách nhiệm liên quan đến vụ án; Điều tra làm rõ hậu quả mà bị cáo Trương Văn Tư phải chịu trách nhiệm về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; kiểm tra, kết quả dấu hiệu tội phạm đưa và nhận hối lộ, vi phạm quy định của pháp luật trong hoạt động tư pháp…
Theo cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang, Trương Văn tư là Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lục Ngạn từ năm 2011 đến nay. Trong khoảng thời gian kể từ khi được bổ nhiệm đến đầu năm 2022, trên cương vị là người đứng đầu Chi nhánh, chịu trách nhiệm đối với toàn bộ hoạt động của Chi nhánh (Điều 3, Điều 9 Quy chế làm việc của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Bắc Giang).
Theo đó, Trương Văn Tư không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ của mình; buông lỏng quản lý trong thời gian dài; không ban hành quy chế quản lý, trình tự sử dụng con dấu và Sổ địa chính của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lục Ngạn; không quán triệt, phân công trách nhiệm cụ thể trong việc quản lý, sử dụng con dấu, sổ địa chính.
Vi phạm Nghị định số 99/2016/NĐ-CP ngày 1.7.2016, Nghị định số 30/2020/NĐ-CP ngày 5.3.2020 của Chính phủ; Quyết định số 617/QĐ-STNMT ngày 8.11.2018 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang; Quy chế làm việc của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Bắc Giang, dẫn đến việc để Giang Văn Việt và Nguyễn Mạnh Hùng tự ý ra vào trụ sở làm việc của Chi nhánh, tự ý đóng dấu của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lục Ngạn trên 12 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Việt làm giả các thông tin chỉnh lý; tự ý ghi chép thông tin chỉnh lý sai lệch trên Sổ địa chính.
Từ các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả và thông tin sai lệch trên Sổ địa chính, các cơ quan có thẩm quyền đã cấp 12 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng pháp luật, dẫn đến việc Nguyễn Mạnh Hùng và Giang Văn Việt sử dụng 12 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thông tin chỉnh lý chuyển mục đích sử dụng đất giả thực hiện hành vi chiếm đoạt số tiền 1.853.400.000 đồng của 11 bị hại.
Luật sư cho rằng Cơ quan tiến hành tố tụng chưa thực hiện đầy đủ, khách quan khi điều tra vụ án
Liên quan đến vụ án, Luật sư Đoàn Viết Ngọc, Trưởng Văn phòng Luật sư Ngọc Đoàn, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội (là Luật sư bào chữa cho bị can Trương Văn Tư) cho rằng: “Việc điều tra xác định hành vi phạm tội và làm rõ hậu quả của tội phạm thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng chưa được Cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện đầy đủ, khách quan, cụ thể:
Thứ nhất, chủ thể của tội phạm được quy định là chủ thể đặc biệt, là những người có chức vụ và quyền hạn. Do đó, với tư cách là Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai - ông Tư đã thỏa mãn yếu tố về mặt chủ thể. Tuy nhiên, cần phải xem xét về trách nhiệm cũng như công việc mà Giám đốc Chi nhánh được giao trong quá trình công tác tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai.
Thứ hai, hành vi khách quan của tội phạm được thể hiện qua một trong các trường hợp: Không thực hiện nhiệm vụ được giao tức là không thực hiện các công việc thuộc chức năng và nhiệm vụ đã được giao; Thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao tức là thực hiện nhiệm vụ sai hoặc thực hiện chưa đầy đủ, thực hiện một cách cẩu thả, thiếu cẩn thận và không tuân thủ đúng quy trình, hình thức của nhiệm vụ.
Hành vi thiếu trách nhiệm trong quản lý, sử dụng con dấu tức là trực tiếp xâm phạm đến uy tín, trật tự và hoạt động bình thường của cơ quan hành chính Nhà nước, xâm phạm đến quy định của pháp luật trong quản lý và sử dụng con dấu. Căn cứ quy định tại Nghị định 99/2016/NĐ-CP thì Giám đốc Chi nhánh không có trách nhiệm cũng như không có thẩm quyền ban hành quy chế quản lý, sử dụng con dấu.
Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình quản lý và sử dụng con dấu trong cơ quan, ông Tư đã thực hiện việc phân công nhiệm vụ quản lý, sử dụng con dấu cho chị Vi Thị Chinh, chị Trần Thị Thu. Điều này được chứng minh tại nhiều tài liệu, văn bản có trong hồ sơ vụ án. Bên cạnh đó, sổ địa chính là sổ sách dùng chung và không phải là tài liệu mật nên trong hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành ông Tư đã thực hiện đúng quyền hạn và đã thực hiện đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao đối với công tác quản lý, sử dụng con dấu và quản lý hành chính cơ quan”.
Tại mục (5) Bản kết luận điều tra bổ sung vụ án hình sự số 06/BKL-CQĐT ngày 22.9.2023 có nội dung “ Trong quá trình công tác, Trương Văn Tư không ban hành Quy chế quản lý, sử dụng con dấu và không có văn bản phân công cụ thể cho người nào kiêm nhiệm quản lý, sử dụng con dấu, quản lý Sổ địa chính dẫn đến để Giang Văn Việt và Nguyễn Mạnh Hùng tự ý đóng dấu của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lục Ngạn trên các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã bị Việt làm giả các thông tin chỉnh lý, chuyển mục đích sử dụng đất ở; tự ý cập nhật, ghi thông tin không đúng vào Sổ địa chính thông qua đó gây thiệt hại cho những cá nhân đã bị Việt, Hùng chiếm đoạt tổng số tiền 1.853.400.000,00 đồng…”, và: “việc thiếu trách nhiệm trong quản lý sử dụng con dấu là nguyên nhân điều kiện để Giang Văn Việt, Nguyễn Mạnh Hùng làm giả thông tin chỉnh lý trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ký giả chữ ký và đóng dấu để chiếm đoạt tài sản của người dân…Trương Văn Tư phải chịu trách nhiệm hình sự toàn bộ hậu quả thiệt hại là số tiền 1.853.400.000,00 đồng do Giang Văn Việt và Nguyễn Mạnh Hùng gây ra”, Luật sư Ngọc cho rằng việc Cơ quan tiến hành Tố tụng lập luận như trên là chưa khách quan, và không có căn cứ chứng minh hành vi “Thiếu trách nhiệm” của ông Trương Văn Tư.
Luật sư Ngọc cho rằng: “Hậu quả của “Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” không chỉ làm ảnh hưởng đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức, mà còn gây tổn hại đến lợi ích của nhà nước, xã hội, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cụ thể như sau:
“1. Người nào có chức vụ, quyền hạn vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 179, 308 và 376 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Cấu thành tội phạm quy định tại Điều 360 Bộ luật hình sự là tội phạm cấu thành vật chất vì vậy hậu quả thiệt hại phải có quan hệ nhân quả với hành vi khách quan của tội phạm. Nếu Cơ quan tiến hành tố tụng cho rằng ông Tư có hành vi thiếu trách nhiệm thì buộc phải chứng minh, làm rõ được mối quan hệ nhân quả đó.
Kết quả điều tra vụ án xác định bị cáo Giang Văn Việt và bị cáo Nguyễn Mạnh Hùng đã sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức do chính Việt làm giả để chiếm đoạt tài sản của 11 hộ dân. Số tiền thiệt hại 1.853.400.000 đồng được xác định là hậu quả của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Đồng thời, số tiền thiệt hại này đã được bị cáo Việt, bị cáo Hùng khắc phục cho các bị hại. Do đó, thiệt hại trên hoàn toàn không phải là hậu quả của hành vi thiếu trách nhiệm trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ của Giám đốc Chi nhánh - ông Trương Văn Tư”.
Từ những phân tích trên, luật sư Đoàn Viết Ngọc bày tỏ: “Theo quan điểm của tôi, hành vi của ông Trương Văn Tư chưa thoả mãn các yếu tố cầu thành về tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại 360 BLHS 2015”.
* Báo điện tử Đại biểu Nhân dân sẽ tiếp tục thông tin diễn biến, kết quả của vụ án đến bạn đọc và cử tri cả nước.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
