Tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả đầu tư công

Được ưu tiên, nhiều dự án trọng điểm chậm tiến độ

Thảo luận tại phiên họp toàn thể sáng nay, 17/6, đa số ĐBQH tán thành với kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.

ĐBQH Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) nhấn mạnh, những kết quả tích cực của năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025 đã tạo tiền đề vững chắc và niềm tin cho việc đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước. Trong bối cảnh nhiều biến động phức tạp về chính trị, kinh tế toàn cầu, Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hoàn thiện thể chế để đạt được mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát lạm phát là hết sức cần thiết.

Một vấn đề được nhiều ĐBQH quan tâm thảo luận đó là giải ngân vốn đầu tư công.

ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) chỉ rõ, hiệu quả đầu tư công còn thấp, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm mới đạt khoảng 22,2% kế hoạch, thấp hơn so với kỳ vọng. Có 37/47, chiếm 72,3% bộ, cơ quan ngang bộ; 24/63, chiếm 38,1% địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức bình quân cả nước, đặc biệt, có 7 địa phương giải ngân dưới 15%. Nhiều dự án trọng điểm quốc gia tiếp tục chậm tiến độ, ảnh hưởng tới hiệu quả lan tỏa đầu tư công tới tăng trưởng chung.

Mặt khác, ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) cho rằng, bất cập từ các quy định về trình tự, thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu, điều chỉnh dự án còn phức tạp, mất nhiều thời gian, làm kéo dài chu trình thực hiện dự án.

“Thực tế các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm quốc gia, các dự án liên quan đến phát triển năng lượng, hay các dự án ứng dụng công nghệ cao… mặc dù được ưu tiên nhưng vẫn gặp phải tình trạng chậm tiến độ do vướng mắc trong khâu đấu thầu, phê duyệt hồ sơ, hoặc do năng lực của một số nhà thầu chưa đáp ứng yêu cầu", đại biểu Nguyễn Minh Tâm chỉ rõ.

Khẩn trương tháo gỡ vướng mắc trong Luật Đấu thầu

Để khắc phục những hạn chế trên và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến kĩ lưỡng nhằm hoàn thiện để thông qua Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật (trong đó có Luật Đấu thầu) nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong Luật Đấu thầu – một điểm nghẽn thể chế đang ngăn cản sự phát triển.

"Chỉ định thầu đã áp dụng đối với những công trình trọng điểm. Tuy nhiên, cơ chế đấu thầu hiện nay là chọn giá thấp nhất. Đây là bất cập, đặc biệt là gói thầu mua sắm hàng hóa".

Nêu thực tế trên, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, nên chăng áp dụng cơ chế chỉ định thầu tăng quy mô, kết hợp với thiết kế các điều kiện để gần như là chuyển sang chào hàng cạnh tranh với thủ tục linh hoạt để rút ngắn thời gian lựa chọn nhà thầu. Tránh tình trạng chỉ định thầu nhưng sau đó nhà thầu không đủ khả năng triển khai, hoặc chất lượng công trình không đảm bảo.

"Quản lý Nhà nước cần phải đặt trọng tâm vào hậu kiểm. Hiện nay hậu kiểm đang rất yếu. Vì vậy, Chính phủ khẩn trương tháo gỡ những quy định còn chồng chéo, ban hành các nghị định hướng dẫn thi hành các luật liên quan… bảo đảm đồng bộ, khả thi", đại biểu đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh, Chính phủ cần có những hành động cụ thể, chi tiết, tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa, tiền tệ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn.