Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính lấy ý kiến dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi)

Cùng dự và chủ trì có: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Đoàn Thị Thanh Mai, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đoàn Thái Sơn.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh cho biết, việc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) là yêu cầu cấp thiết để Luật được triển khai hiệu quả trong thực tiễn, thống nhất với các quy định pháp luật khác có liên quan và là cơ sở pháp lý cho Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam phát huy được vai trò, vị thế.

Bên cạnh đó, ngày 18/1/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Các tổ chức tín dụng. Luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền, nghĩa vụ của bảo hiểm tiền gửi (BHTG) Việt Nam tham gia vào quá trình can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, một số nội dung Luật Các tổ chức tín dụng không quy định chi tiết mà dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về BHTG. Điều này đặt ra yêu cầu sửa đổi, bổ sung Luật BHTG để thống nhất với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh.

Việc xây dựng luật cũng nhằm xử lý khó khăn, vướng mắc trong hoạt động BHTG thời gian qua, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao, nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại tổ chức tín dụng. Qua đó, bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, bảo đảm duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh, an toàn xã hội.

Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) gồm 8 Chương, 45 Điều. Bên cạnh những quy định chung, dự thảo đề xuất những quy định cụ thể về: quyền, nghĩa vụ của người được BHTG, tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG; hoạt động BHTG; tổ chức BHTG; hoạt động thông tin, báo cáo; thanh tra, khiếu nại về BHTG; tham gia xử lý tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt; tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng...

Dự thảo Luật cũng điều chỉnh một số nội dung kỹ thuật để bảo đảm rõ ràng, phù hợp với thực tiễn hoạt động BHTG và pháp luật có liên quan.

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận và cho ý kiến về các điều, khoản cụ thể của dự thảo luật như: trách nhiệm quản lý nhà nước về BHTG; quyền, nghĩa vụ của người được BHTG, tổ chức tham gia BHTG; quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG; các quy định để hạn chế rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức BHTG; thời hạn trả tiền bảo hiểm…

Hoàn toàn đồng tình với mục tiêu xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thiếu tướng Trần Đức Thuận cho rằng, đây là cơ sở quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần củng cố sự an toàn của hệ thống tín dụng, từ đó đóng góp vào ổn định và phát triển kinh tế – xã hội.

Dự thảo đã có nhiều điểm mới, khắc phục được bất cập thời gian qua, đồng thời nâng cao vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong xử lý hậu quả tài chính và bảo đảm niềm tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, để luật phát huy hiệu quả cao nhất, ĐBQH cho rằng, cần bổ sung quy định chặt chẽ hơn về kiểm soát rủi ro, cơ chế phòng ngừa và xử lý các tình huống phát sinh. Đây là yếu tố then chốt nhằm bảo đảm an ninh tiền tệ, bảo vệ lợi ích chính đáng của người gửi tiền và duy trì sự ổn định của thị trường tài chính.

Băn khoăn về mô hình và tên gọi, ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Hải Nam gợi ý xác định tên gọi là Công ty Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. Cách tiếp cận này vừa bảo đảm tính minh bạch, vừa phản ánh đúng bản chất pháp lý, tránh tình trạng cách hiểu khác nhau trong thực tiễn. Đồng thời, khi đã xác định mô hình cần làm rõ cơ chế hoạt động của doanh nghiệp. Việc quản trị tốt không chỉ giúp hoạt động của công ty minh bạch, chuyên nghiệp mà còn hạn chế rủi ro pháp lý phát sinh không đáng có.

Về phí BHTG, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, dự thảo quy định mức phí BHTG, việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặc thù hệ thống tổ chức tín dụng Việt Nam trong từng thời kỳ, trên cơ sở đề nghị của Ngân hàng nhà nước.

Đồng thời, bổ sung quy định về tạm hoãn nộp tiền nợ phí BHTG phát sinh trước thời điểm đặt vào kiểm soát đặc biệt cho các tổ chức tín dụng bị kiểm soát đặc biệt song tổ chức tín dụng phải có trách nhiệm xây dựng kế hoạch để hoàn trả khoản tiền được tạm hoãn nộp trong phương án cơ cấu lại.

Đây là quy định bảo đảm sự linh hoạt trong việc áp dụng cơ chế phí BHTG dựa trên năng lực của tổ chức BHTG, việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hay phân biệt đều có tác động tích cực riêng và sẽ phát huy hiệu quả nếu đặt vào đúng điều kiện.

PGS. TS. Đinh Dũng Sỹ - chuyên gia, Hội Luật gia Việt Nam cho rằng, dự thảo Luật BHTG (sửa đổi) tiếp tục bổ sung quy định nội dung kiểm tra của BHTG Việt Nam theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước không chỉ giúp Ngân hàng Nhà nước có thêm một kênh giám sát độc lập, mà còn mang lại góc nhìn đa chiều trong đánh giá hoạt động của các tổ chức tín dụng. Ngân hàng Nhà nước đóng vai trò chủ trì, xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra tổng thể; trên cơ sở đó, giao BHTG Việt Nam thực hiện những nội dung kiểm tra cụ thể hàng năm.

Theo ông Đinh Dũng Sỹ, cách tiếp cận này bảo đảm sự phối hợp, chia sẻ trách nhiệm mà không chồng chéo. Theo đó, BHTG Việt Nam không hoạt động độc lập như một cơ quan quản lý nhà nước mà chỉ thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ được giao với tư cách là một định chế tài chính của Nhà nước, là cánh tay nối dài, hỗ trợ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm của Ngân hàng Nhà nước đối với các hoạt động tín dụng.

Đối với mô hình tổ chức BHTG, theo Phó Giám đốc phụ trách Ban Giám đốc Học viện Ngân hàng Phạm Thị Hoàng Anh, việc luật hóa mô hình tổ chức của tổ chức BHTG không chỉ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng chủ động của BHTG Việt Nam trong việc thực hiện chức năng bảo vệ người gửi tiền và hỗ trợ xử lý tổ chức tín dụng.

Những điểm mới về mô hình tại dự thảo Luật đã bám sát xu hướng phát triển của các tổ chức BHTG trên thế giới và đều hướng tới mục tiêu chung là nâng cao năng lực bảo vệ người gửi tiền, góp phần xử lý hiệu quả các tổ chức tín dụng yếu kém, từ đó góp phần củng cố niềm tin của công chúng và duy trì sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng.

Ghi nhận và đánh giá cao ý kiến đóng góp của các đại biểu đến từ các cơ quan, hiệp hội, tổ chức tín dụng, chuyên gia, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Đoàn Thị Thanh Mai cho biết, Thường trực Ủy ban sẽ tổng hợp đầy đủ để tiếp tục nghiên cứu, tham gia ý kiến trong quá trình phối hợp với Ngân hàng Nhà nước.

Kết luận hội thảo, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đoàn Thái Sơn nhấn mạnh, những ý kiến của các đại biểu tại hội thảo rất giá trị, thiết thực và sâu sắc. Đây là nguồn dữ liệu quan trọng, giúp Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi, trước khi trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét. Đồng thời, cũng là kênh thông tin cần thiết, hỗ trợ Ủy ban Kinh tế và Tài chính trong quá trình thẩm định, đánh giá tính phù hợp và khả thi của dự thảo luật.

Phó Thống đốc mong muốn trong thời gian tới, khi dự thảo luật tiếp tục được chỉnh lý, hoàn thiện và qua thẩm tra, sẽ tiếp tục nhận được sự đồng hành, đóng góp tâm huyết của các các chuyên gia, nhà khoa học, cũng như các tổ chức tín dụng. Đây chính là nền tảng quan trọng để dự thảo luật được xây dựng bảo đảm chất lượng, tính thực tiễn cao, góp phần tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và giữ vững ổn định hệ thống tài chính - ngân hàng.