Thư mục địa chí phục vụ tra cứu trực tuyến

Nhiều năm nay, hoạt động thư viện ở nước ta luôn đặc biệt quan tâm, coi trọng công tác địa chí, bởi lẽ kho tài liệu địa chí của mỗi thư viện, nhất là thư viện công cộng cấp tỉnh/thành phố, thường bao gồm nhiều tài liệu giá trị, đa dạng, phong phú về địa lý, lịch sử, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh - quốc phòng… Đây là kho tài liệu tổng hợp đầy đủ nhất của một thư viện, là bức tranh tổng quát phản ánh về một địa phương, vùng miền, phục vụ cho nghiên cứu, tra cứu và học tập của các tổ chức, cá nhân trong xây dựng và phát triển đất nước.

Vì thế, sau khi kết thúc Đại hội nhiệm kỳ IV (2022 - 2027), lãnh đạo Hội Thư viện Việt Nam đã xây dựng kế hoạch, phương hướng hoạt động cho nhiệm kỳ 5 năm, trong đó ưu tiên các hoạt động chuyên môn, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, từng bước hiện đại hóa thư viện Việt Nam (như xây dựng, tạo lập cơ sở dữ liệu thư mục địa chí trong cả nước để đưa lên trang web của Hội Thư viện Việt Nam). Đây cũng là một công việc hết sức ý nghĩa của Hội Thư viện Việt Nam theo chỉ đạo của Chính phủ và của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về Chương trình Chuyển đổi số thư viện từ 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, phục vụ Cách mạng Công nghiệp 4.0 ở nước ta.

Sau 2 tháng triển khai thực hiện, Hội Thư viện Việt Nam đã nhận được Thư mục địa chí của hơn 40 thư viện tỉnh/thành phố gửi về, với tổng số 40.644 tên tài liệu địa chí. Trong đó, các thư viện tỉnh/thành phố có trên 1.000 tài liệu địa chí gồm: Thừa Thiên Huế (3.848 tài liệu); Nghệ An (2.380 tài liệu); Bắc Ninh (2.041 tài liệu); Quảng Ninh (2.001 tài liệu); TP. Đà Nẵng (1.850 tài liệu); Yên Bái (1.712 tài liệu); Hà Tĩnh (1.591 tài liệu); Hải Dương (1.577 tài liệu); TP. Cần Thơ (1.450 tài liệu); Trà Vinh (1.365 tài liệu); Lào Cai (1.354 tài liệu); An Giang (1.285 tài liệu); Thanh Hóa (1.222 tài liệu); Ninh Bình (1.049 tài liệu) và Vĩnh Long (1.043 tài liệu).

Các thư mục địa chí của các tỉnh/thành phố gửi về Hội Thư viện Việt Nam là những danh mục sách, tài liệu địa chí có giá trị, với những tư liệu Hán Nôm từ thế kỷ XVII - XVIII, tư liệu tiếng Pháp, tiếng Anh thế kỷ XIX - XX, tư liệu tiếng Việt trước Cách mạng tháng Tám 1945 và nhiều tư liệu từ năm 1945 trở lại đây. Đây là bức tranh tổng quát nhất về địa chí Việt Nam (ở dạng thư mục), trong nhiều thế kỷ qua.

Cần nói thêm rằng, mục đích của việc xây dựng và tạo lập cơ sở dữ liệu thư mục địa chí các tỉnh/thành phố, trước hết nhằm phục vụ người đọc tra cứu trực tuyến dữ liệu thư mục trong cả nước. Để từ Tổng mục lục/danh mục/thư mục địa chí này, các thư viện và người đọc có thể tra cứu trực tiếp danh mục các tài liệu địa chí của bất kỳ tỉnh/thành phố nào trong cả nước. Trong trường hợp cán bộ thư viện và người đọc ở địa phương nào có nhu cầu sao chụp tài liệu địa chí, có thể liên hệ với các thư viện tỉnh/thành phố để được phục vụ. Công việc này giúp các thư viện đưa thông tin và tri thức đến với độc giả và cán bộ thư viện cả nước một cách hiệu quả.

Mỗi tài liệu thư mục địa chí trong danh mục theo ISBD gồm 8 vùng mô tả thư mục sách và phần tóm tắt nội dung mỗi tài liệu, ký hiệu kho địa chí. Để làm tốt công việc này, Hội Thư viện Việt Nam đã nhận được sự quan tâm, ủng hộ và giúp đỡ của giám đốc các thư viện tỉnh/thành phố trong việc gửi danh mục thư mục địa chí sách về Hội Thư viện Việt Nam đúng thời gian quy định.

Đồng thời, Hội Thư viện Việt Nam cũng nhận được sự giúp đỡ, tạo điều kiện của Ban Giám đốc và Phòng Tin học, Thư viện Quốc gia Việt Nam để vận hành trang web của Hội thời gian qua. Hy vọng đây là món quà “đặc sản” tư liệu địa chí có giá trị của cả nước mà Hội Thư viện Việt Nam gửi tới các Chi hội thư viện tỉnh/thành phố và người đọc cả nước trong năm nay. Đúng 10 giờ sáng 1.11, đại diện Hội Thư viện Việt Nam đã ấn nút khai trương Thư mục địa chí trên trang tin điện tử của Hội Thư viện Việt Nam: https://vla.org.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=352:2022-10-31-04-12-12&catid=55:tai-lieu-nghiep-vu&Itemid=88.