Phân biệt thế nào là chi thường xuyên, chi đầu tư vẫn đang bị bế tắc?
Chất vấn về lĩnh vực đầu tư công, ĐBQH Trần Chí Cường (Đà Nẵng) nêu vấn đề, Luật Ngân sách nhà nước và các quy định của pháp luật chuyên ngành có những quy định về việc sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) để mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động của bộ máy. Tuy vậy, tại điểm a, điểm b của khoản 1, Điều 6 Luật Đầu tư công có nội dung quy định về tính chất của dự án đầu tư công.
Với nội dung quy định như vậy tạo ra cách hiểu cho rằng toàn bộ các dự án xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, mua sắm tài sản, sửa chữa… đều phải sử dụng nguồn vốn đầu tư công dẫn tới chồng lấn với các quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật chuyên ngành khác trong việc sử dụng chi thường xuyên để mua sắm, sửa chữa, nâng cấp tài sản công.
Cho biết vấn đề này đã được nhiều ĐBQH đặt ra trong các kỳ họp trước và trong báo cáo của Chính phủ về rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật cũng chưa được đề cập, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính làm rõ các giải pháp để giải quyết?
Trả lời chất vấn này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, đây là một vướng mắc và cần có sự giải thích luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện chính xác và yên tâm. Hiện còn những vướng mắc trong triển khai thực hiện do chưa có cách hiểu đầy đủ, thống nhất về chi thường xuyên, chi đầu tư.
Tại Điều 6 Luật Đầu tư công quy định kể cả là xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa, mở rộng tài sản công, thì đều đưa vào Luật Đầu tư công và Luật Đầu tư công được xác định kế hoạch đầu tư công trung hạn và đầu tư công hàng năm. Nếu những chương trình, dự án và các nguồn kinh phí không được đưa vào Luật Đầu tư công mặc dù vẫn là NSNN thì "sẽ sai quy định". Khẳng định điều này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, hiện nay phân biệt thế nào là chi thường xuyên, thế nào là chi đầu tư vẫn đang bị bế tắc, tạo nên vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Mặt khác, theo Bộ trưởng, tại Nghị định 73 của Chính phủ đối với hệ thống công nghệ thông tin đã quy định những dự án công nghệ thông tin dưới 15 tỷ đồng thì được dùng chi thường xuyên. Tuy nhiên, việc hướng dẫn thực hiện Nghị định 73 còn vướng mắc do không biết phần đầu tư đó có phải lập dự án đầu tư hay có đưa vào đầu tư công trung hạn hay không? Để tháo gỡ vấn đề này, Bộ Tài chính đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề này nhưng chưa được trình ra Quốc hội, Bộ trưởng cho biết.
Tham gia trả lời chất vấn về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, "không hẳn do vướng mắc từ Luật Đầu tư công mà cả ở Luật Ngân sách nhà nước". Các dự án về sửa chữa, nâng cấp vẫn đang được triển khai bình thường, không có vướng mắc, nhưng dự án đầu tư mới thì phải thực hiện quy trình theo Luật Đầu tư công.
Chính phủ cũng đang trình Quốc hội xem xét cho phép các dự án dưới 15 tỷ đồng thì được thực hiện từ chi thường xuyên, Bộ trưởng nói.
Không có văn bản nào quy định mức chi thường xuyên, chi đầu tư căn cứ vào giá trị số tiền
Làm rõ hơn vấn đề này tại phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết: Trên cơ sở Tờ trình của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội đã khẳng định và Quốc hội đã có văn bản trả lời Chính phủ là trong thực tiễn cũng như trong quy định pháp luật không có một văn bản nào hay trường hợp nào quy định mức chi phí thường xuyên và chi đầu tư căn cứ vào giá trị số tiền.
"Không phải từ 15 tỷ đồng trở lên là đầu tư công mà dưới 15 tỷ đồng là chi thường xuyên; chẳng hạn như chi cho trả lương, chi cho giáo dục đào tạo cũng vẫn là chi thường xuyên. Đó là tính chất của các khoản chi chứ không phải là giá trị của các khoản chi". Chỉ rõ điều này, Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, các cơ quan của Quốc hội cũng đã cho biết, "không có vướng mắc gì trong Luật Đầu tư công và yêu cầu Chính phủ rà soát lại liệu có vướng mắc gì trong Luật Ngân sách nhà nước hay không? Và đến nay, sau khi rà soát cũng đã kết luận bước đầu là không có vướng mắc về Luật Ngân sách nhà nước”.
Do đó, Quốc hội đã đưa Nghị quyết đặc thù về vấn đề chi thường xuyên và chi đầu tư ra khỏi Chương trình. Chủ tịch Quốc hội đề nghị, nếu Chính phủ và các Bộ thấy trách nhiệm giải thích pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội như thế nào thì phải có đề xuất. "Ủy ban Thường vụ Quốc hội không giải thích những vấn đề đã rõ hoặc những nội dung không có ai yêu cầu giải thích", Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.
