Thổ Nhĩ Kỳ truy nã Thủ tướng Israel: Bước đi làm phức tạp tiến trình hòa bình ở Gaza

Văn phòng Công tố trưởng Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vừa phát lệnh truy nã đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và 36 quan chức cấp cao khác của Israel với cáo buộc “diệt chủng” và “tội ác chống lại loài người”.

Theo công bố của cơ quan công tố Thổ Nhĩ Kỳ, lệnh truy nã bao gồm các nhân vật chủ chốt trong chính quyền và quân đội Israel, như Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz, Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben Gvir và Tổng tham mưu trưởng quân đội Eyal Zamir. Các quan chức này bị cáo buộc chịu trách nhiệm về “tội ác chống lại loài người” trong chiến dịch quân sự ở Gaza, cũng như trong vụ tấn công nhằm vào đoàn tàu chở hàng viện trợ nhân đạo đến vùng lãnh thổ này hồi tháng trước. Đoàn tàu khi đó đã bị lực lượng Israel chặn lại trên đường tiếp tế cho người dân Gaza.

Phía Israel lập tức bác bỏ và lên án mạnh mẽ quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar cho rằng đây chỉ là “một chiêu trò tuyên truyền” của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Ngược lại, phong trào hoan nghênh quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ, coi đây là “hành động thể hiện lập trường chính nghĩa và đoàn kết của nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ đối với cuộc đấu tranh của người Palestine”.

Giới quan sát nhận định, lệnh truy nã này có thể làm phức tạp thêm vai trò tiềm năng của Thổ Nhĩ Kỳ trong các nỗ lực quốc tế nhằm tái thiết và ổn định Gaza. Trong tuần này, đại diện một số quốc gia Hồi giáo đã nhóm họp tại Istanbul để thảo luận việc thành lập Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) - một sáng kiến nằm trong kế hoạch ngừng bắn 20 điểm do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất. Lực lượng này, nếu được triển khai, sẽ hỗ trợ huấn luyện cảnh sát Palestine, duy trì trật tự và tạo điều kiện cho việc tái thiết Dải Gaza sau nhiều tháng giao tranh khốc liệt.

Các quan chức Mỹ cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ, với vai trò trung gian giúp Hamas chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn, có thể là một trong những nước tham gia ISF. Tuy nhiên, Israel đã tỏ rõ quan điểm phản đối sự hiện diện của binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ tại Gaza. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cũng khẳng định, mọi quyết định về việc triển khai lực lượng nước ngoài đều cần có sự đồng thuận của Israel.

Động thái của Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra gần một năm sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Netanyahu, cáo buộc ông phạm tội ác chiến tranh trong chiến dịch quân sự ở Gaza. Khi đó, Văn phòng Thủ tướng Israel đã bác bỏ lệnh bắt của ICC, gọi đây là quyết định “vô lý và mang tính bài Do Thái”.

Việc Thổ Nhĩ Kỳ tự mình khởi động quá trình truy tố hình sự đối với các lãnh đạo Israel được đánh giá là một bước đi mạnh mẽ về chính trị và pháp lý, phản ánh lập trường ngày càng cứng rắn của Ankara đối với cuộc xung đột ở Gaza. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng khả năng thực thi lệnh truy nã là rất thấp, bởi Israel không công nhận thẩm quyền pháp lý của Thổ Nhĩ Kỳ trong các vụ việc liên quan.