Thế giới nín thở trước hạn chót “đình chiến” thuế quan Mỹ - Trung
Hôm nay, 12/8 là hạn chót trong thời hạn 90 ngày Mỹ và Trung Quốc tạm “đình chiến” về thuế quan, song đến nay vẫn chưa rõ liệu các bên có thêm quyết định gia hạn nào hay không.
Trong bối cảnh cả Washington và Bắc Kinh đều giữ im lặng, cộng đồng doanh nghiệp và giới đầu tư quốc tế đang trong tâm trạng “nín thở chờ đợi”, bởi bất kỳ động thái leo thang nào cũng có thể làm rung chuyển thị trường toàn cầu.
Chưa có tín hiệu rõ ràng
Tháng 4, Mỹ từng đe dọa nâng thuế lên 245% đối với hàng Trung Quốc, và Bắc Kinh đáp trả bằng kế hoạch tăng thuế lên 125% đối với hàng Mỹ. Tuy nhiên, sau cuộc đàm phán tại Geneva (Thụy Sĩ), hai bên đã đạt được thỏa thuận tạm thời nhằm giảm mức thuế - một bước “đình chiến” thương mại dự kiến sẽ hết hiệu lực vào hôm nay, 12/8. Hiện hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ đang chịu mức thuế cơ bản 10% cùng 20% bổ sung liên quan tới fentanyl, một số mặt hàng bị áp thuế cao hơn.
Sau vòng đàm phán thương mại gần nhất diễn ra cuối tháng 7 tại Stockholm, các quan chức Mỹ và Trung Quốc đều bày tỏ kỳ vọng thời hạn tạm hoãn sẽ được kéo dài thêm 90 ngày sau hạn chót. Tuy nhiên, phía Mỹ khẳng định quyết định cuối cùng thuộc về Tổng thống Donald Trump. Đến hôm nay khi hạn chót đã đến, Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức về việc gia hạn hay tiến hành áp mức thuế mới.
Trong quá khứ, Tổng thống Donald Trump nhiều lần thay đổi thời hạn cũng như mức thuế áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Lần này, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết, ông Trump đang cân nhắc gia hạn thêm 90 ngày để Washington và Bắc Kinh có thêm thời gian hoàn thiện một thỏa thuận thương mại, trong đó có đề xuất áp mức thuế 50% đối với phần lớn sản phẩm và bổ sung thuế liên quan tới các hoạt động buôn bán trái phép chất gây nghiện fentanyl.
Việc áp thuế cao hơn không chỉ nhằm giải quyết tranh chấp thương mại, mà còn là một phần trong nỗ lực giảm thâm hụt thương mại kéo dài nhiều năm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tháng 7 vừa qua, thâm hụt thương mại Mỹ - Trung đã giảm xuống mức thấp nhất trong 21 năm, một phần nhờ tác động của các biện pháp đe dọa áp thuế.
Tính toán của hai bên
Trung Quốc hiện chưa đưa ra bình luận nào trước hạn chót 12/8. Đây là điều không bất ngờ, bởi Bắc Kinh thường chỉ công bố lập trường khi đã có quyết định chính thức. Trong khi đó, Washington lại có xu hướng để lộ thông tin về tiến triển đàm phán nhằm gây áp lực.
Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, trong cuộc phỏng vấn phát sóng ngày 10/8 tiết lộ, Tổng thống Donald Trump đang xem xét áp thêm thuế vì việc Trung Quốc mua dầu từ Nga, song nhấn mạnh “chưa có quyết định cuối cùng”. Thông tin này làm dấy lên lo ngại rằng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể gia tăng trở lại.
Việc áp thuế cực cao lên hàng xuất khẩu của Trung Quốc sẽ gây sức ép đáng kể cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đang nỗ lực phục hồi sau thời gian dài suy giảm do khủng hoảng bất động sản và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Lực lượng lao động dựa vào việc làm tạm thời gia tăng, trong khi các nhà máy nhỏ gặp khó khăn bởi thuế nhập khẩu cao hơn đối với các kiện hàng nhỏ, kéo theo làn sóng cắt giảm nhân sự.
Tuy nhiên, Mỹ vẫn phụ thuộc lớn vào hàng hóa từ Trung Quốc, từ đồ gia dụng, quần áo đến tua-bin gió, chip máy tính, pin xe điện và các nguyên liệu đất hiếm. Đây chính là đòn bẩy quan trọng để Bắc Kinh sử dụng trong đàm phán. Ngay cả với mức thuế cao, hàng Trung Quốc vẫn giữ được sức cạnh tranh ở nhiều lĩnh vực, trong khi tác động tới nền kinh tế Mỹ mới chỉ bắt đầu xuất hiện.
căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể gia tăng trở lại. Ảnh: CKGSB
Sau cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 6, Tổng thống Trump cho biết ông hy vọng sẽ gặp trực tiếp nhà lãnh đạo Trung Quốc vào cuối năm nay. Đây được coi là yếu tố có thể thúc đẩy tiến trình đàm phán.
Thị trường nín thở chờ đợi
Báo cáo gần đây của Oxford Economics nhận định, các doanh nghiệp hai nước và cả thế giới đang trong tình trạng “án binh bất động”, trì hoãn các kế hoạch đầu tư và tuyển dụng để chờ thông tin từ Washington và Bắc Kinh.
Nếu thỏa thuận tạm “đình chiến” thuế quan Mỹ - Trung không được duy trì sau hôm nay, thuế quan có thể tăng cao hơn, gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả hai nền kinh tế, làm gia tăng lạm phát và khiến thị trường tài chính toàn cầu biến động mạnh.
Một cuộc chiến thuế quan toàn diện giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể kéo theo nhiều hệ lụy: Chuỗi cung ứng công nghiệp toàn cầu bị gián đoạn, nhu cầu nguyên liệu như đồng và dầu biến động, đồng thời tác động tới các vấn đề địa chính trị, bao gồm xung đột ở Ukraine.
Trong bối cảnh này, các chuyên gia cảnh báo, bất kỳ động thái leo thang nào của lãnh đạo hai nước cũng sẽ khiến bức tranh kinh tế toàn cầu trở nên khó đoán hơn bao giờ hết.
