Thái Lan có Thủ tướng mới

Chiến thắng được dự đoán

Ông Anutin giành được đa số phiếu, vượt qua đối thủ Chaikasem Nitisiri của đảng Pheu Thai trong cuộc bỏ phiếu chọn Thủ tướng đầu tiên của Quốc hội kể từ năm 2019.

Ông Anutin không phát biểu trước Hạ viện trước cuộc bỏ phiếu, cuộc bỏ phiếu mà ông đã vượt qua ngưỡng để trở thành Thủ tướng với số phiếu dẫn trước đáng kể.

Việc ông đánh bại đối thủ Chaikasem Nitisiri là cú giáng chính trị đối với đảng Pheu Thai cầm quyền, lực lượng dân túy hùng mạnh một thời của tỷ phú có ảnh hưởng Thaksin Shinawatra, người đã rời Thái Lan vào đêm 4/9 để đến Dubai, nơi ông đã dành phần lớn thời gian trong 15 năm tự nguyện sống lưu vong.

Cuộc khủng hoảng của đảng Pheu Thai bùng phát vào tháng 6 khi ông Anutin rút khỏi liên minh, khiến Chính phủ liên minh chỉ còn nắm đa số mong manh trong bối cảnh các cuộc biểu tình và sự sụt giảm uy tín.

Đòn giáng mạnh nhất là việc Tòa án Hiến pháp phế truất cương vị Thủ tướng của bà Paetongtarn Shinawatra, con gái ông Thaksin, vào tuần trước. Bà là Thủ tướng thứ sáu xuất thân hoặc được gia đình Shinawatra hậu thuẫn, bị quân đội hoặc cơ quan tư pháp cách chức.

Chiến thắng của ông Anutin trong cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện hôm 5/9 đã được dự đoán trước khi đảng của ông giành được sự ủng hộ của Đảng Nhân dân đối lập (PP), lực lượng nắm số ghế nhiều nhất trong Quốc hội.

Sự nghiệp chính trị “như diều gặp gió”

Sinh ra trong một gia đình chính trị - doanh nhân có thế lực, ông Anutin theo học tại một trường nam sinh tư thục ở Bangkok trước khi sang Mỹ học ngành kỹ sư.

Ông từng điều hành công ty xây dựng của gia đình trước khi rẽ sang hướng chính trị, kinh qua các vị trí Phó thủ tướng, Bộ trưởng Nội vụ và Bộ trưởng Y tế từng phụ trách chống Covid-19 của Thái Lan.

Sự thăng tiến nhanh chóng của ông lên vị trí Thủ tướng là kết quả của cả một quá trình dài, khởi đầu với việc ông gia nhập chính trường qua đảng Thai Rak Thai (người Thái yêu người Thái) do tỷ phú Thaksin Shinawatra sáng lập.

Năm 2007, đảng Thai Rak Thai bị giải thể theo phán quyết của tòa, và ông Anutin bị cấm hoạt động chính trị 5 năm. Đến năm 2012, ông trở lại chính trường với vai trò lãnh đạo đảng Bhumjaithai.

Trong hơn một thập kỷ qua, ông đã tận dụng các mối quan hệ của người sáng lập Bhumjaithai để củng cố hậu thuẫn ở địa phương, đồng thời thiết lập ảnh hưởng với giới tinh hoa bảo thủ, giúp đảng của ông có mặt trong hầu hết các chính phủ kế tiếp.

Từ năm 2023, ông đảm nhiệm chức Bộ trưởng Nội vụ trong hai chính phủ do Pheu Thai dẫn dắt.

“Bhumjaithai đã tham gia vào hầu hết các nội các, thường nắm giữ những bộ quan trọng để duy trì nguồn lực và sự ủng hộ của công chúng”, ông Napon nhận định.

Là một người theo chủ nghĩa quân chủ trung thành, ông Anutin được coi là người bảo thủ, mặc dù ông đã tạo dựng được tên tuổi cho mình bằng cách lãnh đạo một chiến dịch thành công nhằm hợp pháp hóa cần sa ở Thái Lan. Ông Anutin sẽ lãnh đạo một Chính phủ thiểu số, mà Đảng Nhân dân sẽ không tham gia.

Những năm gần đây, ảnh hưởng của ông Anutin tại nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á gắn liền với đảng Bhumjaithai, một lực lượng chính trị tương đối mới với gốc rễ trong cộng đồng nông dân vùng đông bắc hạ lưu.

Trong hai kỳ bầu cử 2019 và 2023, giới quan sát nhiều lần đưa tên ông vào danh sách ứng viên tiềm năng cho chức Thủ tướng, thường được hình dung trong vai trò lãnh đạo một Chính phủ liên minh nhờ khả năng bắc cầu giữa các phe phái.

Điều đó không xảy ra ngay lập tức, nhưng ông đã nổi bật trên chính trường với cương vị Bộ trưởng Y tế nhờ cách xử lý đại dịch Covid-19, đặc biệt là việc thúc đẩy hợp pháp hóa cần sa năm 2022.

“Tôi trẻ hơn, năng động hơn và tôi hiểu rõ chính trị trong một hệ thống dân chủ”, ông Anutin từng nói với Reuters năm 2023, không giấu diếm tham vọng chạm đến chiếc ghế quyền lực tối cao.

Dù chỉ giành được 70/500 ghế trong Quốc hội, đảng Bhumjaithai của ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn đảng Move Forward (đảng Tiến bước), đảng giành thắng lợi trong bầu cử, thành lập Chính phủ năm 2023, rồi sau đó tham gia làm đối tác nhỏ trong liên minh do Pheu Thai dẫn dắt trong hai năm.

Để lên nắm quyền, ông đã có được sự hậu thuẫn của Đảng Nhân dân (People’s Party) - lực lượng kế thừa đảng Tiến bước. “Chúng tôi biết rằng Đảng Nhân dân đã hợp tác và hy sinh để tìm ra giải pháp cho Thái Lan trong giai đoạn khủng hoảng”, ông Anutin nói với báo giới sau khi nhận được sự ủng hộ.

Nhà chính trị thực dụng

Theo ông Napon Jatusripitak, nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Viện ISEAS-Yusof Ishak (Singapore), Anutin và đảng của ông là “cây cầu hiếm hoi” nối giữa các gia tộc chính trị địa phương quyền lực và bộ phận bảo hoàng - bảo thủ có ảnh hưởng mạnh mẽ.

“Ông ấy thực sự là một chính trị gia thực dụng”, ông Napon nhận xét, đồng thời nhấn mạnh Anutin là người trung thành với hoàng gia và cam kết bảo vệ vị thế được tôn kính của chế độ quân chủ Thái Lan.

Trong bối cảnh kinh tế Thái Lan trì trệ, căng thẳng biên giới với Campuchia vẫn ở mức báo động và "bóng ma" bất ổn chính trị luôn rình rập, khả năng hợp tác và thỏa hiệp sẽ là kỹ năng quý giá cho tân Thủ tướng.