Thách thức lớn với tiến trình hòa bình ở Trung Đông

Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas đã bị phá vỡ sau khi quân đội Israel tiến hành các cuộc không kích quy mô lớn trên khắp Dải Gaza, khiến hàng trăm người thiệt mạng. Phía Israel tuyên bố hành động này nhằm đáp trả việc Hamas từ chối thả thêm con tin theo kế hoạch trao đổi đã thỏa thuận trước đó. Việc Israel phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn đặt ra những thách thức lớn đối với tiến trình hòa bình ở Trung Đông.

Thỏa thuận ngừng bắn sụp đổ

Khi lệnh ngừng bắn giữa Hamas và Israel có hiệu lực vào ngày 19.1, thế giới kỳ vọng thỏa thuận này sẽ mở ra cánh cửa hòa bình cho người dân Palestine. Tuy nhiên, thỏa thuận ngừng bắn đó và các cuộc đàm phán liên quan hiện đã bị gạt sang một bên bởi các cuộc tấn công mới của Israel vào Gaza.

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ngày 19.3 cho biết, quân đội của họ “bắt đầu các hoạt động trên bộ có mục tiêu ở miền Trung và miền Nam Dải Gaza nhằm mở rộng vùng an ninh, đồng thời tạo ra vùng đệm một phần giữa miền Bắc và miền Nam Dải Gaza”. Đây là một phần của hoạt động trên bộ, quân đội đã mở rộng quyền kiểm soát của mình xa hơn đến trung tâm Hành lang Netzarim. Động thái của Israel diễn ra chỉ một ngày sau khi quân đội nước này tiến hành các cuộc không kích Gaza khiến hơn 400 người thiệt mạng, đánh dấu ngày đẫm máu nhất trong cuộc xung đột giữa Israel và Hamas.

s4.jpg
Những ngôi nhà ở Gaza bị phá hủy trong cuộc không kích của Israel ngày 19.3. Nguồn: AFP

Israel tuyên bố, chiến dịch mới chỉ bắt đầu. Bộ trưởng Quốc phòng Israel cảnh báo, người dân Gaza sẽ “phải trả giá” nếu Hamas không trả tự do cho các con tin Israel và tiếp tục thống trị Dải Gaza. Điều này cho thấy chính quyền Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tiếp tục coi sức ép quân sự là cách tốt nhất để buộc Hamas thả các con tin. Cho đến nay, trong số 251 con tin bị Hamas và các đồng minh bắt giữ vào ngày 7.10.2023, quân đội Israel chỉ đưa được 8 con tin còn sống trở về Israel. Phần lớn đã được thả theo một phần của thỏa thuận ngừng bắn để đổi lấy tù nhân Palestine.

Hamas hiện vẫn chưa có phản ứng quân sự với các cuộc không kích mới của Israel. Quan chức cấp cao Hamas Taher al-Nunu cho biết, họ sẵn sàng đàm phán để đưa lệnh ngừng bắn trở lại đúng hướng.

Tình hình trên thực địa diễn ra trong bối cảnh cuộc đàm phán tại Ai Cập giữa Israel và Hamas về lệnh ngừng bắn tại Dải Gaza đang lâm vào bế tắc, những khác biệt trong cách tiếp cận của hai bên đã khiến thỏa thuận không thể kéo dài. Hamas yêu cầu Israel phải rút quân hoàn toàn khỏi Gaza, chấm dứt phong tỏa, hỗ trợ tài chính và tái thiết lãnh thổ; trong khi Israel chỉ đồng ý kéo dài giai đoạn một của thỏa thuận đến giữa tháng 4 với điều kiện Hamas tiếp tục thả thêm con tin, thay vì tiến thẳng vào giai đoạn hai.

Bế tắc này khiến nỗ lực hòa giải của Mỹ, Ai Cập và Qatar không mang lại kết quả. Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đã đề xuất một giải pháp trung gian, Hamas sẽ thả 5 con tin còn sống và trao trả một nửa số thi thể con tin đã thiệt mạng để đổi lấy việc kéo dài lệnh ngừng bắn thêm vài tuần. Tuy nhiên, phía Hamas không chấp nhận điều kiện này, cho rằng điều đó không phải một giải pháp lâu dài. Tiến sĩ Marwan Bishara, nhà phân tích chính trị của Al Jazeera, nhận định rằng: “Bản thân Hamas hiểu rằng, nếu họ chấp nhận điều kiện hiện tại, họ sẽ không có bất kỳ sự bảo đảm nào về một lệnh ngừng bắn toàn diện trong tương lai”.

Những tính toán chiến lược

Giới chuyên gia nhận định rằng sự đổ vỡ của thỏa thuận lần này không chỉ đơn thuần là một bước lùi trong tiến trình hòa bình mà còn phản ánh những tính toán chiến lược của cả hai bên. Theo Giáo sư Aaron David Miller, chuyên gia về Trung Đông tại Viện Carnegie, Chính phủ Israel đang tận dụng thời điểm này để gia tăng áp lực lên Hamas, buộc tổ chức này phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán tiếp theo. Ông nhấn mạnh rằng: “Tel Aviv có thể đang cố gắng tạo ra một tình thế mà Hamas không thể lùi bước nếu không chịu tổn thất nặng nề, từ đó làm suy yếu vị thế của nhóm này trong tương lai”.

Nhìn từ góc độ chiến lược, động thái của Israel có thể là một chiến thuật gây áp lực nhằm buộc Hamas phải nhượng bộ trong vấn đề trao đổi con tin. Theo Tiến sĩ Jonathan Schanzer, chuyên gia về an ninh tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD): “Israel có thể đang cố gắng tái định hình cuộc chiến bằng cách đưa Hamas vào tình thế không thể kiểm soát, từ đó giành lại quyền chủ động trên bàn đàm phán”.

Việc mở lại chiến dịch không kích Gaza là chiến thuật “vừa tấn công - vừa đàm phán” của Israel. Nếu Hamas tiến hành các vụ tấn công đáp trả, Israel có thể huy động lại lực lượng để tiến hành cuộc tấn công trên bộ lớn vào Gaza. Việc Israel phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn có thể làm gián đoạn hoặc trì hoãn các nỗ lực hòa bình và đàm phán trong tương lai giữa hai bên.

Theo các chuyên gia, tình hình hiện nay có thể dẫn đến ba kịch bản trong thời gian tới. Thứ nhất, nếu Hamas đáp trả bằng các cuộc tấn công vào Israel, Tel Aviv có thể tiến hành một chiến dịch quân sự trên bộ lớn ở Gaza, chắc chắn sẽ kéo theo thiệt hại nặng nề hơn về người và cơ sở hạ tầng. Một kịch bản khác là dù các cuộc đàm phán bị đình trệ nhưng không có chiến tranh quy mô lớn, trong đó Israel tiếp tục không kích có giới hạn, còn Hamas tìm cách duy trì sức ép ngoại giao thông qua các nước Ảrập và LHQ. Một kịch bản khả quan hơn là các bên có thể quay lại bàn đàm phán, nếu Mỹ, Qatar và Ai Cập tìm ra một giải pháp mới được cả hai phía chấp nhận. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào áp lực quốc tế và thái độ của chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Nguy cơ xung đột lan rộng ở Trung Đông

Việc Israel phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn đã gây ra phản ứng mạnh mẽ trên trường quốc tế. Liên Hợp Quốc nhấn mạnh rằng, Gaza đang đứng trước một thảm họa nhân đạo nghiêm trọng và kêu gọi một lệnh ngừng bắn lâu dài để tránh leo thang xung đột. Mỹ bày tỏ sự thất vọng về việc đàm phán thất bại nhưng vẫn khẳng định quyền tự vệ của Israel.

Giao tranh tái diễn có khả năng làm trầm trọng thêm tình hình nhân đạo vốn đã rất tồi tệ ở Gaza và có thể khiến tính mạng của những con tin mà Hamas vẫn đang giam giữ trong vùng đất này đối mặt với nguy hiểm hơn nữa. Trong khi các bên tiếp tục theo đuổi chiến thuật “vừa tấn công - vừa đàm phán”, những người dân Palestine ở Gaza cùng các con tin Israel vẫn là những nạn nhân lớn nhất của cuộc xung đột này. Theo đó, hàng nghìn người Israel đã biểu tình tại Jerusalem, cáo buộc Thủ tướng Benjamin Netanyahu không màng đến sự an toàn của những con tin còn lại khi tiếp tục các cuộc tấn công vào Gaza.

Trong bối cảnh đó, vai trò của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ, Ai Cập và Qatar, sẽ là yếu tố quyết định xem chiến tranh có tiếp tục leo thang hay không. Ai Cập và Qatar - hai nước trung gian quan trọng, hiện đang tìm cách khởi động lại các cuộc đàm phán, nhưng cũng thừa nhận triển vọng đạt được một thỏa thuận mới đang trở nên mong manh. Liên đoàn Ảrập đã kêu gọi Hội đồng Bảo an LHQ tổ chức phiên họp khẩn cấp nhằm gây áp lực lên Israel để ngừng các hoạt động quân sự.

Không những vậy, xung đột giữa Israel và Hamas có thể lan rộng, ảnh hưởng đến an ninh và ổn định của các quốc gia láng giềng trong khu vực Trung Đông; có nguy cơ dẫn đến xung đột ở Lebanon giữa Israel và Hezbollah, các cuộc không kích trực tiếp giữa Israel và Iran, và các cuộc tấn công của Houthis ở Yemen vào Israel và các tàu vận tải quốc tế ở Biển Đỏ.

Giới quan sát nhận định, cuộc khủng hoảng này một lần nữa nhắc nhở thế giới rằng, chừng nào xung đột Israel - Palestine chưa có một giải pháp chính trị lâu dài, mọi lệnh ngừng bắn đều rất mong manh.

Thế giới 24h

Kỷ nguyên “đi lại tự do” dần khép lại?
Quốc tế

Kỷ nguyên “đi lại tự do” dần khép lại?

Brussels đang nhanh chóng hoàn thiện các quy định mới, cho phép Liên minh châu Âu (EU) dễ dàng hơn trong việc đình chỉ chế độ miễn thị thực đối với công dân của 61 quốc gia hiện đang được hưởng quyền này. Giới quan sát nhận định, động thái này không chỉ phản ánh sự cứng rắn hơn trong vấn đề di cư bất hợp pháp mà còn cho thấy EU đã sẵn sàng sử dụng chính sách thị thực như một đòn bẩy chính trị mạnh mẽ hơn.

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga
Thế giới 24h

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga

Chính phủ Cộng hòa Czech chính thức công bố nước này đã chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ từ Nga. Thủ tướng Petr Fiala cho biết việc nâng cấp hoàn tất tuyến đường ống Transalpine (TAL) từ Tây Âu đã cho phép Czech tiếp nhận toàn bộ nguồn dầu từ các nước phương Tây, thay vì phải phụ thuộc vào đường ống Druzhba do Nga vận hành như trước đây.

Mỹ khởi động điều tra nhập khẩu dược phẩm và chip bán dẫn
Thế giới 24h

Mỹ khởi động điều tra nhập khẩu dược phẩm và chip bán dẫn

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã chính thức mở cuộc điều tra theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, nhằm xem xét tác động của việc nhập khẩu dược phẩm và vi mạch điện tử (chip) đối với an ninh quốc gia - bước đi mới nhất của Tổng thống Donald Trump, nhằm hướng đến việc giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài trong các lĩnh vực chiến lược.

Cuộc chiến của Harvard sẽ kiểm tra giới hạn quyền lực của chính quyền Mỹ
Thế giới 24h

Cuộc chiến của Harvard sẽ kiểm tra giới hạn quyền lực của chính quyền Mỹ

Một bên là Harvard, trường đại học lâu đời và giàu có nhất của nước Mỹ, một thương hiệu đại học nổi tiếng đến mức chỉ nghe tên cũng đủ uy tín. Bên kia là chính quyền Tổng thống Donald Trump, với quyết tâm tiến xa hơn bất kỳ chính quyền nào khác để can thiệp và định hình lại nền giáo dục đại học của Hoa Kỳ. Cả hai bên đều đang lao vào một cuộc đụng độ có thể thử thách giới hạn quyền lực của chính phủ và tính độc lập của các trường đại học hàng đầu Hoa Kỳ, vốn là thương hiệu để để họ trở thành điểm đến của các học giả trên toàn thế giới.

Sự phối hợp giữa hai cơ quan lập pháp góp phần hiện thực hóa Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai
Thế giới 24h

Sự phối hợp giữa hai cơ quan lập pháp góp phần hiện thực hóa Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai

Trong cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn hôm 14.4, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định sự phối hợp giữa cơ quan lập pháp hai nước sẽ giúp cụ thể hóa những nội dung mà hai bên đã nhất trí trong thúc đẩy Cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam chia sẻ tương lai; cùng đưa hai nước tiến vào kỷ nguyên mới, hãng thông tấn Tân Hoa Xã đưa tin.

Báo Trung Quốc: Chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong năm 2025 cho thấy sự coi trọng đặc biệt của Trung Quốc
Thế giới 24h

Báo Trung Quốc: Chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong năm 2025 cho thấy sự coi trọng đặc biệt của Trung Quốc

Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (CPC), Chủ tịch nước Trung Quốc hôm 14.4 đã kêu gọi có những biện pháp để làm sâu sắc hơn quá trình xây dựng cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai. Ông Tập Cận Bình đưa ra phát biểu này tại cuộc hội đàm với Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) Tô Lâm trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Hãng tin Tân Hoa Xã, tờ The Global và nhiều tờ báo chính thống của Trung Quốc đưa tin.

Trung Quốc trong hệ sinh thái số toàn cầu
Quốc tế

Trung Quốc trong hệ sinh thái số toàn cầu

Sáng kiến ​​Con đường tơ lụa kỹ thuật số nhằm mục đích phát triển một hệ sinh thái kỹ thuật số toàn cầu với Trung Quốc là trung tâm, tập trung vào thương mại điện tử, tài chính, số hóa công nghiệp, điện toán lượng tử và AI. Các mô hình nguồn mở giá rẻ như DeepSeek đang thúc đẩy nhận thức rằng công nghệ tiên tiến sẽ không chỉ dành riêng cho các nước phát triển. Sự chuyển dịch sang mạng lưới kỹ thuật số giá rẻ của Trung Quốc có thể định hình lại tương lai kỹ thuật số của các nền kinh tế đang phát triển và ảnh hưởng đến chính sách công nghệ trên toàn thế giới.

Truyền thống, trà đạo và tương lai: Những câu chuyện đặc sắc của Chủ tịch Tập Cận Bình với Việt Nam
Thế giới 24h

Truyền thống, trà đạo và tương lai: Những câu chuyện đặc sắc của Chủ tịch Tập Cận Bình với Việt Nam

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm thực hiện chuyến thăm đầu tiên tới Trung Quốc với tư cách là nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam vào tháng 8 năm ngoái, nơi ông đặt chân đến đầu tiên không phải Bắc Kinh mà là thành phố Quảng Châu phía nam - một sự sắp xếp đặc biệt mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau này ca ngợi là "lựa chọn đầy ý nghĩa", đó là mở đầu bài viết trên tờ Tân Hoa Xã về những câu chuyện và kỷ niệm đặc sắc của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Việt Nam, được đăng tải trước thềm chuyến thăm chính thức Việt Nam lần thứ 4 của ông.

The Global Times: Chủ tịch Tập Cận Bình muốn thúc đẩy tầm nhìn mới cho Cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai
Thế giới 24h

The Global Times: Chủ tịch Tập Cận Bình muốn thúc đẩy tầm nhìn mới cho Cộng đồng Trung Quốc - Việt Nam chia sẻ tương lai

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng, Trung Quốc và Việt Nam cần tăng cường nỗ lực trên mọi mặt trận để xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc - Việt Nam, đóng góp nhiều hơn cho hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng ở khu vực và thế giới nói chung, tờ The Global Times, tờ báo chính thống của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong bài viết sáng 14.4 đưa tin.