Tập trung những luật thực sự quan trọng, chín muồi

Cần thời gian để nghiên cứu thấu đáo

Sáng qua tại Phiên họp thứ Hai mươi chín của UBTVQH, Chính phủ đã đề nghị điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, với 3 dự án luật cần thiết bổ sung vào Chương trình. Đó là dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Bên cạnh đó, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cũng đề xuất xây dựng Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đề nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán Nhà nước.

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc phát biểu tại phiên họp

Ảnh: Lâm Hiển

Cho ý kiến về việc điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, việc bổ sung Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 trước hết phải được đặt trong tổng thể Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2019 đã được QH thông qua. Đồng thời, căn cứ vào Nghị quyết của Trung ương, kế hoạch của Bộ Chính trị để cụ thể hóa những danh mục luật cần phải sửa đổi, những pháp lệnh nào cần ban hành. Theo đó, việc sửa đổi các luật về tổ chức bộ máy nhà nước cũng phải đồng bộ. Dẫn chứng cho vấn đề này, Tổng thư ký QH, Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương luôn đi liền với nhau. Vừa qua, VPQH đã được UBTVQH giao nghiên cứu, đề xuất những ý kiến liên quan đến sửa Luật Tổ chức Quốc hội và đã báo cáo Ủy ban Pháp luật để thẩm tra. Các luật về tổ chức bộ máy nhà nước có liên quan đến tổng kết thí điểm việc thực hiện Nghị quyết số 56/2017/QH14 của QH về tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; QH cũng vừa xem xét thí điểm hợp nhất 3 Văn phòng, đó là Văn phòng Đoàn ĐBQH, Văn phòng HĐND và Văn phòng UBND cấp tỉnh. Trong quá trình nghiên cứu và triển khai thực hiện, hướng dẫn, có rất nhiều địa phương còn băn khoăn về việc thí điểm hợp nhất 3 Văn phòng này; việc hợp nhất 2 Văn phòng Đoàn ĐBQH và Văn phòng HĐND thì không vấn đề gì, nhưng sáp nhập Văn phòng UBND còn rất nhiều ý kiến khác nhau, bởi lẽ một bên là hành pháp, một bên lập pháp, liên quan đến giám sát, Tổng thư ký QH cho biết.

Tổng thư ký QH, Chủ nhiệm VPQH cũng nhấn mạnh, việc thực hiện thí điểm hợp nhất 3 Văn phòng được thực hiện trong vòng một năm (đến ngày 31.12.2019), tức là đến thời điểm đó mới bắt đầu tổng kết, đánh giá và đề xuất việc sửa đổi Luật Tổ chức Quốc hội cho phù hợp. Vì thế, sửa Luật Tổ chức Quốc hội cũng liên quan đến Luật Tổ chức Chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ nên chăng cần lùi lại thời điểm sửa luật? Theo tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày tại Phiên họp, có rất nhiều việc lớn liên quan đến kiện toàn, đổi mới bên trong của các tổ chức đầu mối, kể cả việc nghiên cứu số lượng đại biểu HĐND các cấp, giảm đại biểu HĐND có liên quan đến luật về bầu cử, hay nghiên cứu quy định số lượng các cơ quan, số lượng cấp phó, việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành, tăng cường nguồn lực địa phương… Đây là những vấn đề vừa qua “lác đác” một số tỉnh tiến hành thí điểm sáp nhập các sở, ngành, nhưng bây giờ đang dừng lại, chứng tỏ chúng ta đang còn suy nghĩ, chưa ổn định. Vấn đề là sửa trong năm 2019 thì tới đây sẽ thế nào? Cần hết sức thận trọng, sửa cho nhập, rồi lại tách ra thì rất tốn kém, cần có thời gian ổn định để nghiên cứu thấu đáo mới đưa vào sửa luật thì phù hợp hơn, Tổng thư ký QH, Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc đề xuất.

Sửa đồng bộ các luật về tổ chức

Theo Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương phải gắn bó với nhau.

Xây dựng luật, pháp luật năm 2019 để triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết 18 của Trung ương Khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Chiếu theo đó, có ý kiến cho rằng, việc sửa Luật Tổ chức QH nên chậm lại để chờ thí điểm việc hợp nhất 3 Văn phòng Đoàn ĐBQH, Văn phòng HĐND và UBND cấp tỉnh, trong khi đó, đến cuối năm 2019 mới thí điểm xong, đồng nghĩa, phải đưa việc sửa Luật Tổ chức QH qua 2020. Cho rằng, “vướng nhất của Luật Tổ chức QH là chờ thí điểm sáp nhập 3 Văn phòng”, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cân nhắc. Riêng văn phòng giúp việc có thể Luật Tổ chức QH giao UBTVQH quyết định, nói cách khác là “mở thẩm quyền” của UBTVQH quyết định cơ quan giúp việc, văn phòng giúp việc, như vậy sẽ không bị vướng chờ thí điểm.
Với Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức Chính phủ phải chú ý tính định hướng, vì như Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng, thì đây là bộ máy cơ quan nhà nước lập pháp và hành pháp. Có những định hướng lớn để cụ thể hóa tư tưởng, quan điểm của Trung ương thì chúng ta thiết kế luật sẽ bảo đảm đúng.

Chỉ đưa ra đề nghị sửa luật nhưng không có định hướng lớn, thì anh em làm tới, làm lui rất cực, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý. Cho nên, trước hết cần đưa ra những định hướng lớn cho tổ chức hoạt động của Quốc hội và Chính phủ, sau đó thiết kế phạm vi sửa đổi với một đề cương tổng thể, chi tiết để triển khai... Phải có định hướng tổ chức của Chính phủ, tổ chức của Quốc hội như thế nào trong tình hình mới, “tinh tới đâu và gọn cỡ nào”… Nhấn mạnh điều này, Chủ tịch QH đề nghị phải làm đúng bài bản, trình tự về mặt chủ trương, quan điểm, những định hướng lớn của Đảng phải được thể chế hóa, cụ thể hóa bằng các văn bản luật, pháp lệnh, dưới nữa là nghị định. Còn nội dung nào trái luật thì QH phải cho thí điểm, không làm trái...

Với quan điểm như vậy, Chủ tịch QH nêu rõ, cả Quốc hội, UBTVQH, Chính phủ đều phải rà soát lại; bám sát Kế hoạch 07 của Bộ Chính trị thực hiện Nghị quyết Trung ương 6, Khóa XII về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, thực hiện từng nhiệm vụ, cố gắng những dự án luật nào đưa vào Chương trình năm 2019 phải thật chín muồi, để tới năm 2020 trình QH xem xét, thông qua những dự luật quan trọng.