Nhiều khó khăn, vướng mắc
Dự án cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc dài 66km đi qua địa phận hai tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai (55km đi qua tỉnh Lâm Đồng, 11km đi qua tỉnh Đồng Nai). Đây là dự án thành phần thuộc tuyến cao tốc Dầu Giây - Liên Khương với tổng chiều dài hơn 200km, do tỉnh Lâm Đồng làm cơ quan có thẩm quyền.
Cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc được liên danh nhà đầu tư gồm Tập đoàn Đèo Cả (đại diện liên danh), Tập đoàn Hưng Thịnh và Tập đoàn Nam Miền Trung đề xuất thực hiện dự án theo phương thức đối tác công - tư (PPP) vào tháng 8.2020. Dự án được khởi xướng trong thời điểm thị trường bất động sản sôi động, UBND tỉnh Lâm Đồng đã giao cho liên danh thực hiện lập đề xuất, dự kiến khởi công vào năm 2023 và hoàn thành trong năm 2025, nhưng đến nay vẫn chưa thể thực hiện.
Theo phương án huy động vốn được các bên cam kết trong bước báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (tổng mức đầu tư 17.200 tỷ đồng), các thành viên liên danh nhà đầu tư đề xuất, các đối tác, ngân hàng đã thống nhất tham gia tài trợ và góp vốn thực hiện dự án. Tuy nhiên, đến nay do nhiều nguyên nhân, các nhà đầu tư trong liên danh là Tập đoàn Hưng Thịnh, Tập đoàn Nam Miền Trung và Ngân hàng Nam Á đã không thể tiếp tục tham gia đầu tư, tài trợ vốn do các doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính. Hiện chỉ còn Tập đoàn Đèo Cả hơn 4 năm qua vẫn kiên định theo đuổi, tài trợ kinh phí lập đề xuất dự án (báo cáo nghiên cứu tiền khả thi) và tiếp tục triển khai hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi.
Đại diện Tập đoàn Đèo Cả cho biết, rất khó để thu hút các nhà đầu tư khác và ngân hàng tham gia hợp vốn thực hiện dự án bởi nhiều lý do: tỷ lệ vốn ngân sách nhà nước tham gia thấp (khoảng 35%); thời gian thu phí kéo dài, sự kết nối với các đoạn tuyến cao tốc khác như Dầu Giây - Tân Phú, Bảo Lộc - Liên Khương chưa xác định được thời gian hoàn thành để khai thác đồng bộ toàn tuyến từ Dầu Giây - Liên Khương.
Cũng theo đại diện Tập đoàn Đèo Cả, hiện chỉ có Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) cam kết thu xếp cho vay đủ phần vốn huy động của dự án, nhưng điều kiện cho vay của VDB theo Điều 1 Nghị định số 78/2023/NĐ-CP quy định: “vốn chủ sở hữu tham gia trong quá trình thực hiện dự án tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư của dự án (không bao gồm vốn lưu động)…”. Trong khi đó, tạiĐiều 77 Luật Đầu tư PPP quy định “vốn chủ sở hữu tối thiểu là 15% tổng mức đầu tư dự án không bao gồm vốn nhà nước”. Do có vướng mắc không rõ ràng về tỷ lệ vốn đầu tư có bao gồm vốn từ ngân sách nhà nước hay không nênkhông đủ điều kiện vay vốn VDB theo quy định nói trên.
Nhà đầu tư kiến nghị nhiều giải pháp tháo gỡ
Dù đối mặt nhiều khó khăn nhưng với trách nhiệm nhà đầu tư đứng đầu liên danh cùng kinh nghiệm triển khai thành công các dự án PPP, trong đó có những dự án khó khăn, ít nhà đầu tư quan tâm, vốn đầu tư lớn như Đồng Đăng - Trà Lĩnh, Hữu Nghị - Chi Lăng, Tập đoàn Đèo Cả vẫn quyết tâm thực hiện, cam kết góp đủ vốn chủ sở hữu và nghiên cứu, đề xuất giải pháp tài chính khả thi để UBND tỉnh Lâm Đồng báo cáo Chính phủ tháo gỡ khó khăn về mặt thủ tục, làm cơ sở để nhà đầu tư hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và triển khai dự án.
Tại cuộc làm việc của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà với tỉnh Lâm Đồng để giải quyết các khó khăn, vướng mắc của dự án đường bộ cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc và Bảo Lộc - Liên Khương ngày 4.9 vừa qua, ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả đã kiến nghị Bộ Tài chính có văn bản hướng dẫn, làm rõ quy định tại Nghị định số 78/2023/NĐ-CP về tỷ lệ vốn chủ sở hữu tham gia đối với các dự án đầu tư PPP là 20% tổng mức đầu tư của dự án không bao gồm phần vốn ngân sách nhà nước tham gia trong dự án.
Đối với VDB, cần có cam kết tài trợ vốn tín dụng theo phương án tài chính được hội đồng thẩm định liên ngành thẩm định và UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt để làm cơ sở cho các ngân hàng thương mại hỗ trợ cung cấp bảo lãnh dự thầu, thu xếp tín dụng ngắn hạn. Trường hợp VDB không cấp tín dụng cho dự án, Đèo Cả kiến nghị Phó Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo để Ngân hàng Nhà nước có ý kiến các ngân hàng TPBank, BIDV, Agribank tham gia đồng tài trợ cho dự án. Ngoài ra, UBND tỉnh cần phối hợp với nhà đầu tư thực hiện các nội dung về trạm dừng nghỉ và các quy định kỹ thuật mới như ứng dụng mô hình thông tin công trình - BIM trong thiết kế, xây dựng… theo đúng quy định Luật Đường bộ 35/2024/QH15 và Quyết định số 258/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Đối với các kiến nghị của Tập đoàn Đèo Cả, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị tỉnh Lâm Đồng cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng, Chính phủ về vướng mắc trong vay vốn theo Nghị định số 78, kiến nghị làm rõ, sửa đổi Nghị định để thống nhất cơ chế với Luật PPP nhằm tăng sức hấp dẫn của nhà đầu tư với dự án cao tốc, tham mưu đểChính phủ có chỉ đạo thể hiện cam kết rõ ràng với các nhà đầu tư.Đồng thời, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho nhà đầu tư vay vốn thực hiện dự án.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các dự án cao tốc vừa hoàn thành đưa vào vận hành nhưng chưa có trạm dừng nghỉ đã lộ rõ những bất cập, thời gian qua đang phải khắc phục những bất cập đó. Vì thế ở các dự án triển khai mới cần phải thiết kế đồng bộ trạm dừng nghỉ và đấu thầu đầu tư đồng bộ cùng dự án cao tốc. Việc ứng dụng mô hình thông tin công trình - BIM ở dự án này là phải làm, phải thực hiện, không để nhà đầu tư phải đề xuất áp dụng, đề xuất làm.
“Đây là dự án kết nối vùng rất quan trọng, do đó phải tháo gỡ và thực hiện trong tháng 10.2024 để kịp trình cơ quan có thẩm quyền về những điều chỉnh nhằm gỡ khó cho dự án. Việc tháo gỡ cho hai dự án cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương sẽ tạo cơ chế pháp lý cho các dự án cao tốc tiếp theo”, Phó Thủ tướng nói.
