Tạo nền tảng hiến định cho việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Việc tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện được cho là một bước đi quan trọng nhằm tạo đột phá trong quản lý, điều hành đất nước, phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh. Để thực hiện thành công chủ trương này, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp là yêu cầu cấp thiết và cần thiết nhằm tạo nền tảng hiến định rõ ràng cho quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy.

Yêu cầu cấp thiết để tinh gọn bộ máy

Gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, tạo thế và đà để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, kém hiệu quả, kìm hãm sự phát triển.

Kết luận số 127-KL/TU của Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu nghiên cứu sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã là một yêu cầu rất triệt để, có tính cách mạng, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Đại đa số cán bộ, đảng viên và Nhân dân nhiệt tình ủng hộ chủ trương này của Đảng và Nhà nước. Theo Luật sư Lương Huy Hà, Công ty Luật TNHH LawKey (Đoàn luật sư Hà Nội): việc không tổ chức chính quyền cấp huyện là đột phá, yêu cầu cấp thiết trong tinh gọn bộ máy, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và chính trị của đất nước và xu thế chung của các nước trên thế giới.

t4.jpg
Người dân làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Yên Bái. Ảnh: ITN

Thực hiện chủ trương này phải thực hiện nhiều việc cùng một lúc, như: điều tra khảo sát, nghiên cứu các quy định của pháp luật liên quan, tổng hợp báo cáo Bộ Chính trị, hoàn chỉnh báo cáo lấy ý kiến các địa phương, thông qua tại Ban Chấp hành Trung ương và tiến hành sửa đổi Hiến Pháp. Khi Hiến pháp mới có hiệu lực, một số đơn vị hành chính sẽ được sắp xếp, hợp nhất và chấm dứt hoạt động của cấp huyện, riêng với cấp xã có thể sáp nhập, hợp nhất theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

"Việc sửa đổi Hiến pháp là yêu cầu cấp thiết để tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nhằm tạo đột phá trong quản lý, điều hành đất nước, phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh" - Luật sư Hà nhấn mạnh.

Tuân theo quy định của Hiến pháp

Theo Luật sư Lương Huy Hà, để thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện, cần nghiên cứu sửa đổi hai điều khoản có liên quan trực tiếp là Điều 110 và Điều 111, tại Chương 9 về chính quyền địa phương, quy định trong Hiến pháp năm 2013. Vận dụng những nguyên lý vào tổ chức hệ thống hành chính địa phương ở nước ta theo chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, có thể xác định đơn vị hành chính tới đây sẽ có 2 cấp: cấp tỉnh, bao gồm các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương; cấp cơ sở (dưới cấp tỉnh), có thể gọi là “cấp xã” hay “cấp cơ sở”, đây là đơn vị hành chính gần dân nhất.

Cụ thể, về Điều 110, sẽ được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định Việt Nam gồm các đơn vị hành chính và đơn vị hành chính chuyên biệt. Theo đó, sẽ có 2 cấp đơn vị hành chính là: đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và đơn vị hành chính cấp cơ sở, hay cấp xã (gồm xã, thị xã, các khu đô thị tập trung (thành phố) được phân loại thành các nhóm, tùy theo quy mô và trình độ phát triển).

Cùng với đó, Điều 111 về tổ chức chính quyền địa phương, sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định tại các đơn vị hành chính đều thành lập chính quyền địa phương gồm: HĐND và UBND. Như vậy, đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã đều có HĐND và UBND. Việc tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện là một bước đột phá, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, xóa bỏ tầng nấc trung gian, cồng kềnh trong hệ thống hành chính nhà nước. Tạo điều kiện cho chính quyền địa phương tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phục vụ tốt nhất lợi ích của Nhân dân.

Cũng theo quy định tại Điều 96 Hiến pháp, Chính phủ có nhiệm vụ và quyền hạn trình Quốc hội quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia, tách, điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định đối với đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Thẩm quyền quyết định của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được quy định rõ tại Điều 70 và Điều 74 Hiến pháp.

Do đó, để thực hiện việc tinh gọn bộ máy đạt hiệu quả, có thể triển khai sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã trước một bước theo Nghị quyết của Quốc hội. Lúc này chính quyền cấp huyện vẫn đang hoạt động, là đơn vị quản lý trực tiếp cấp xã, sẽ tham mưu đề xuất với cấp tỉnh và Trung ương về việc sáp nhập cấp xã là tốt nhất. Sau khi sáp nhập cấp xã xong và Hiến pháp sửa đổi có hiệu lực sẽ tiến hành sáp nhập cấp tỉnh; đồng thời, chấm dứt hoạt động của cấp huyện, thì bộ máy vừa tinh gọn 2 cấp sẽ hoạt động hiệu quả hơn.

Hiến pháp là đạo luật gốc, đạo luật cơ bản, có giá trị pháp lý cao nhất, quy định những vấn đề hệ trọng của quốc gia nên việc sửa đổi phải tuân theo quy định của Hiến pháp. Tại Điều 120, Hiến pháp năm 2013 quy định: Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ hoặc ít nhất 1/3 tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành sửa đổi Hiến pháp. Quốc hội thành lập Ủy ban Dự thảo Hiến pháp, tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và trình Quốc hội dự thảo Hiến pháp. Hiến pháp được thông qua khi có ít nhất 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội tán thành. Việc trưng cầu dân ý về Hiến pháp, thời hạn công bố, thời điểm có hiệu lực của Hiến pháp do Quốc hội quyết định.

Việt Nam với kỷ nguyên mới

Yếu tố then chốt là đội ngũ cán bộ
Chính trị

Yếu tố then chốt là đội ngũ cán bộ

Trong bối cảnh đất nước đang tích cực đổi mới và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, việc xây dựng một chính quyền cơ sở vững mạnh - chính quyền “của dân, do dân, vì dân” - là yêu cầu cấp thiết và có ý nghĩa then chốt. Chính quyền địa phương (CQĐP) không chỉ triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước mà còn tiếp nhận và giải quyết tâm tư, nguyện vọng của người dân. Để hiện thực hóa khát vọng của Nhân dân, công tác cải cách tổ chức và hoạt động của CQĐP cần được đặt lên hàng đầu.

TƯƠNG LAI CHO THẾ HỆ VƯƠN MÌNH
Chính trị

TƯƠNG LAI CHO THẾ HỆ VƯƠN MÌNH

Lời Tòa soạn: Trong mọi thời kỳ cách mạng từ khi có Đảng lãnh đạo đến nay, thanh niên luôn là lực lượng tiên phong, đóng vai trò nòng cốt, từ đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước đến công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội.
Nhân kỷ niệm 94 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26.3.1931 - 26.3.2025) và Tháng Thanh niên 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết quan trọng với tiêu đề: "Tương lai cho thế hệ vươn mình".

Bài cuối: Tiêu chuẩn cụ thể để bộ máy tinh - gọn - mạnh
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài cuối: Tiêu chuẩn cụ thể để bộ máy tinh - gọn - mạnh

Để việc sắp xếp bộ máy đạt được hiệu quả như người đứng đầu Đảng ta xác định và kỳ vọng của Nhân dân là xây dựng bộ máy “tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả”, giải pháp quan trọng nhất chính là “không được vì nể nang hoặc cảm tình mà giữ lại trong bộ máy những người không đủ năng lực và phẩm chất; cũng không được lợi dụng việc sắp xếp lại tổ chức và biên chế đưa ra khỏi cơ quan những người có năng lực, những người trung thực, thẳng thắn phê bình khuyết điểm, đấu tranh chống tiêu cực”.

Cần tập trung chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong nước phát triển
Diễn đàn Quốc hội

Đủ thế, đủ lực, đủ thuận lợi để phát triển kinh tế tư nhân

Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, hiện nay là thời điểm chín muồi để thực hiện các giải pháp thúc đẩy phát triển, đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước. Chúng ta có đủ thế, đủ lực, đủ thuận lợi, có thể nói là thiên thời, địa lợi, nhân hòa, như Tổng Bí thư đã nói “đây chính là thời điểm để hành động, để kiến tạo một Việt Nam thịnh vượng, năng động”.

Bài 3: Chung một chữ đồng, quyết tâm
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài 3: Chung một chữ đồng, quyết tâm

Theo lộ trình, đến tháng 6.2025, việc không tổ chức cấp huyện và sắp xếp cấp xã sẽ cơ bản hoàn thành để từ tháng 7, bộ máy hai cấp đi vào hoạt động. Cán bộ, công chức sẽ về đâu sau sắp xếp là bài toán “nóng” và “khó” đang được dư luận hết sức quan tâm và người trong cuộc cũng không khỏi trăn trở. Cuộc cách mạng nào để giành được thắng lợi cũng phải có những mất mát hy sinh, chỉ khi chung một chữ đồng, quyết tâm thì mới tạo đà cho đất nước nhẹ đôi cánh vươn mình bước vào kỷ nguyên mới.

Toàn cảnh Phiên khai mạc Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII
Chính trị

Bài 2: Dự báo những nhân tố phi văn hóa, phản văn hóa trong xây dựng, thực hành văn hóa của đảng viên

“Đảng ta không phải từ trên trời sa xuống. Nó ở trong xã hội mà ra”(22). Hơn nữa, “Đảng ta là một Đảng rất to lớn, bao gồm đủ các tầng lớp trong xã hội. Vì vậy, có nhiều tính cách rất trung thành, rất kiên quyết, rất vĩ đại. Song cũng không tránh khỏi những tập tục, những tính nết, những khuyết điểm của xã hội bên ngoài, nó lây, ngấm vào trong Đảng”(23).

Bài 2: Giải tỏa nỗi lo mang tên thủ tục hành chính
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài 2: Giải tỏa nỗi lo mang tên thủ tục hành chính

Việc không tổ chức cấp huyện được kỳ vọng sẽ giúp chính quyền gần dân hơn, tạo thuận lợi cho người dân trong thực hiện các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, chuyển giao nhiệm vụ của cấp huyện sau khi bỏ như thế nào để giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động của người dân, tổ chức, bảo đảm bộ máy hành chính mới hoạt động hiệu quả mà không gây áp lực quá lớn lên bất kỳ cấp nào (tỉnh và xã) là vấn đề đang được đặt ra. Riêng đối với người dân, giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính (TTHC) là vấn đề đang được quan tâm hàng đầu.

Mỗi nhà khoa học nông nghiệp cũng là “một người nông dân”
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Mỗi nhà khoa học nông nghiệp cũng là “một người nông dân”

Làm sao để những sản phẩm khoa học đến gần hơn với thực tiễn sản xuất, để “khoa học phải đến được ruộng đồng”. Nhiệm vụ của chúng ta không chỉ là nghiên cứu để tạo ra tri thức, mà quan trọng hơn, phải biến tri thức ấy thành sản phẩm, thành giải pháp thực tế, giúp người nông dân làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương mình.

Toàn cảnh Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII
Chính trị

Bài 1: Văn hóa Đảng - dòng chủ lưu và phát triển trong dòng chảy văn hóa dân tộc

Lời Tòa soạn: Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, việc xây dựng và phát triển văn hóa đảng viên không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là nền tảng cho sự bền vững của Đảng và dân tộc. Báo Đại biểu Nhân dân trân trọng giới thiệu loạt bài của TS. Nhị Lê, Nguyên Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản với chủ đề “Dưới ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh – Phát triển văn hóa của đảng viên trong kỷ nguyên mới”.

Bài 1: Đích đến là hạnh phúc của người dân
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài 1: Đích đến là hạnh phúc của người dân

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn lấy cuộc sống hạnh phúc của Nhân dân làm thước đo hiệu quả, căn cứ đánh giá công việc của Đảng và Nhà nước ta. Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một trong những yêu cầu cấp bách đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: sắp xếp, tinh gọn bộ máy để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống Nhân dân. Trong lộ trình sắp xếp ấy, đích đến của việc bỏ chính quyền cấp huyện chính là hạnh phúc của Nhân dân.

Tỉnh lỵ xứng tầm, chính quyền vững mạnh
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Tỉnh lỵ xứng tầm, chính quyền vững mạnh

Định hướng của Trung ương sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã; thực hiện mô hình địa phương hai cấp đã tạo sự quan tâm sâu sắc của xã hội. Cử tri coi đây là một chủ trương sát đúng, phù hợp với quá trình và thời điểm phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất. Điều mong muốn lớn nhất của Nhân dân là công tác tổ chức thực hiện được khách quan, dân chủ để cơ sở mới xứng tầm và bộ máy mới thực sự vững mạnh.

Tạo đòn bẩy thị trường vốn để công nghệ Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Tạo đòn bẩy thị trường vốn để công nghệ Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số

Sáng 19.3, tại trụ sở Báo Nhân dân, dưới sự chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh, Báo Nhân dân phối hợp với Viện Chiến lược Phát triển Kinh tế số (IDS) tổ chức Tọa đàm “Tạo đòn bẩy thị trường vốn để các công ty công nghệ Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số”.

XÓA BỜ BAO, MỞ RỘNG KHÔNG GIAN KINH TẾ
Chính sách và cuộc sống

XÓA BỜ BAO, MỞ RỘNG KHÔNG GIAN KINH TẾ

Trời miền Tây vào mùa nước nổi, những cánh đồng giờ đây chỉ còn lác đác vài gốc rạ sót lại. Con nước dâng lên, len lỏi qua từng bờ bao nhỏ hẹp, nơi ngày xưa người ta quen “mạnh ai nấy giữ”, mỗi nhà một đám ruộng riêng, cắt nhau bởi những con bờ chật hẹp.

toàn cảnh Hội thảo
Chính trị

Lý luận phải đồng hành, vươn lên dẫn đường cho thực tiễn trong kỷ nguyên mới

Tại Hội thảo quốc gia về Công tác lý luận của Đảng và những định hướng nghiên cứu quan trọng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các đại biểu nhấn mạnh, cần tiếp tục quán triệt nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, coi trọng tổng kết thực tiễn gắn với đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu một cách thiết thực, khoa học, hiệu quả, bảo đảm lý luận phải đồng hành với thực tiễn và vươn lên dẫn đường cho thực tiễn trong kỷ nguyên mới.

Bài cuối: Hướng tới một chính quyền phục vụ, kiến tạo
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài cuối: Hướng tới một chính quyền phục vụ, kiến tạo

Bỏ cấp huyện - một chủ trương lớn, bước chuyển mình mang tính lịch sử đang đặt ra những thách thức và cơ hội chưa từng có. Mỗi công dân không chỉ là đối tượng được hưởng lợi từ sự thay đổi này mà còn cần chủ động tìm hiểu, tham gia đóng góp ý kiến và giám sát quá trình chuyển giao quyền lực. Sự tham gia nhiệt tình và có trách nhiệm của cộng đồng chính là nền tảng vững chắc để hiện thực hóa tầm nhìn phát triển, hướng tới một chính quyền phục vụ, kiến tạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.

Bài 1: Bước đi quyết liệt, đột phá
Chính trị

Bài 1: Bước đi quyết liệt, đột phá

Trong Kết luận số 127-KL/TW ngày 28.2.2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị có yêu cầu nghiên cứu định hướng không tổ chức cấp huyện. Đây là một bước đi quyết liệt và mang tính đột phá, rất cần thiết trong tiến trình cải cách bộ máy hành chính ở nước ta, hướng tới xây dựng một bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu quả hơn, phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân, tạo động lực mới để đất nước phát triển
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Xây dựng nền hành chính hiện đại, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân

Châu Vũ - Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Theo đó, việc sắp xếp, sáp nhập các tỉnh, bỏ cấp huyện là một bước đột phá mạnh mẽ, tiết kiệm ngân sách, xây dựng một nền hành chính hiện đại, với một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân, tạo động lực mới để đất nước phát triển.

Bài cuối: Đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài cuối: Đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân

ThS. Nguyễn Vân Hậu

Được kỳ vọng là một cuộc đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân, cử tri và Nhân dân đặt niềm tin rất lớn vào việc tinh gọn bộ máy sẽ sàng lọc và chọn được người đủ tài, đủ đức, đủ tâm huyết phục vụ trong bộ máy hệ thống chính trị; có chế độ đãi ngộ tương xứng để họ tận tâm, tận trí, tận lực cống hiến, phục vụ Nhân dân mà không cần, không muốn tham nhũng, tiêu cực. Từ đó, khắc phục và đẩy lùi tệ tham nhũng, tiêu cực, quan liêu, phiền hà sách nhiễu dân.

Vì sự phát triển bứt phá và hạnh phúc của Nhân dân
Diễn đàn

Vì sự phát triển bứt phá và hạnh phúc của Nhân dân

Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư là chủ trương mang tầm chiến lược, thể hiện tư duy cải cách, đột phá mạnh mẽ nhằm xây dựng một nền hành chính tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân. Quá trình thực hiện chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhiều cán bộ, đảng viên, rất cần sự chia sẻ, nỗ lực phấn đấu, hy sinh vì sự phát triển bứt phá của thành phố, đất nước và hạnh phúc của Nhân dân.