Tạo hành lang pháp lý đồng bộ để giáo dục phát triển nhanh, chất lượng

Sáng 30/5, Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực đã họp góp ý việc sửa đổi Luật Giáo dục 2019, Luật Giáo dục đại học 2018 và Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014. Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn; Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc chủ trì phiên họp.

Đòi hỏi thực tiễn và yêu cầu tự thân

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa đổi đồng thời Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp xuất phát từ nhiều lý do. Đó là những yêu cầu mới của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ đối với ngành Giáo dục; chủ trương sắp xếp tổ chức, bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; và từ chính yêu cầu tự thân của ngành Giáo dục về đổi mới có tính đồng bộ, chiều sâu. Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp nhận lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp cũng đặt ra yêu cầu xem xét lại các Luật để tạo sự đồng bộ trong hệ thống giáo dục quốc dân.

“Đứng trước những cơ hội mới, yêu cầu mới, sự đầu tư mới, phải tạo ra cơ sở pháp lý để giáo dục - đào tạo bứt phá, nếu không chúng ta sẽ không hoàn thành trách nhiệm trước đất nước, trước nhân dân”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Khẳng định giáo dục không thể tách rời các lĩnh vực khác, các ngành phải hô ứng lẫn nhau; trước sự phát triển cực nhanh của công nghệ, kỹ thuật, kinh tế - xã hội, giáo dục cũng phải phát triển với tốc độ nhanh, song Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho rằng, giáo dục là cần sự ổn định và kế thừa. Vì thế, “phát triển nhanh nhưng phải phù hợp với đặc thù của giáo dục, cái gì đã ổn định, đã tốt thì phải duy trì”.

Về quan điểm sửa đổi Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: kế thừa tinh thần cũ trong những chỉ đạo mới và đòi hỏi của thực tiễn, đặc biệt là bảo đảm bình đẳng giữa hệ thống trường công và hệ thống trường tư ở các khía cạnh: quyền tham gia lĩnh vực giáo dục, vai trò trong hệ thống, tiếp cận đất đai, thuế, đặt hàng, giao nhiệm vụ… “Luật sẽ tạo tiền đề cho sự bình đẳng này. Hệ thống trường ngoài công lập sẽ được tạo điều kiện để phát huy vai trò, ngày càng đóng góp lớn hơn cho sự nghiệp giáo dục của đất nước”.

Việc sửa các luật cũng nhấn mạnh tinh thần phân cấp mạnh mẽ giữa Trung ương và địa phương, quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đi vào thực chất, bảo đảm quản lý nhà nước hiệu lực và hiệu quả. Trong đó, cơ quan quản lý nhà nước cương quyết nắm cái cần phải nắm, buông/trao cái dứt khoát phải buông/trao, tránh cực đoan, chuyển từ thái cực này sang thái cực khác.

“Điểm then chốt, bao trùm, đích cuối cùng hướng đến là nâng cao chất lượng giáo dục trong toàn hệ thống. Mọi sự điều chỉnh, sửa đổi pháp luật lúc này đều hướng đến chất lượng”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định.

Liên thông - nguồn lực - chính sách

Đây là những từ khóa được nhiều đại biểu góp ý vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục 2019 và các chính sách/nhóm chính sách sửa đổi Luật Giáo dục đại học 2018 và Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014.

Cùng lúc sửa 3 Luật là một công việc khổng lồ, vì thế, các đại biểu đánh giá cao nỗ lực và sự nghiêm túc của các ban soạn thảo các dự án luật này. Điều này nhằm tạo hành lang pháp lý xây dựng nền giáo dục Việt Nam là nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng...

Các đại biểu mong muốn các dự án luật quan tâm tới tính liên thông giữa mô hình giáo dục phổ thông - nghề nghiệp với trung cấp và cao đẳng nghề, bảo đảm giá trị của phân luồng hiệu quả, khắc phục sự đứt quãng trong giai đoạn qua. Làm rõ khái niệm “cấp học” và “bậc học”, để áp dụng cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.

Việc bổ sung quy định về miễn học phí cho trẻ mầm non và học sinh phổ thông trong trường công lập, cũng như hỗ trợ tiền đóng học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, được đánh giá là một bước tiến quan trọng nhằm bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục cho mọi trẻ em. Chính sách này không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình mà còn góp phần thúc đẩy công bằng trong giáo dục.

Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị làm rõ nội hàm “dịch vụ hỗ trợ giáo dục”; phân biệt rõ giữa “dịch vụ giáo dục” và “dịch vụ hỗ trợ giáo dục”. Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế tài chính bền vững để bảo đảm nguồn lực thực hiện chính sách miễn và hỗ trợ học phí; tăng cường giám sát để bảo đảm chính sách được thực hiện minh bạch, đúng đối tượng...