Tận dụng luật pháp quốc tế để ứng phó

Khó cạnh tranh

- Việc Mỹ sẽ áp thuế cao đối với thép và nhôm Việt Nam sẽ ảnh hưởng thế nào đến xuất khẩu thép và nhôm của Việt Nam, thưa ông?

- Cuối năm 2017, Bộ Thương mại Mỹ đưa ra kết quả tạm thời trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) đối với thép các bon chống ăn mòn (thường được gọi là tôn mạ) và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam. Tuy nhiên, đến tháng 6 tới mới ra quyết định chính thức. Nếu Mỹ thực hiện như tuyên bố thì thuế suất sẽ rất cao, bằng thuế suất chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với thép Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ, tức là hơn 200% đối với thép cuộn cán nguội và hơn 500% đối với tôn mạ màu. Việc áp mức thuế này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc xuất khẩu thép của Việt Nam. Cụ thể là khi tăng thuế cao, các doanh nghiệp buộc phải nâng giá thành sản phẩm, khi đó doanh nghiệp rất khó có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

- Hiệp hội thép Việt Nam đã có động thái gì để ứng phó trước quyết định này của Mỹ, thưa ông?

- Hiệp hội đang cùng các doanh nghiệp thảo luận và thu thập thông tin để sắp tới sẽ thông qua Chính phủ để có ý kiến với Mỹ yêu cầu dừng áp thuế đối với các sản phẩm thép và nhôm Việt Nam. Tiếp tục nghiên cứu và tìm hiểu sâu hơn về luật lệ của Mỹ cũng như luật quốc tế để sẵn sàng ứng phó và thực hiện các biện pháp cần thiết. Bên Hiệp hội cũng đang cân nhắc việc kiện Mỹ ra WTO nếu như việc tham vấn và hòa giải về mức thuế không đạt được kết quả. Chúng ta cần phải tìm cách đấu tranh và tận dụng các luật lệ quốc tế để yêu cầu phía Mỹ dừng áp thuế đối với các sản phẩm thép và nhôm của Việt Nam.

Cần đa dạng hóa thị trường

- Chúng ta có thể kiện Mỹ ra WTO dựa trên cơ sở nào và có khả năng thắng kiện không, thưa ông?

- Đây là việc làm rất phức tạp. Chúng ta chưa thể khẳng định được là có thắng kiện không nhưng nếu cần thì vẫn phải làm. Việc khởi kiện dựa trên cơ sở sau: Một là, quyết định này của Chính phủ Mỹ đôi khi trái ngược với thông lệ quốc tế cũng như quy định WTO. Việt Nam có thể có những kháng nghị đề nghị phía Mỹ xem xét lại để đưa Việt Nam ra khỏi danh sách những nước bị áp dụng thuế theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng thương mại năm 1962. Việc bị áp thuế cao như trên không phù hợp với nghị định chung của WTO. Thứ hai, việc cáo buộc nhập số lượng thép và nhôm lớn từ Việt Nam làm cạnh tranh trực tiếp với các nhà sản xuất của Mỹ và làm ảnh hưởng tới an ninh của nước Mỹ là không đúng. Bởi, lượng thép của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ rất ít. Cụ thể, năm 2017, Mỹ nhập khẩu đến 34 triệu tấn trong đó lượng thép của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ chỉ hơn 500 nghìn tấn, chiếm 1,6% cho nên khó có thể gây thiệt hại cho ngành sản xuất thép của Mỹ. Hơn nữa, sản phẩm thép Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chủ yếu sử dụng trong các công trình xây dựng dân dụng, không phải xây dựng cơ sở hạ tầng hay an ninh quốc phòng và không cạnh tranh trực tiếp với các nhà sản xuất của Mỹ nên không có căn cứ để nói rằng, Việt Nam xuất khẩu mặt hàng thép và nhôm làm ảnh hưởng tới an ninh của nước Mỹ.

- Được biết, Việt Nam là nước sản xuất nhiều thép nhất trong ASEAN và thị trường chính hiện nay là khối ASEAN (chiếm tới 59,3%) trong khi Mỹ chỉ chiếm khoảng 11% tổng giá trị xuất khẩu các mặt hàng thép Việt Nam. Vậy theo ông, ngành thép Việt Nam có nên quay về dồn sức cạnh tranh trên thị trường chính hiện nay là khối ASEAN thay vì khởi kiện không, thưa ông?

- Hiện tại, ngành thép trong nước xuất khẩu chủ yếu sang các nước ASEAN nhưng vẫn đang trên đà phát triển, cho nên việc đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu là việc làm rất cần thiết chứ không chỉ tập trung vào một vài thị trường để bảo đảm tính ổn định và lâu dài.

Điều quan trọng là, các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam cần tìm hiểu kỹ thị trường xuất khẩu, phân nhỏ thị trường, tránh xuất khẩu tập trung, đồng thời phải không ngừng nỗ lực nâng cao tính cạnh tranh và chất lượng của sản phẩm để vươn xa hơn và đứng vững trên thị trường quốc tế.

- Xin cảm ơn ông!