Siết quy định trong công tác giám định pháp y tâm thần
Trước những bất cập ghi nhận trong lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần thời gian gần đây, Bộ Y tế yêu cầu khẩn trương siết chặt quản lý, không để bị lợi dụng, trốn tránh trách nhiệm hình sự.
Theo đó, trong Công văn số 3781/BYT-KCB năm 2025 về tăng cường quản lý, trong lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần, Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện, viện pháp y tâm thần, sở y tế các tỉnh, thành phố triển khai hàng loạt biện pháp cấp bách nhằm siết chặt hoạt động giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần.
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, việc tiếp nhận yêu cầu giám định phải thực hiện khách quan, trung thực, chính xác, đúng quy trình, đúng các quy định hiện hành.
Các quy trình giám định phải tuân thủ nghiêm theo Thông tư số 23/2019/TT-BYT, Thông tư số 42/2024/TT-BYT và các văn bản liên quan. Đặc biệt, chỉ được bàn giao kết luận giám định, đối tượng giám định cho cá nhân, tổ chức có thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật.
Liên quan đến giấy khám sức khoẻ có nội dung tâm thần, Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở khám, chữa bệnh tâm thần chỉ được cấp bản tóm tắt bệnh án, giấy khám sức khỏe có nội dung tâm thần khi bảo đảm đúng quy định chuyên môn.
Nghiêm cấm việc tự thiết kế mẫu giấy chứng nhận tâm thần hoặc khám xác nhận tình trạng tâm thần tại các cơ sở chưa được công bố đủ điều kiện theo quy định tại Nghị định 96/2023/NĐ-CP.
Người đứng đầu các đơn vị, cá nhân liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu để xảy ra việc cấp giấy tờ sai quy định, tạo điều kiện cho bị can, bị cáo lợi dụng đi giám định tâm thần hòng trốn tránh hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, không tổ chức khám xác nhận tình trạng tâm thần một cách tràn lan, thiếu kiểm soát tại các cơ sở không đủ điều kiện.
Việc cấp giấy chứng nhận phải được thực hiện tại các cơ sở được công bố đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở pháp y và bệnh viện tâm thần phối hợp chặt chẽ với cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát trong quá trình thực hiện giám định.
Chỉ nhận giám định khi hồ sơ đầy đủ theo quy định, tránh tiếp tay cho các hành vi cố tình “chạy” hồ sơ tâm thần; tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.
Về an ninh, các đơn vị phải đảm bảo quy trình giám sát nghiêm ngặt với ba lớp cửa, hệ thống camera theo dõi, không để người bệnh tự ý rời khỏi cơ sở hoặc bỏ trốn. Khi xảy ra mất trật tự, cơ sở phải lập tức báo công an để phối hợp xử lý, tránh phát sinh hậu quả nghiêm trọng.
Bộ Y tế yêu cầu toàn ngành khẩn trương triển khai nội dung chỉ đạo đến tất cả các trung tâm pháp y, bệnh viện tâm thần và phòng khám chuyên khoa tâm thần trên địa bàn quản lý. Mọi hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh theo đúng thẩm quyền.
Đối với các cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần, Bộ Y tế yêu cầu thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị định số 64/2011/NĐ-CP và các văn bản liên quan.
Trong đó, lưu ý đảm bảo hồ sơ đầy đủ khi tiếp nhận, tăng cường hội chẩn, liên viện nếu cần để đình chỉ chữa bệnh đúng quy định.
