Sẽ thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Bộ Xây dựng

Sáng 8/9, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh chủ trì Hội nghị triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ về thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong ngành Xây dựng và Giao thông vận tải.

Ngành Xây dựng tạo xung lực mới từ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số

Trình bày kết quả triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 71/NQ-CP về chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, cho biết: sau khi thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp lớn, ngành đã ghi nhận những chuyển biến thực chất.

Theo đó, Bộ Xây dựng chú trọng nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong lãnh đạo, chỉ đạo, qua đó khơi dậy xung lực mới cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Bộ đã khẩn trương rà soát, sửa đổi văn bản pháp luật, hoàn thiện thể chế, loại bỏ rào cản, biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh.

Cùng với đó, hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao được tăng cường; ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số được đẩy mạnh trong quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước, đồng thời bảo đảm quốc phòng – an ninh.

Nhiều kết quả cụ thể đã được ghi nhận: xây dựng sàn giao dịch bất động sản, triển khai định danh tàu thuyền, áp dụng thu phí không dừng tại bến xe, bãi đỗ trong đô thị. Bộ cũng đang nghiên cứu đề án Trung tâm quản lý hệ thống giao thông thông minh quốc gia, trước mắt tập trung cho đường bộ.

Bộ Xây dựng đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, hợp tác quốc tế để tiếp nhận và làm chủ công nghệ mới. Hàng năm, ngân sách được bố trí cho nhiều đề tài khoa học phục vụ chiến lược phát triển của ngành, trải rộng từ công nghệ xây dựng, vật liệu mới, công nghiệp giao thông vận tải đến môi trường, quy hoạch đô thị và kiến trúc.

Đặc biệt, chuyển đổi số được xác định là trọng tâm khi xây dựng và giao thông vận tải nằm trong 8 lĩnh vực ưu tiên của Chương trình chuyển đổi số quốc gia.

Ông Lê Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, cho biết giai đoạn 2021-2025, ngành tập trung vào hai nhiệm vụ then chốt: cung cấp dịch vụ công trực tuyến và xây dựng cơ sở dữ liệu.

Trong mảng dịch vụ công trực tuyến, Bộ Xây dựng liên tiếp đứng nhóm dẫn đầu, đặc biệt giữ vị trí số một hai năm liền 2023-2024. Đồng thời, việc xây dựng 18 cơ sở dữ liệu nền tảng đang được đẩy nhanh, đến nay đã hoàn thành 12 bộ, dự kiến hoàn tất toàn bộ vào năm 2025.

Ứng dụng công nghệ thông tin cũng lan tỏa trong nhiều lĩnh vực: đăng kiểm, hàng hải, đường bộ, quy hoạch, quản lý nhà ở. Nổi bật có hệ thống bán vé điện tử đường sắt, thu phí không dừng, giao thông thông minh đường bộ, hệ thống một cửa quốc gia và giám sát tàu thuyền.

Trong khuôn khổ Đề án 06, ngành tiếp tục ứng dụng sinh trắc học cho hành khách đi tàu bay, đường sắt; đồng thời tích hợp dữ liệu đăng kiểm, giấy phép, nhà ở, thị trường bất động sản với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cho phép hiển thị trực tiếp trên ứng dụng VNeID.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã trình bày nhiều tham luận quan trọng, tập trung vào những định hướng then chốt cho ngành trong giai đoạn tới.

Đáng chú ý là các đề xuất về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát triển giao thông thông minh và quản lý pháp luật; triển khai mô hình BIM phục vụ chuyển đổi số và xây dựng đô thị thông minh; thúc đẩy chuyển đổi xanh trong phương tiện giao thông.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến nhấn mạnh việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong tư vấn thiết kế, thi công công trình giao thông, dân dụng và công nghiệp.

Tập trung nguồn lực cho các chương trình, đề án lớn

Sau khi lắng nghe các ý kiến trao đổi, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh: đây là khởi đầu quan trọng, tạo thêm động lực để khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bứt phá mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và phát triển bền vững đất nước.

Đánh giá cao nỗ lực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ của các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và tổ chức chuyên ngành, Bộ trưởng đồng thời lưu ý cần khắc phục những hạn chế, đặc biệt là bảo đảm các đề tài nghiên cứu có chất lượng, hiệu quả và tính ứng dụng cao. Ông nhấn mạnh yêu cầu tăng cường liên kết “Nhà nước - nhà nghiên cứu - doanh nghiệp” để gia tăng tính thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Bộ trưởng giao Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, Vụ Pháp chế cùng các đơn vị liên quan rà soát, sửa đổi văn bản pháp luật, bảo đảm đồng bộ, minh bạch và dễ thực hiện; xây dựng cơ chế vượt trội cho các lĩnh vực mũi nhọn; đơn giản hóa thủ tục đấu thầu, đặt hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ; mở rộng cơ chế khoán chi đến sản phẩm cuối cùng.

Về định hướng trọng tâm, Bộ trưởng nhấn mạnh cần tập trung nguồn lực cho các chương trình, đề án lớn như phát triển đô thị thông minh, giao thông thông minh, bản đồ địa chất đô thị, ứng dụng BIM và trí tuệ nhân tạo (AI) trong khảo sát, thiết kế, nghiệm thu và vận hành công trình.

Đồng thời, ngành cần nghiên cứu giải pháp phát triển phương tiện giao thông phát thải thấp, chuyển đổi năng lượng xanh; làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị; phát triển vật liệu thay thế cát xây dựng; đẩy nhanh tiến độ các dự án đường cao tốc; ứng dụng drone và AI trong khảo sát, dự báo, ứng phó thiên tai.

Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị trực thuộc định kỳ báo cáo kết quả hàng tháng. Cụ thể, Vụ Pháp chế phối hợp Viettel nghiên cứu ứng dụng AI trong hỗ trợ xây dựng, rà soát và hỏi đáp văn bản pháp luật ngành Xây dựng, hoàn thành trong quý I/2026.

Cục Đường bộ Việt Nam cùng Trung tâm Công nghệ thông tin, Viettel và VNPT xây dựng kế hoạch tổng thể hệ thống quản lý giao thông thông minh toàn quốc, hoàn thành trong quý I/2026. VNPT cũng sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng xây dựng kế hoạch tổng thể chuyển đổi số trong quản lý xây dựng, trình trong tháng 12/2025.

Về phát triển nguồn nhân lực, Bộ trưởng giao Vụ Tổ chức cán bộ chủ trì xây dựng đề án thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Bộ Xây dựng. Các viện, trường, doanh nghiệp được khuyến khích thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo, kết nối liên thông và tiến tới xây dựng sàn giao dịch thương mại của ngành.

Đồng thời, Bộ sẽ ban hành cơ chế, chính sách để phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giai đoạn 2025-2030, cùng chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học về làm việc tại các viện, trường, học viện trực thuộc Bộ Xây dựng.