Sau bữa ăn hải sản, cả gia đình nhập viện vì ngộ độc cá biển

Liên tiếp nhiều ca bệnh ngộ độc hải sản

Trước đó vào ngày 24/7, một đoàn gia đình gồm 14 người đi du lịch tại biển Kỳ Anh, Hà Tĩnh và có tổ chức ăn tối với các món hải sản như cá chình, tôm và hàu. Đến sáng 25/7, nhiều người trong đoàn bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đáng lo ngại.

Các triệu chứng chung và điển hình nhất bao gồm: Tê bì vùng lưỡi và miệng, đau nhức cơ, mỏi các khớp chân tay, toàn thân. Một số người có kèm theo rối loạn tiêu hóa (đi ngoài phân lỏng), cảm giác nóng rát họng và tức ngực.

Lo lắng trước tình hình trên, tối ngày 25/7, 4 bệnh nhân trong gia đình (gồm 1 nữ 55 tuổi, 1 nam 51 tuổi, 1 nam 24 tuổi và 1 nam 13 tuổi) đã nhanh chóng đến cấp cứu tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Tại thời điểm nhập viện, tất cả các bệnh nhân đều tỉnh táo nhưng có chung các triệu chứng tê lưỡi, đau nhức cơ thể và được chẩn đoán ngộ độc ciguatera. Các chỉ số sinh tồn khác đều trong giới hạn ổn định.

Bác sĩ Nguyễn Huy Tiến, Trung tâm Chóng độc - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, sau một ngày được điều trị tích cực, sức khỏe của cả 4 bệnh nhân đều đã ổn định hoàn toàn. Các triệu chứng tê lưỡi, đau nhức cơ thể đã hết, không để lại di chứng thần kinh khu trú, bệnh nhân xuất viện và được hướng dẫn tiếp tục theo dõi sức khỏe tại nhà.

Thêm trường hợp, trưa ngày 26/7, gia đình anh V.A.T ở Hải Phòng gồm 4 người có gọi món cá hồng chế biến sẵn về nhà để ăn.

Sau ăn từ 1,5 đến khoảng 4 giờ, cả 4 người xuất hiện các triệu chứng đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, co rút và đau cơ toàn thân. Riêng người vợ và con gái có thêm biểu hiện rối loạn cảm giác.

Người mẹ cho biết, sau khi ăn thấy đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, hoa mắt, xây xẩm và cảm giác xỉu xuống, huyết áp không thể đo được, sau đó cảm thấy đôi bàn tay bỏng rát mỗi khi tiếp xúc với nước lạnh từ vòi, cơ toàn thân yếu mỏi, không thể đi lại được.

Khi đến Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai tất cả 4 người được phát hiện có nhịp tim chậm. Trong đó, tình trạng nặng ban đầu của người mẹ do loạn nhịp tim, nhịp chậm dẫn đến máu lên não giảm, não bị thiếu oxy.

Kết quả chẩn đoán, các bệnh nhân bị ngộ độc ciguatera. Hiện, 4 bệnh nhân đều cải thiện tốt và sắp được ra viện.

Nguồn gốc và sự nguy hiểm “vô hình”

TS. BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ngộ độc ciguatera là một mối nguy hiểm về an toàn thực phẩm mà người dân cần biết, đặc biệt là ở các vùng ven biển. Đây là tình trạng ngộ độc do ăn phải các loài cá sống ở rạn san hô đã tích lũy độc tố thần kinh cực mạnh có tên ciguatoxin.

Độc tố này bắt nguồn từ một loại vi tảo nhỏ bé tên Gambierdiscus toxicus – là thức ăn của nhiều loài cá ăn nhỏ, sau đó các loài cá này lại trở thành thức ăn của các loài cá lớn hơn, cuối cùng là thức ăn của các loài cá sống ở rặng san hô như cá nhồng, cá mú, cá hồng, cá tầm, cá cháo, cá cam, cá chình, cá mú, cá mó, cá vược, cá mập, cá dọn vệ sinh sọc lam,…Có tới hàng trăm loài cá có chứa độc tố ciguatera nhưng với tần suất ít gặp hơn, kể cả sứa.

Do quá trình “cá lớn nuốt cá bé” như trên nên độc tố được tích lũy ngày càng nhiều ở trong các loài cá lớn, dẫn tới người ăn phải tới một lượng độc tố đủ gây ngộ độc.

“Ngộ độc ciguatera là loại ngộ độc cá biển thường gặp nhất, gặp nhiều hơn cả ngộ độc cá nóc, chỉ có điều là các bác sĩ ít chú ý tới. Điều nguy hiểm nhất là ciguatoxin hoàn toàn không màu, không mùi, không vị và không bị phá hủy bởi bất kỳ phương pháp chế biến nào như nấu chín, đông lạnh hay muối chua. Một con cá mang độc tố trông vẫn hoàn toàn bình thường”, TS. BS Nguyễn Trung Nguyên thông tin.

Trong đó, các triệu chứng thường xuất hiện sau khi ăn từ vài giờ đến một ngày, bao gồm:

- Tiêu hóa: Buồn nôn, nôn mửa, đau quặn bụng, tiêu chảy.

- Thần kinh: Tê, ngứa ran quanh miệng, môi, lưỡi rồi lan đến tay chân. Triệu chứng đặc trưng nhất là rối loạn cảm giác nóng-lạnh: chạm vào nước hoặc vật lạnh có cảm giác đau buốt, bỏng rát như điện giật.

- Tim mạch (nặng): Nhịp tim chậm, tụt huyết áp, có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Các triệu chứng thần kinh có thể kéo dài dai dẳng hàng tháng, thậm chí hàng năm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc điều trị tập trung giải quyết các triệu chứng, đặc biệt đảm bảo hô hấp trước nguy cơ bị liệt cơ gây suy hô hấp, đảm bảo nhịp tim vì có thể loạn nhịp tim nguy hiểm, giảm đau,… không có thuốc giải độc đặc hiệu.

Bác sĩ khuyến cáo, phòng ngừa là biện pháp quan trọng nhất. Với các loại cá nguy cơ cao gây ngộ độc ciguatera (cá nhồng, cá hồng, cá tầm, cá cháo, cá cam, cá chình, cá mú, cá mó, cá vược, cá mập, cá dọn vệ sinh sọc lam,…), người dân không nên ăn nhiều, không ăn các nội tạng của cá do tập trung nhiều độc tố.

Đặc biệt, khi có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và điều trị kịp thời.