Sắp xếp, tinh gọn bộ máy - giải pháp chiến lược thực hành tiết kiệm

Thông điệp ấy đang được hiện thực hóa sinh động và quyết liệt qua việc sắp xếp đơn vị hành chính hai cấp - một cải cách lớn nhằm tinh gọn bộ máy, giảm chi ngân sách và phục vụ người dân tốt hơn.

Bộ máy tinh gọn là thực hành tiết kiệm

Không còn là khẩu hiệu hay chỉ tiêu cơ học, tinh gọn bộ máy giờ đây trở thành cách làm thiết thực để tiết kiệm nguồn lực cho quốc gia. Việc tổ chức chính quyền hai cấp ở địa phương không chỉ là một mô hình tổ chức hành chính mới mà còn là giải pháp chiến lược thực hành tiết kiệm.

Khi thực hiện chủ trương Hội nghị Trung ương 11 Khóa XIII đã thống nhất về sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện và sáp nhập cấp xã, theo tính toán sơ bộ, riêng khoản tiết kiệm chi thường xuyên của Ngân sách nhà nước giai đoạn 2025 - 2030 là hơn 20.000 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2030 trở đi, mỗi năm tiết kiệm trên 30.000 tỷ đồng. Đó là chưa tính giá trị cụ thể của hơn 18.500 trụ sở các cơ quan, đơn vị không còn chức năng “công sở” khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Khi không tổ chức cấp huyện, mối quan hệ giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp xã trực tiếp, tránh tầng nấc trung gian, tăng tính chịu trách nhiệm. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã viết: “thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là một trong những giải pháp căn cơ nhất để đất nước vượt qua mọi bão giông trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều biến động, tác động trực tiếp, nhiều mặt đến phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an sinh”.

Không tổ chức cấp huyện, vai trò của cấp xã được nâng cao rõ rệt, đi kèm với đó là khối lượng công việc tăng lên đáng kể - nhất là ở các địa phương có địa bàn rộng, dân cư đông… Chính quyền xã, phường không chỉ tiếp nhận chỉ đạo trực tiếp từ tỉnh mà còn phải tổ chức thực thi đồng bộ công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực từ đất đai, đầu tư, xây dựng đến an sinh xã hội, giáo dục, y tế. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk Lê Hồng Thái: nếu không bổ sung đủ công chức chuyên trách, rất dễ xảy ra tình trạng quá tải, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân. Tuy nhiên, bổ sung mà không phân công nhiệm vụ, trách nhiệm rõ ràng, phân công không đúng người, đúng việc, “kéo bè, kết cánh” cũng dễ xảy ra tình trạng “đông nhưng không mạnh” - đây cũng là biểu hiện của lãng phí nguồn nhân lực, suy rộng ra là chưa tiết kiệm.

Từ góc nhìn người dân, anh Trần Tuấn Anh - thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An nhận định: chính quyền hai cấp là xu hướng hiện đại hóa bộ máy, nhưng cần đi đôi với nâng cao năng lực cho cấp xã. Không thể không tổ chức cấp huyện mà vẫn giữ biên chế xã như cũ. Cần bổ sung các chức danh chuyên môn như kế toán ngân sách, văn thư lưu trữ, hành chính tổng hợp, và công chức phụ trách theo lĩnh vực. Đi kèm với đó, ngoài vị trí việc làm rõ ràng, cần phương án xử lý, bố trí tài sản công, trang thiết bị làm việc phù hợp. Quản lý, sử dụng tài sản công và trang thiết bị phải được số hóa, kiểm kê và có định lượng rõ ràng theo tiêu chuẩn chức danh, vị trí công tác nếu không cũng dễ xảy ra lãng phí, không tiết kiệm.

Tiết kiệm phải trở thành nếp sống

Tinh giản bộ máy là cần thiết, nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn phải là phục vụ tốt hơn cho người dân; sắp tới đây, khi vận hành đơn vị hành chính hai cấp, việc tăng cường đầu tư cho cấp xã là cần thiết. Những kiến nghị bổ sung công chức, trang thiết bị làm việc, hệ thống phần mềm liên thông, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ cấp xã… không hề trái với tinh thần tiết kiệm, mà là những điều kiện tiên quyết để tiết kiệm không trở thành sự cắt xén. Nếu bỏ cấp huyện mà xã không đủ năng lực, người dân vẫn phải “vượt cấp” đến tỉnh để làm những thủ tục hành chính cơ bản thì chưa “thực hành tiết kiệm”.

Tiết kiệm thời gian, công sức, tiền của cho dân là cách tiết kiệm quan trọng nhất. Một đồng ngân sách được dùng đúng chỗ, đúng người, đúng việc sẽ phát huy hiệu quả gấp mười lần so với chi sai chỗ, sai mục tiêu. Chi tiêu công phải hướng đến nơi gần dân, sát dân, vì dân - mà trong mô hình hai cấp, đó chính là cấp xã. Tổ chức lại chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện không phải là một cuộc “thử nghiệm hành chính” nhất thời mà là bước cải cách lớn, lâu dài và có tính chiến lược với tầm nhìn trăm năm. Việc bố trí thêm công chức cấp xã, đầu tư công cụ làm việc, cải tiến công nghệ thông tin để thực hiện chính quyền số ở cấp cơ sở - tất cả đều là những khoản chi đúng, chi thiết yếu, vì sự hài lòng của người dân và sự vận hành thông suốt của bộ máy chính quyền.